W stolicy, na Woli postępują prace nad nową siedzibą Muzeum Getta Warszawskiego. Inwestycja, realizowana pod nazwą „Renowacja i rozbudowa zabytkowych budynków dawnego Szpitala Dziecięcego Bersohnów i Baumanów przy ul. Siennej 60 / Śliskiej 51 w Warszawie wraz z ich adaptacją na cele wystawiennicze i edukacyjne oraz realizacja Mediateki – części wystawy stałej Muzeum Getta Warszawskiego”, osiąga kolejne kamienie milowe.
• Generalnym wykonawcą przedsięwzięcia jest firma Adamietz Warszawa
• Za posadowienie nowego gmachu odpowiada spółka Soletanche Polska
• Projekt wykonała Autorska Pracownia Projektowa Jerzy Wowczak
• Inwestycję finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
• Łączny koszt przedsięwzięcia wynosi ponad 323 mln zł
Postępy w inwestycji widać gołym okiem
Zakończono już budowę stanu surowego otwartego budynku technicznego. Obecnie trwają prace rozbiórkowe więźby dachowej budynków zabytkowych oraz montaż stalowej konstrukcji nowego poddasza, które wkrótce zostanie pokryte miedzią. W części wschodniej, gdzie powstaje nowy segment muzeum, konstrukcje nowego obiektu sięgają już poziomu pierwszej kondygnacji podziemnej. Zakończenie tej fazy robót zwieńczy budowa żelbetowego stropu.
Jednym z bardziej spektakularnych wydarzeń podczas budowy było umieszczenie pierwszego elementu przyszłej ekspozycji – wagonu towarowego. Został on przetransportowany i wstawiony na poziom -2 przy użyciu dźwigu, co wymagało precyzyjnego planowania i koordynacji działań. Przed instalacją wagon przeszedł konserwację oraz pierwszy etap stylizacji, który upodobnił go do pojazdów używanych podczas II wojny światowej. Po ukończeniu budowy, obiekt zostanie dodatkowo przystosowany do celów ekspozycyjnych.
Stała ekspozycja Muzeum Getta Warszawskiego obejmie dziewięć galerii rozmieszczonych na siedmiu kondygnacjach odnowionego Szpitala Bersohnów i Baumanów. Wagon towarowy znajdzie się w galerii poświęconej akcji deportacyjnej „Groβaktion Warschau 1942”, w której przedstawiona zostanie historia wywozu Żydów z warszawskiego getta do obozów zagłady. Twórcy wystawy starają się oddać głos ofiarom a zwłaszcza tym grupom, których doświadczenia przez lata były marginalizowane lub zapomniane: kobietom, dzieciom, uchodźcom, przesiedleńcom, osobom religijnym. Muzeum pragnie, by ich historie wreszcie wybrzmiały pełnym głosem.
Odkrycia podczas budowy
Podczas prac ziemnych natrafiono na szereg znalezisk z czasów wojny. W piwnicy pod wejściem głównym odnaleziono 20 polskich granatów ręcznych i około 500 sztuk amunicji strzeleckiej. Niewybuchy zabezpieczono i zneutralizowano przy udziale patrolu saperskiego. Jesienią 2024 roku archeolodzy odkryli również relikty drewnianej studni z XIX wieku, powstałej w czasie budowy szpitala. Znalezisko znajdowało się sześć metrów pod ziemią, na poziomie obecnej kondygnacji -2.
Miejsce o bogatej historii
Nowa siedziba Muzeum powstaje w zabytkowym kompleksie dawnego Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów. Budynek powstał w latach 1876–1878 według projektu Artura Goebla, z inicjatywy żydowskich rodzin Bersohnów i Baumanów, które dążyły do stworzenia placówki niosącej bezpłatną pomoc dzieciom niezależnie od pochodzenia. Podczas II wojny światowej szpital został włączony do systemu opieki zdrowotnej Warszawy, a następnie zamknięty. W czasie działań wojennych kompleks uległ znacznemu zniszczeniu. Po odbudowie w budynku działał m.in. Wojewódzki Szpital Zakaźny im. Dzieci Warszawy, który ostatecznie opuścił obiekt w 2014 roku ze względu na zły stan techniczny.
Rozmach inwestycji
Nowe Muzeum Getta Warszawskiego będzie miało około 11 500 metrów kwadratowych powierzchni powierzchni, z czego około 3400 mkw. przeznaczono na wystawę stałą.
W kompleksie znajdą się także Centrum Edukacji (w dawnej okulistyce), audytorium na 150 miejsc, magazyny zbiorów oraz przestrzenie dla wystaw czasowych.
Inwestycję finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Łączny koszt przedsięwzięcia wynosi ponad 323 mln zł.
WIZUALIZACJE:
Jet grouting w służbie "reanimacji" zabytków
W październiku 2023 roku rozpoczęła się budowa nowej, stałej siedziby Muzeum Getta Warszawskiego w przebudowanym dawnym Szpitalu Dziecięcym Bersohnów i Baumanów przy ul. Siennej 60/Śliskiej 51 w Warszawie. Podczas II Wojny Światowej budynki te leżały w granicach getta. Po zakończeniu prac powstaną cztery obiekty: dwa zabytkowe i dwa nowoczesne, które będą połączone podziemną częścią wspólną.
