Po latach niepewności i administracyjnych zawirowań, teren przy ul. Sobieskiego 100 w Warszawie – znany jako "Szpiegowo" – wreszcie doczekał się konkretnego działania. Zarząd Mienia m.st. Warszawy wybrał firmę, która zorganizuje konkurs architektoniczny na zagospodarowanie dawnej rosyjskiej enklawy.
• Zlecenie trafiło do pracowni A2P2 architecture & planning z Gdańska
• Konkurs ruszy jeszcze w tym roku, prawdopodobnie w listopadzie
• Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, już w pierwszej połowie 2026 roku poznamy zwycięską koncepcję nowego miejskiego bloku z 159 mieszkaniami komunalnymi
• "Szpiegowo" to nie tylko zabytek architektury modernistycznej, ale także symbol burzliwej historii miasta
Od rosyjskiej placówki do miejskiego osiedla
Kompleks przy Sobieskiego 100 (zwany popularnie "Szpiegowem"), nie tylko zabytek architektury modernistycznej, ale także symbol burzliwej historii miasta. To budynek z lat 70 (powstał w latach 1977-1980), liczący od 4 do 11 pięter, ułożonych tarasowo. Przez dekady służył jako zaplecze dla rosyjskich służb dyplomatycznych. Polska przejęła nieruchomość dopiero w kwietniu 2022 roku, krótko po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę. Proces przekazania budynku miastu przyspieszył po zmianie rządu.
Stan techniczny obiektu był dramatyczny – wnętrza pełne śmieci, zniszczonych mebli, odpadającego tynku i śladów wandalizmu. Mimo to ekspertyzy wykazały, że budynek nadaje się do remontu. Docelowo ma służyć jako miejsce zamieszkania dla osób wykonujących zawody społecznie użyteczne, m.in. . nauczycieli i funkcjonariuszy służb publicznych.
132 mln zł na przemianę do 2029 roku
W budżecie Warszawy na lata 2025–2029 zabezpieczono 132,3 mln zł na rewitalizację "Szpiegowa". Środki pochodzą z tzw. ustawy oszczędnościowej i zostały zatwierdzone przez radnych już w marcu 2025 roku.
Inwestycja obejmie:
• modernizację istniejącego budynku,
• budowę nowego bloku mieszkalnego,
• zagospodarowanie terenu wokół nieruchomości,
• realizację inwestycji proekologicznych: termomodernizację, wymianę źródeł ogrzewania i podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej.
Historia Szpiegowa
"Szpiegowo" to potoczna nazwa kompleksu budynków mieszkalnych, który powstał jako część umowy między Związkiem Radzieckim a Polską Ludową. Umowa ta przewidywała wymianę gruntów w Warszawie i Moskwie na potrzeby budowy obiektów mieszkalnych dla dyplomatów. Niestety, umowa ta nigdy nie została sformalizowana, co doprowadziło do długotrwałych sporów o własność nieruchomości.
Kompleks został zaprojektowany przez architektów Janusza Nowaka i Piotra Sembrata, a za konstrukcję odpowiadał Andrzej Krawczyk. Charakterystyczna bryła budynku z centralnym prześwitem była otoczona ogrodzeniem z drutem kolczastym, co miało zapewnić prywatność mieszkańcom. Na terenie kompleksu znajdowały się udogodnienia takie jak sala kinowa, świetlica dla dzieci, sauna czy biblioteka, co czyniło go samowystarczalnym osiedlem.
Po upadku Związku Radzieckiego kompleks pozostawał w faktycznym władaniu Federacji Rosyjskiej. Od lat 90. XX wieku do 2017 roku budynek był wykorzystywany w różnych celach, w tym jako siedziba klubu nocnego "Club 100" dla Rosjan. Od tego czasu kompleks popadał w ruinę.
Nowe życie dla zapomnianego miejsca
"Szpiegowo" przez lata było symbolem izolacji i zaniedbania. Teraz ma szansę stać się nowoczesnym, przyjaznym osiedlem komunalnym, wpisującym się w strategię zrównoważonego rozwoju miasta. Zakończenie inwestycji planowane jest na 2029 rok.