Komisja Europejska zatwierdziła finansowanie przez polski rząd (z budżetu MKiDN) budowy siedziby Muzeum Historii Polski w Warszawie kwotą 258,7 mln euro, co odpowiada całkowitym szacowanym kosztom realizacji projektu (ok. 1 214 106 000 zł wraz z wystawą stałą).
MKiDN, zgodnie ze wskazaniem UOKiK, dokonało zgłoszenia pomocy publicznej państwa dla projektu pn. Budowa Muzeum Historii Polski w Warszawie na podstawie art. 108 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w czerwcu 2021 r.
Komisja uznała, że polski środek jest "konieczny i odpowiedni do osiągnięcia swojego rzeczywistego celu kulturalnego" i że środki przeznaczone na Muzeum Historii Polski nie wpływają negatywnie na warunki wymiany handlowej i konkurencję w Unii Europejskiej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem. Na tej podstawie Komisja zatwierdziła środek zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa.
Budowa siedziby Muzeum Historii Polski na warszawskiej Cytadeli rozpoczęła się w lipcu 2018 roku i jest w całości finansowana z budżetu państwa polskiego. Otwarcie muzeum wraz z wystawą czasową planowane jest na wrzesień 2023 r.
Powierzchnia użytkowa muzeum to 44 506 mkw., a kubatura wynosi 432 340 m3. Budynek posiadał będzie cztery kondygnacje nadziemne i dwie podziemne. Za projekt architektoniczny odpowiada WXCA Biuro architektoniczne z Warszawy.
W ramach przedsięwzięcia powstanie budynek Muzeum Wojska Polskiego, w którym znajdzie się wystawa stała i czasowa, a także kompleks obsługi zwiedzających. Na ponad 30 ha przestrzeni zaplanowano również miejsce rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców Warszawy.
Architektura budynku Muzeum Historii Polski jest świadomie budowaną narracją. Jest zapisaną w kamieniu i współczesnej formie: opowieścią o nawarstwianiu historii, odkrywaniu, odsłanianiu wielorakich znaczeń przeszłości, otwartości oraz o wolności, będącej hasłem przewodnim Muzeum. Kamienna bryła w swym wizualnym wyrazie odnosi się do nawarstwień czasu budujących materię historii. W kolejnych warstwach, niczym w przekroju archeologicznym, dostrzegamy ślady ludzkich działań, zdarzeń historii, epok. Indywidualny rysunek ("osobowość") każdej płyty kamienia, ich formacje, kompozycje, ornamentowe przetworzenia tworzą misterną tkankę wyrażającą tak indywidualny, jak zbiorowy wymiar historii, nakładanie się naturalnych i kulturowych procesów, budowanie i zacieranie pamięci. Ten zapis czasu w materii trwa.
Przestrzenne otwarcia "bryły czasu" na kondygnacji wystawowej oraz na poziomie parteru, kontynuowane jako sieć powiązanych przestrzeni we wnętrzu, są materializacją idei otwartości, przyjazności Muzeum, procesu odkrywania, zanurzenia w materię czasu, wielowymiarowości spojrzeń na historię, wolności wyboru dróg poznawania, tworzenia własnych narracji. Przeszklone otwarcia w fasadach budynku będą też sposobem komunikowania w otoczeniu aktualnych aktywności wypełniających różne części Muzeum. Jednym z najważniejszych instrumentów kształtowania atmosfery wnętrz Muzeum jest światło, zarówno to naturalne wlewające się przez otwarcia powłoki budynku z zewnątrz jak i sztuczne, przenikające i łączące widokowo przestrzenie wewnętrzne.
Muzeum Historii Polski będzie jednym z najnowocześniejszych muzeów powstających obecnie w Polsce i Europie, odwiedzanym przez ok. 500 tys. gości rocznie. Będzie miejscem wielowymiarowego kontaktu z historią Polski, refleksji, a także dyskusji, zdobywania wiedzy, kontaktu z kulturą, ośrodkiem życia społecznego. Oprócz przestrzeni wystawowych, w muzeum znajdą miejsce sale edukacyjne i warsztatowe, audytoryjne, projekcyjne, gastronomia, pracownie konserwatorskie, magazyny muzealiów.
Wystawa stała Muzeum Historii Polski będzie jedną z największych przestrzeni wystawienniczych w Polsce, licząc 7 tys. mkw. Wystawa jest realizowana przez zespół historyków Muzeum Historii Polski przy współpracy z historykami, historykami sztuki i ekspertami z najlepszych polskich uczelni i PAN. Wystawa będzie miała charakter narracyjny, będzie opowiadać ponad 1000 lat dziejów Polski przy pomocy oryginalnych zabytków oraz scenografii i multimediów tworzących przestrzeń doświadczenia przeszłości.
Nowy gmach MHP powstanie w zespole muzealnym, do którego należeć będzie już istniejące Muzeum X Pawilonu, Muzeum Katyńskie oraz powstające Muzeum Wojska Polskiego. Muzeum Historii Polski zajmie główne miejsce w całym kompleksie. Powstanie nowych obiektów będzie krokiem w kierunku otwarcia i udostępnienia terenu Cytadeli dla mieszkańców Warszawy i przekształcenia go w „park muzeów” o ponadlokalnym znaczeniu.
Źródło: MKiDN