— Pamiętam wprowadzenie w czasach PRL-u przez ministra przemysłu Mieczysława Wilczka ustawy o wolności gospodarczej. Bardzo chciałbym powtórzenia tej sytuacji, ponieważ przez ostatnie 35 lat wolnego rynku w Polsce politycy nam tę wolność w znacznym stopniu odebrali. A to za sprawą nadmiernej biurokracji i przeregulowania najróżniejszymi przepisami prawa. Efekt jest taki, że już wszyscy się w tym bałaganie pogubiliśmy — włącznie z tymi, którzy tworzą legislację — alarmował w jednym z wywiadów sprzed kilku miesięcy Władysław Grochowski, prezes Grupy Arche.
Nie dziwi więc, że zdeterminowany w walce o uproszczenie prawa przedsiębiorca, a także laureat wyróżnienia Polskiej Rady Biznesu oraz nagrody im. Mieczysława Wilczka przyznanej przez Centrum im. Adama Smitha, z wielkim optymizmem i nadzieją przyjął niedawne wieści o uruchomieniu przez premiera Donalda Tuska, rządowego projektu deregulacji. Natomiast dzisiaj Grochowski na łamach dziennika Rzeczpospolita i w mediach społecznościowych Arche opublikował krótki, bo zajmujący tylko dwie strony formatu A4 projekt ustawy o ratowaniu zabytków. Jego inicjatywa obywatelska ma stanowić wstęp do transparentnej i szerokiej dyskusji, która może skutkować wypracowaniem optymalnego projektu końcowego.
— Czas na powtórzenie tego, co udało się zrobić Wilczkowi. Ja bym z tym wszystkim po prostu wystartował od początku, bo doszliśmy już do przysłowiowej ściany — tłumaczył Władysław Grochowski w ubiegłorocznym wywiadzie i podtrzymuje to stanowisko obecnie.
Warto przypomnieć, że obecnie w rejestrze polskich zabytków znajduje się blisko 80 tys. nieruchomości, a większość z nich — w dużej mierze przez złe prawo, ulega degradacji. Prezes Arche to znany ze wspierania osób wykluczonych filantrop, który uratował wiele polskich zabytków, podejmując i nagłaśniając temat od wielu lat. Dla przykładu w marcu 2021 r. i w kwietniu 2024 r. Grochowski wystosował listy otwarte wskazujące największe problemy w tym obszarze do Prezydenta, Premiera, Marszałka Sejmu i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
PEŁNA TREŚĆ LISTU OTWARTEGO:
Szanowny Pan Andrzej Duda - Prezydent RP
Szanowny Pan Donald Tusk - Premier RP
Szanowny Pan Szymon Hołownia - Marszałek Sejmu RP
Szanowna Pani Hanna Wróblewska - Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
LIST OTWARTY
Pozwólcie ratować zabytki
Z wielkim optymizmem zapatruję się na uruchomiony niedawno rządowy projekt deregulacji, gdyż dobrego, prostego, prawa potrzebujemy w Polsce jak tlenu. Jednocześnie mam także głęboką nadzieję, że współcześnie ta długo wyczekiwana inicjatywa zakończy się sukcesami. W związku z tym pozwalam sobie na wskazanie niezwykle ważnego społecznie obszaru dotyczącego ochrony skarbów dziedzictwa narodowego, czyli ratowania zabytków. Zagadnieniem tym zajmuje się od wielu lat i robię, co tylko w mojej mocy, aby uchronić przed zniszczeniem, jak największą liczbę historycznych obiektów. Dla przypomnienia na tragiczną sytuację w tym zakresie wskazywałem m.in. w liście otwartym do władz Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 marca 2021 r. i 18 kwietnia 2024 r.
Niestety w ostatnich latach niewiele się zmieniło, a nawet jest coraz gorzej, ponieważ zabytki nie mogą czekać, bowiem co roku jest ich coraz mniej. Na domiar złego skomplikowane, dwuznacznie, a nawet sprzeczne ze sobą rozwiązania prawne w znacznym stopniu utrudniają ich ratowanie oraz bardzo wydłużają ten proces. W rezultacie tracimy elementy tożsamości narodowej i kulturowej, znikają pomniki świetności przemysłu, zachwiana zostaje spójność krajobrazu oraz ładu przestrzennego a miejscowości, które mogłyby być, przysłowiową turystyczną perłą w koronie wyludniają się i niszczeją. Nie możemy na to dłużej pozwolić!
Stąd w trosce o nasze dobro narodowe — zabytki, pozwalam sobie przedstawić Państwu gotowe rozwiązanie deregulacyjne — projekt ustawy o ratowaniu zabytków na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym żywię głęboką nadzieję na otwarcie transparentnej i szerokiej dyskusji w temacie ratowania zabytków, która doprowadzi do wypracowania optymalnego projektu deregulacyjnego. Z kolei finalna wersja ustawy powinna otworzyć drogę do skutecznego powstrzymania postępującej degradacji naszych dóbr narodowych, zachęcać do ich ocalenia, w tym w szczególności ułatwiać realizowanie inwestycji związanych z zabytkami na terenach podlegających wyludnianiu, by mogły odzyskać swój dawny splendor, stawać się dostępnymi dla każdego i pozostać świadectwem naszego dorobku, by cieszyły nas, nasze dzieci i kolejne pokolenia, by aktywizowały lokalne społeczności, cieszyły turystów, dawały pracę oraz przychody budżetowe w formie podatków.
Jako życiowy optymista i laureat nagrody Nansena otrzymanej od UNHCR wierzę, że wspólnie ponad wszelkimi podziałami uda się nam uratować zabytki Rzeczypospolitej Polskiej. Jesteśmy to winni pokoleniom, które odeszły i nadejdą po nas!!!
Z optymistycznym pozdrowieniem
Władysław Grochowski
Prezes Zarządu ARCHE S.A.
TREŚĆ USTAWY:
Władysław Grochowski jest prezesem dewelopersko-hotelarskiej spółki Arche SA notowanej na Catalyst, która rozpoczęła działalność w 1991 r. Swoje pierwsze inwestycje realizowała w Warszawie i Siedlcach, a od dwóch dekad buduje w całej Polsce. W 33-letniej historii wybudowała ponad 12 tys. mieszkań i domów. Jest to także największa polska sieć hoteli dysponująca już 21 obiektami z ponad 4,2 tys. pokojów, a obecnie pracująca nad 11 kolejnymi inwestycjami. Przedsiębiorca wraz z żoną w ramach Fundacji Leny Grochowskiej prowadzi również szeroką działalność integrującą społeczności, osoby wykluczone społecznie i wspierającą najbardziej potrzebujących. Przez co pod koniec ub.r. otrzymał jedno z najważniejszych wyróżnień na świecie — prestiżową Nagrodę Nansena, przyznawaną przez Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców, a pod koniec 2024 r. indyjską Nagrodę Matki Teresy z Kalkuty.