Uniwersytet Śląski w Katowicach rozpoczyna budowę Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii (ŚICCH). Będzie to najnowocześniejszy w Polsce budynek, w którym realizowana będzie nowoczesna dydaktyka oraz prowadzone będą kompleksowe badania rozwijające krajową i światową naukę. Znajdą się tu m.in. nowoczesne laboratoria, przestrzenie dla studentów, ogród na dachu, sale seminaryjne, wykładowe i konferencyjne, aule czy pracownie komputerowe i pierwsza z pracowni Sieciowego Centrum Nauki, która będzie jednym z trwałych efektów obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.
• Inwestycja umożliwi podniesienie jakości i warunków kształcenia wyższego, a zarazem pozwoli na rozwój społeczeństwa o wysokich kwalifikacjach zawodowych poszukiwanych na rynku pracy
• Przyczyni się także do rozwoju badań naukowych i wzmocnienia rangi Katowic jako ośrodka akademickiego
• 26 maja 2025 roku oficjalnie rozpoczęła się budowa centrum, a jej zakończenie zaplanowane jest na koniec 2027 roku
• Inwestycja warta jest blisko 318,5 mln zł, z czego ok. 239,5 mln zł stanowi dofinansowanie z Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027
• Generalnym wykonawcą inwestycji jest Grupa NDI
Nowa jakość badań i kształcenia
W obliczu dynamicznych zmian gospodarczych i środowiskowych rośnie zapotrzebowanie na specjalistów z zakresu chemii, zielonych technologii i nowoczesnych materiałów. W ramach Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii osoby studiujące będą mogły kształcić się na kierunkach, które oferuje Uniwersytet Śląski. W centrum będzie można studiować chemię (studia I i II stopnia) oraz technologię chemiczną (studia I stopnia), a także w ramach nowego interdyscyplinarnego kierunku inżynierskiego związanego z zieloną transformacją – nowoczesne technologie dla zrównoważonego rozwoju (studia I stopnia). Możliwości studiowania kierunków chemicznych w Uniwersytecie Śląskim już w przyszłym roku zostaną wzbogacone o kierunek technologie środowiskowe i nowoczesne materiały (studia II stopnia), który umożliwi kształcenie magistrów inżynierów przygotowanych do wdrażania innowacyjnych rozwiązań w przemyśle, energetyce i ochronie środowiska.
W nowym budynku Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii planowane jest utworzenie ponad 20 specjalistycznych laboratoriów i pracowni, które umożliwią osobom studiującym bezpośredni kontakt z najnowszymi technologiami i aparaturą.
Laboratoria te będą skoncentrowane na ściśle określonych obszarach zastosowań chemii, takich jak:
• projektowanie leków i nanofarmakologia,
• polimery i materiały funkcjonalne,
• materiały dla fotoniki i optoelektroniki,
• analityczne techniki spektroskopowe,
• chemia kwantowa i obliczeniowa,
• synteza materiałów dla energetyki,
• bioorganika, chemia krystaliczna,
• materiały luminescencyjne i spektroskopia laserowa.
Inwestując w nowoczesne kierunki kształcenia i zaawansowane laboratoria, Uniwersytet Śląski tworzy przestrzeń, w której nauka łączy się z realnymi potrzebami gospodarki. Nasi absolwenci stanowić będą kluczowe ogniwo w procesie zielonej transformacji regionu, a ich wiedza i kompetencje przyczynią się do budowy zrównoważonej i nowoczesnej przyszłości regionu i kraju. Centrum stanowi również ważny krok w kierunku transformacji cyfrowej, gospodarczej i środowiskowej – będzie wspierać zieloną gospodarkę oraz inteligentne i technologiczne specjalizacje regionu. W ramach działalności ŚICCH planowane są realizacje wspólnych projektów z przedsiębiorstwami, działania badawczo-wdrożeniowe oraz transfer technologii.
Atrakcyjne przestrzenie dla społeczności akademickiej i wszystkich pasjonatów nauki
W powstającym budynku centrum zaplanowane są także liczne przestrzenie zapewniające komfort studiowania. W nowocześnie wyposażonych, funkcjonalnych laboratoriach studenci i doktoranci będą mogli prowadzić badania w dogodnych warunkach i pod okiem ekspertów. Projekt zakłada również stworzenie pokojów studenckich, które będą cichymi, odosobnionymi miejscami do samodzielnej nauki.
Kompleks dydaktyczno-badawczy ŚICCH to bezpośrednia odpowiedź na rosnące potrzeby prowadzenia badań oraz umacniania współpracy między sferą nauki i gospodarki – szczególnie wspomagającej tworzenie nowoczesnych materiałów funkcjonalnych. Ponadto centrum, jako część uniwersytetu, będzie stanowić przestrzeń, w której można uczyć się przystosowania do życia we współczesnym, dynamicznie zmieniającym się świecie, odporności na wyzwania codzienności, walki z ignorancją oraz przeciwstawiania się trudnościom konfliktów i katastrof. W obiekcie znajdą się specjalistyczne laboratoria obejmujące dyscypliny nauk chemicznych, fizycznych oraz biologicznych – infrastruktura ta umożliwi szybkie przeprowadzanie testów oraz projektowanie substancji bioaktywnych (takich jak szczepionki) będących kluczowym wsparciem w sytuacjach nagłych zagrożeń zdrowotnych.
