Czy Polska zyska jeszcze w tym roku nowy Park Narodowy? Rada gminy Kołbaskowo pozytywnie zaopiniowała utworzenie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry. Powołanie pierwszego od 24 lat nowego parku narodowego w Polsce jest możliwe jeszcze w tym roku. Ma wspierać turystykę i ochronę przyrody. Jego powstanie nie przeszkodzi jednak i nie blokuje prac na Odrze, takich jak np. budowa nowego, wielkiego portu kontenerowego w Świnoujściu, jednej ze strategicznych inwestycji dla Polski.
18 kwietnia 2025 r. projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry jednomyślnie przegłosowali radni gminy Kołbaskowo. Nieco wcześniej projekt rozporządzenia został uzgodniony przez Radę Gminy Widuchowa (16.04.2025 r.) i Radę Miasta Szczecin (25.03.2025 r.).
Tym samym Ministerstwo Klimatu i Środowiska zakończyło etap uzgodnień utworzenia parku z radami gmin. Kolejny etap to uzgodnienia z Radą Powiatu Gryfińskiego i Radą Powiatu Polickiego oraz z Sejmikiem Województwa Zachodniopomorskiego.
Co ważne, Odra nadal będzie żeglowna, rybactwo i wędkowanie będą możliwe.
Projektowany park stworzy miejsca pracy i poprawi atrakcyjność turystyczną regionu. Decyzję o jego utworzeniu zostanie podjęta wspólnie – Ministerstwo wspiera w tym wysiłku lokalne samorządy.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce lepiej chronić ten unikalny obszar w Polsce. To kraina torfowisk, podmokłych łąk, rozlewisk, jezior i plątanina kanałów. Jest też domem dla ponad 200 gatunków ptaków.
Park Narodowy Doliny Dolnej Odry jest potrzebny
Od lat zabiegają o to ludzie z całej Polski, którzy chcą chronić to wciąż dla wielu nieodkryte miejsce. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wspiera te działania i koordynuje prace przygotowawcze. Kluczowa będzie decyzja lokalnych społeczności, dlatego proces powstawania parku to współpraca z samorządami. Rząd będzie wspierał gminy, na terenie których planowany jest PNDDO.
Utworzenie parku narodowego w Dolinie Dolnej Odry umożliwi aktywną ochronę przyrody, rozwój zrównoważonej turystyki przyrodniczej oraz nowoczesną edukację środowiskową w rejonie Międzyodrza. Obszar ten jest bogaty w różnorodną faunę i florę oraz gatunki chronione, również te zagrożone wyginięciem. Park narodowy pomoże w zabezpieczeniu tego wyjątkowego terenu.
Najważniejsze informacje:
- Powstanie parku narodowego zostanie sfinansowane ze środków budżetu państwa.
- Park nie zakłóci funkcjonowania szlaku żeglownego na Odrze.
- W parku będzie możliwe wędkowanie; nie zostaną wyznaczone obwody rybackie.
- Na terenie parku nie będzie możliwe prowadzenie polowań.
- W parku będzie mogła być prowadzona działalność rolniczą.
- Powstanie parku nie uniemożliwi wykonywania prac na Odrze, tj. budowa portu kontenerowego w Świnoujściu.
Utworzenie parku narodowego w Dolinie Dolnej Odry przyniesie dużo korzyści społecznościom lokalnym. Będzie ono szansą na przyciągnięcie turystów, których obecność umożliwi miejscowej ludności czerpanie korzyści z ich pobytu oraz wspomoże rozwój gospodarczy rejonu Międzyodrza. W parku zostaną wyznaczone szlaki turystyczne oraz powstaną miejsca biwakowe, przystanie, kładki i wieże widokowe. Nie zabraknie miejsc zarówno do podziwiania piękna przyrody, jak i również do odpoczynku.
Utworzenie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry zostanie sfinansowane z Budżetu Państwa
Jego dalsze funkcjonowanie będzie utrzymywane również z tych środków, jak i również z funduszy, które park będzie pozyskiwał z prowadzonej działalności oraz środków uzyskiwanych ze źródeł zewnętrznych, takich jak UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW czy fundusz leśny.
Etap I Park Narodowy Doliny Dolnej Odry zostanie utworzony na obszarze 3 gmin (Kołbaskowo, Widuchowa i Szczecin):
Etap II Park Narodowy Doliny Dolnej Odry zostanie rozszerzony o obszar gminy Gryfino:
Granice parku i otuliny zostały wyznaczone w takim kształcie, aby zapewnić najlepszą ochronę zasobów przyrodniczych obszaru, a także umożliwić funkcjonowanie dotychczasowych użytkowników obszaru – interesariuszy, w szczególności podmioty zajmujące się żeglugą oraz rybactwem i wędkarstwem, na tym obszarze. Granice projektowanego parku narodowego i jego otuliny obejmują obszar Międzyodrza z wyłączeniem kanałów: Klucz – Ustowo (Skośnica) (dz. ew. nr 26, pow. policki, gm. Kołbaskowo, obr. Międzyodrze i dz. ew. 108, pow. gryfiński gm, Gryfino, obr. Daleszewo Międzyodrze), Gartz – Marwice (dz. ew. 106, 97/1 i 96 pow. gryfiński, gm. Widuchowa, obr. Widuchowa Międzyodrze) oraz działki 10/1, gmina Widuchowa, obręb: Widuchowa Międzyodrze. Oba ramiona rzeki Odry: Odra Zachodnia i Odra Wschodnia nie zostały włączone do projektowanego Parku i jego otuliny, dzięki czemu możliwe będzie prowadzenie rybactwa, żeglugi śródlądowej oraz utrzymanie śródlądowych dróg wodnych.