Firma Soletanche Polska była odpowiedzialna za przygotowanie projektu warsztatowego obejmującego ściany szczelinowe, barety (słupy tymczasowe) podpierające stropy rozporowe, pionową przesłonę przeciwfiltracyjną, obudowy lekkie zabezpieczające płytsze wykopy (nowo projektowanego zbiornika na wodę i wymiennikowni) zlokalizowane na zewnątrz ścian szczelinowych, płytę pod żuraw kotwiony, a także podbicie fundamentów dawnych budynków Szpitala Dziecięcego i Pawilonu Okulistyki.
Natalia Sobczyńska, projektantka w Soletanche Polska, podkreśla, że największym wyzwaniem było zaprojektowanie wzmocnienia fundamentów XIX-wiecznych budynków.
– Bezpośrednio pod obiektami wykonaliśmy łącznie 206 kolumn w technologii jet grouting, dostosowując parametry kolumn do różnych głębokości wykopów zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków – wyjaśnia.
Technologia jet grouting pozwala na precyzyjne wzmocnienie gruntu bez konieczności wykonywania głębokich wykopów, co minimalizuje ingerencję w otoczenie i zmniejsza ryzyko uszkodzenia obiektów. Jak zaznacza projektantka, metoda ta nie tylko gwarantuje stabilność konstrukcji, ale także może przedłużyć żywotność historycznych obiektów, chroniąc je przed degradacją i umożliwiając ich dalszą eksploatację.
Trzymiesięczny okres intensywnego projektowania
Projektowanie przy tak skomplikowanej inwestycji to proces ciągły, który wymaga stałej gotowości zespołu projektowego do wprowadzania zmian i dostosowywania rozwiązań do bieżących potrzeb.
– W tym przypadku kluczowy etap intensywnej pracy projektowej trwał około trzech miesięcy. W tym czasie powstało kilka wersji projektu, opracowanych we współpracy z generalnym wykonawcą, aby jak najlepiej dopasować koncepcje do warunków realizacyjnych. Dzięki temu prace mogły być prowadzone w sposób nie tylko bezpieczny, ale również bardziej efektywny i dostosowany do specyficznych wymagań placu budowy – mówi Natalia Sobczyńska.
32-metrowe ściany szczelinowe głębione zaledwie metr od zabytków
Prace nad fundamentami wymagały wykonania ścian szczelinowych o grubości 80-100 cm i głębokości do 32 metrów. W obrębie tych ścian osiągnięto wykop o głębokości 16 metrów, co odpowiada trzem kondygnacjom podziemnym. Ściany szczelinowe, oprócz funkcji konstrukcyjnej wspierającej kompleks muzealny, będą pełniły rolę obudowy dla podziemnych przestrzeni muzealnych.
– Prace w sąsiedztwie zabytkowych budynków były szczególnie wymagające. Ich konstrukcje zostały poddane dużej próbie – najpierw podczas podbijania fundamentów w technologii jet-grouting, a później podczas drążenia ścian szczelinowych o imponujących wymiarach, zaledwie metr od lica zabytków. Taka bliskość przedwojennej zabudowy znacząco podniosła trudność całej operacji – podkreśla Michał Kundzierewicz, Kierownik Projektu w Soletanche Polska.
Przedwojenne budynki są objęte stałym monitoringiem, który pozwala na ciągłe kontrolowanie ich przemieszczeń i szybką reakcję w razie wystąpienia niepożądanych sytuacji.
Aktualnie Soletanche Polska realizuje demontaż tymczasowego stalowego rozparcia ściany szczelinowej w miarę postępu prac żelbetowych, jednocześnie prowadząc prace obejmujące reprofilację, czyszczenie i wyrównywanie powierzchni ścian.
Ekologia na pierwszym planie
Budowa Muzeum Getta Warszawskiego to przykład harmonijnego połączenia zaawansowanych rozwiązań technologicznych, ochrony historycznej zabudowy oraz dbałości o środowisko.
Zespół projektowy Soletanche Polska zadbał nie tylko o bezpieczeństwo i stabilność konstrukcji, lecz także o środowisko. Beton stał się kluczowym elementem optymalizacji ekologicznej projektu. Cement, mimo że stanowi zaledwie 12% jego składu, odpowiada za 85% emisji CO2, głównie z powodu klinkieru portlandzkiego, który jest jego składnikiem.
– W odpowiedzi na wyzwania związane z redukcją emisji CO₂ oraz poprawą jakości betonu, zastosowaliśmy recepturę opracowaną i dostarczoną przez Warbud Beton. Receptura ta, zatwierdzona certyfikatem EXEGY przyznawanym przez Soletanche Bachy, potwierdza, że produkt spełnia najwyższe standardy zrównoważonego rozwoju, efektywności środowiskowej oraz niezawodności wykonania. Dzięki ograniczeniu zawartości cementu i zastąpieniu go alternatywnymi dodatkami, zmniejszyliśmy emisje, jednocześnie poprawiając urabialność i szczelność betonu – podkreśla Michał Zorzycki, Kierownik Działu Projektowego w Soletanche Polska.