W budynku powstanie też demonstracyjna przestrzeń Sieciowego Centrum Nauki, w której naukowcy i naukowczynie będą objaśniać zjawiska naukowe w kontekście prowadzonych badań. Odbiorcy – uczniowie, pasjonaci, mieszkańcy regionu – będą mieli okazję prowadzić rozmowy ze specjalistami, zgłaszać problemy badawcze, a także obserwować z bliska naukę „dziejącą się”. Będzie tam również można zapoznać się z kluczowymi projektami badawczymi i ekspozycjami naukowymi oraz korzystać z aktywności popularnonaukowych z zakresu nauk ścisłych i technicznych.
Sprawiedliwa transformacja
Inwestycja będzie stanowić także istotną część Zielonej Strefy Nauki (ZSN), która wychodzi naprzeciw potrzebom wynikającym z przeprowadzanej sprawiedliwej transformacji. Projekt związany z Europejskim Miastem Nauki Katowice 2024 to kompleksowa inicjatywa, która zakłada stworzenie zielonej przestrzeni wspierającej zarówno dobrostan mieszkańców Katowic, jak i społeczne aspekty życia w regionie. Jednym z nadrzędnych celów ZSN jest rewitalizacja i przywrócenie do stanu naturalnego rzeki Rawy. Z inicjatywą wiąże się również utworzenie Sieciowego Centrum Nauki, w ramach którego uczelnie publiczne Katowic zapewniają szerokiej grupie odbiorców kontakt z bieżącymi efektami pracy śląskich naukowców.
Koncepcja Zielonej Strefy Nauki, której częścią będzie ŚICCH, wiąże się z planowanymi działaniami w ramach określonych w projekcie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego 2030 Inteligentnych Specjalizacji w województwie śląskim: energetyka, przemysły wschodzące, zielona gospodarka.
Cele projektu mają także wspólną płaszczyznę z celami zawartymi w „Krajowym Planie na Rzecz Energii i Klimatu na lata 2021–2030” oraz „Polityce Gospodarki Niskoemisyjnej dla Województwa Śląskiego. Regionalnej Polityce Energetycznej do roku 2030”. Jego efekty wpłyną docelowo na: redukcję emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału OZE w zużyciu energii, wzrost efektywności energetycznej oraz redukcję udziału węgla w produkcji energii elektrycznej.
Realizacja projektu ŚICCH
Śląskie Interdyscyplinarne Centrum Chemii będzie nowym obiektem w kwartale pomiędzy ulicami Bankową, Chełkowskiego, Moniuszki oraz Uniwersytecką. Zostanie wybudowane i wyposażone w ramach dofinansowania ze środków Unii Europejskiej w programie Fundusze Europejskie dla Śląskiego. Zakończenie realizacji inicjatywy zaplanowane jest na 2027 rok.
Wartość projektu ŚICCH wynosi blisko 318,5 mln zł (318 465 217,63 zł), z czego dofinansowanie z Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027 Priorytet FESL.10 „Fundusze Europejskie na transformację” obejmuje blisko 239,5 mln zł (239 415 754,10 zł).
Charakterystyka Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii:
• 8 kondygnacji (7 naziemnych + garaż);
• zagospodarowanie terenu przyległego;
• zakup wyposażenia niezbędnego do funkcjonowania obiektu jako jednostki edukacyjnej;
• zastosowanie elementów i rozwiązań zgodnych z założeniami Gospodarki Obiegu Zamkniętego;
• montaż instalacji OZE (panele fotowoltaiczne oraz pompy ciepła – powietrzne);
• wykorzystywanie chłodu z powietrza atmosferycznego (free-cooling);
• zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej, w tym realizacja dodatkowych nasadzeń (rabaty, zieleńce, ogrody deszczowe oraz zielony dach na części nietechnicznej);
• retencjonowanie i wykorzystanie wody deszczowej m.in. do podlewania zieleni czy spłukiwania toalet;
• pełne dostosowanie budynku do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami: wszelkie konieczne oznaczenia i udogodnienia dla osób słabowidzących i słabosłyszących (m.in. pętle indukcyjne, oznaczenia alfabetem Braille’a, pasy ostrzegawcze, identyfikacja wizualna), pokoje wyciszeń, pomieszczenia dla osób poruszających się na wózkach, pochylnie, odpowiednio przystosowane windy i sanitariaty, odpowiednio wyposażone pomieszczenia dla opiekuna z dzieckiem oraz karmiących matek;
• zintegrowany system BMS umożliwiający zdalne zarządzanie i kontrolę funkcjami technicznymi.