Z obszaru projektowanego parku narodowego i jego otuliny zostały wyłączone także drogi przebiegające przez Międzyodrze: autostrada A6 oraz droga na Mescherin.
Otulina została poprowadzona głównie działkami będącymi międzywalem – pasem terenu leżącym od granicy rzeki do podstawy wału przeciwpowodziowego, po zewnętrznej stronie Międzyodrza. Otulina w żadnym miejscu nie wchodzi na tereny, gdzie prowadzona jest jakakolwiek działalność ludzka – poza samym Międzyodrzem.
Lokalizacja Parku i jego otuliny w obszarze Międzyodrza nie będzie miała wpływu na proces budowlany dotyczący lokalizacji zabudowy mieszkaniowej i inwestycyjnej na obszarze gmin, w których położony będzie projektowany Park.
Utworzenie parku narodowego nie zakłóci funkcjonowania szlaku żeglownego na Odrze
Szlak żeglowny na Odrze nie będzie włączony w obszar parku lub jego otuliny. Park narodowy ma objąć tereny dzisiejszego parku krajobrazowego Doliny Dolnej Odry, bez nurtów Regalicy i Odry Zachodniej. Co więcej, nawet gdyby obszary te zostałyby włączone w granice parku narodowego, nie musiałoby to oznaczać końca żeglowności Odry. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody, tereny wykorzystywane gospodarczo i włączane do parku są obejmowane ochroną krajobrazową i mogą być nadal wykorzystywane w dotychczasowych celach i w dotychczasowy sposób. Dodatkowo zarówno na Regalicy, jak i Odrze nie planuje się utworzenia otuliny parku.
W parku będzie możliwe wędkowanie
Zostaną do niego wyznaczone specjalne obszary, a jego regulamin zostanie określony w zarządzeniu dyrektora parku narodowego. Możliwe, że ze względu na uwarunkowania związane z ochroną przyrody oraz bezpieczeństwem zostaną wprowadzone pewne ograniczenia, np. możliwość wędkowania poza porą nocną. Dodatkowo w parku narodowym nie zostaną wyznaczone obwody rybackie. Będą one obowiązywały do czasu wygaśnięcia obowiązujących operatów rybackich, a po ich wygaśnięciu działania związane z gospodarowaniem na wodach parku narodowego będą prowadzone na zasadach określonych w planie ochrony albo w zadaniach ochronnych.
W parku nie będzie możliwe prowadzenie polowań
Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody w parku narodowym nie będzie możliwe prowadzenie polowań. Możliwe będą redukcje wybranych gatunków zwierząt łownych, np. dzików (z uwagi na zagrożenie rozprzestrzeniania się ASF), na zasadach określonych w planie ochrony albo w zadaniach ochronnych. Będzie również dopuszczona możliwość redukcji zwierząt gatunków obcych, np. szopa pracza, jenota lub wizona amerykańskiego.
Na obszarze parku narodowego będzie możliwe prowadzenie działalności rolniczej
W wielu przypadkach wręcz sprzyja ona ochronie przyrody. Jest potrzebna do utrzymania ekosystemów nieleśnych, które często są siedliskami cennych gatunków ptaków i wymagają koszenia lub wypasu zwierząt. Działalność rolnicza jest prowadzona w wielu parkach narodowych, np. w Biebrzańskim czy Narwiańskim. Dodatkowo utworzenie parku nie będzie skutkowało ograniczeniem sposobu ani zakresu gospodarki rolnej poza granicami parku narodowego, w tym koniecznością ograniczenia środków ochrony roślin lub nawozów.
Utworzenie parku narodowego nie wpłynie na możliwość wykonywania prac na Odrze
Będą one mogły być prowadzone zgodnie z wydanymi zezwoleniami. Park narodowy może oddziaływać wyłącznie lokalnie, w miejscu jego funkcjonowania. Nie wpłynie na budowę urządzeń wodnych w górnym biegu Odry oraz budowę portu kontenerowego w Świnoujściu. Obszary te będą poza zakresem oddziaływania parku.
Osoby, które w parku narodowym posiadają własne grunty będą mogły z nich korzystać na dotychczasowych zasadach, zachowując prawo do wejścia i przebywania tam.
W artykule wykorzystano materiały Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Zdjęcie główne w artykule: zdjęcie ilustracyjne.