PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zidentyfikowały błędy projektowe w dokumentacji przygotowanej przez wykonawców modernizacji infrastruktury kolejowej. Przeprowadzone analizy, wynikające z porównań pierwotnych założeń projektowych z rzeczywistymi efektami realizowanych inwestycji, wykazały nieprawidłowości, które zaniżały prędkość pociągów po modernizacji. W odpowiedzi na te problemy, władze spółki podjęły działania naprawcze, które pozwolą na wykorzystanie potencjału modernizowanych odcinków i umożliwią szybszy ruch pociągów. Zidentyfikowane błędy projektowe nie wpłynęły na bezpieczeństwo ruchu pociągów, ale przyczyniły się do obniżenia parametrów linii kolejowej.
Projektowanie zadań utrzymaniowych i inwestycyjnych to skomplikowany i wymagający proces, który powinien uwzględnić maksymalne parametry możliwe do uzyskania dla danej linii kolejowej. W praktyce jednak projektanci często koncentrują się na istniejącym stanie infrastruktury, pomijając potencjalne ulepszenia, które mogłyby w pełni wykorzystać możliwości modernizowanej sieci, w tym umożliwić osiągnięcie maksymalnej prędkości pociągów. W wielu przypadkach wystarczyłoby wprowadzenie drobnych zmian, takich jak przesunięcie toru o kilka centymetrów czy zwiększenie jego przechyłki, aby osiągnąć lepsze rezultaty. Niestety, tego typu działania są często pomijane, a projektanci postępują zgodnie z utartym schematem, nie sprawdzając wszystkich dostępnych opcji.
Do najczęstszych błędów w dokumentacji projektowej należą:
• brak obliczeń parametrów kinematycznych zgodnych z obowiązującymi standardami;
• obliczenia wykonywane w oparciu o nieobowiązujące przepisy;
• notoryczne zaniżanie prędkości maksymalnej dla pociągów towarowych - przyjmowanie domyślnie wartości 80 km/h, a nie wynikającej wprost z geometrii poziomej;
• brak właściwych oznaczeń na planach sytuacyjnych (punkty charakterystyczne, opis parametrów takich jak promienie łuków, przechyłka), brak pochylników, które są niezbędne do prawidłowego zaprojektowania infrastruktury;
• projektowanie w oparciu o oprogramowanie nieprzeznaczone docelowo do projektowania geometrii układów torowych lub jedynie zaadaptowane do tego celu. Ograniczenia stąd wynikające mają znaczący wpływ na możliwość uzyskania optymalnych rozwiązań geometrycznych;
• niedostosowanie wskazań semaforów do możliwości geometrii rozjazdów – np. zaniżanie prędkości przejazdu na kierunek zwrotny po rozjazdach 300-1:9 do 40km/h, podczas gdy geometria umożliwia jazdę 50km/h;
• projektowanie nieintuicyjnych rozwiązań dojść do peronów;
• projektowanie infrastruktury pasażerskiej - wiat peronowych pozbawionych walorów architektonicznych oraz funkcjonalnych, np. zbyt wąskie zadaszenie nie chroni przed deszczem.
Przyczynami takiego stanu rzeczy są między innymi:
• niedostateczne doświadczenie zawodowe, mimo legitymowania się posiadaniem stosownych uprawnień;
• powielanie zasłyszanych, niesprawdzonych opinii na temat danych rozwiązań technicznych, aby ich nie wykonywać.
• Najczęściej wiąże się z brakiem umiejętności wdrożenia danego rozwiązania.
Działania korygujące – krok ku lepszym rezultatom
Po wykryciu tych błędów, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. podjęły działania korygujące, które obejmują zarówno istniejącą infrastrukturę, jak i etapy projektowe, gdzie wykonawcy zostaną zobowiązani do wprowadzenia odpowiednich zmian. W przypadku infrastruktury już zbudowanej działania będą realizowane w ramach dostępnych środków i możliwości, co może wprowadzać pewne ograniczenia ułatwiające wdrożenie poprawek. Celem tych działań jest dostosowanie dokumentacji oraz tam, gdzie to możliwe, infrastruktury do współczesnych standardów technicznych i inżynierskich. Spółka dąży do wypracowania rozwiązań, które zapewnią wysoką jakość, by ostateczny rezultat był jak najbardziej satysfakcjonujący pod względem eksploatacyjnym i funkcjonalnym, a także umożliwił osiągnięcie jak najwyższych prędkości pociągów, co jest kluczowe w transporcie pasażerskim. Coraz częstszą praktyką jest przekazywanie zaprojektowanej już geometrii układu torowego, celem wdrożenia na projekcie, aby uniknąć długiego i żmudnego osiągnięcia zakładanego celu.
Optymalizacja kosztów i efektów
Podstawową konsekwencją zidentyfikowanych nieprawidłowości w większości przypadków jest niemożność osiągnięcia zakładanej prędkości przy danej geometrii torów. Taką prędkość można by było uzyskać, stosując inne rozwiązania np. większą przechyłkę, dłuższe krzywe przejściowe czy odpowiedni sposób osygnalizowania na semaforach.
W wielu przypadkach przetargi ogłaszane są na podstawie gotowej dokumentacji projektów budowlanych. Formuła „zoptymalizuj i wybuduj” ma na celu zwrócenie uwagi na możliwość poprawy pewnych elementów, które nie zostały wystarczająco dopracowane na etapie projektu budowlanego. Warto podkreślić, że PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. skoncentrują się na modyfikacjach w projekcie wykonawczym, aby w pełni wykorzystać potencjał modernizowanej infrastruktury, co nie wpłynie np. na decyzje środowiskowe czy pozwolenia na budowę.
Dzięki wprowadzeniu odpowiednich modyfikacji często przy minimalnych kosztach lub nawet bez konieczności dodatkowych wydatków możliwe jest maksymalnie wykorzystanie potencjału istniejącej infrastruktury, osiągając optymalne rezultaty w stosunku do ponoszonych nakładów. Takie podejście pozwala uzyskać jak najwyższy efekt eksploatacyjny przy minimalnym wpływie na budżet, co jest kluczowe w realizacji inwestycji kolejowych.
Źródło: PKP PLK S.A.