Inwestycje w budynki, w których Polacy znajdą schronienie w razie niebezpieczeństwa, ale też inwestycje w ochronę infrastruktury strategicznej, na przykład linie kolejowe - to wszystko będzie możliwe po uchwaleniu ustawy o Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności (FBiO). Projekt przygotowało Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. W piątek 21 listopada Sejm zacznie prace nad projektem ustawy, która tworzy FBiO.
• Polska jest pionierem w Unii Europejskiej – jako jedyni wydzieliliśmy z KPO pieniądze na wzmocnienie bezpieczeństwa i obronności kraju oraz naszej gotowości na sytuacje kryzysowe
• Polska przeznaczy na to ok. 22,5 mld zł (5,3 mld euro)
• Zainwestuje je w rozwój budynków ochronnych i infrastrukturę ochrony ludności, budowę i modernizację infrastruktury podwójnego zastosowania, cyberbezpieczeństwo, zdolności produkcyjne polskiego przemysłu i wsparcie na rzecz badań naukowych i rozwoju
Poniżej 10 krótkich odpowiedzi na pytania, dlaczego powstanie Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności, co przewiduje jego projekt oraz kto i w jaki sposób będzie mógł z FBiO skorzystać.
1. Skąd pomysł na FBiO?
Projekt jest odpowiedzią na inwazję wojskową Rosji w Ukrainie i wynikającą z tego geopolityczną destabilizacją w Europie i na świecie. Od kilku lat badania pokazują, że wzmocnienie bezpieczeństwa Państwa i jego obywateli są jednymi z najważniejszych oczekiwań Polek i Polaków. To trend ogólnoeuropejski, z listopadowego sondażu Parlamentu Europejskiego wynika, że dla 34 proc. mieszkańców UE obronność i bezpieczeństwo powinny być priorytetami w działaniach parlamentu.
Poza tym skoro rozwijamy gospodarkę, to musimy mieć takie możliwości jej ochrony m.in. poprzez schrony, inwestycje w infrastrukturę krytyczną. Inwestujemy także w kompetencje pracowników, a dzięki nowoczesnemu przemysłowi dual use finansowanemu z FBiO będziemy mogli im zaoferować dobre miejsca pracy.
2. Kto będzie mógł korzystać z FBiO?
Ze środków funduszu będą mogli skorzystać przedsiębiorcy i samorządy. Dla przedsiębiorców będzie to ok. 50 proc. środków FBiO. Nie różnicujemy na firmy państwowe i prywatne, wszystkie budują naszą gospodarkę.
3. Ile pieniędzy będą miały samorządy, a ile przedsiębiorcy i na jakich warunkach?
Cała pula FBiO to ponad 22 mld zł. Z tego 50 proc. przeznaczymy na wsparcie projektów jednostek samorządu terytorialnego.
Planujemy, że pożyczki będą udzielana na atrakcyjnych warunkach – będą rozłożone na wiele lat i będą nieoprocentowane (dla samorządów) lub w wysokości 0,5 proc. (dla spółek komunalnych). Pożyczka będzie mogła być częściowo umorzona. Dla firm będą oferowane maksymalnie preferencyjne parametry pożyczek, dopuszczalne wymogami przepisów o pomocy publicznej dla firm.
4. Jakie są priorytety FBiO?
Mamy cztery priorytety w funduszu:
• rozwój budynków ochronnych oraz infrastruktury ochrony ludności– w tym komponencie będzie ponad 9,5 mld zł na budowę schronów, miejsc schronienia, studni, ujęć wody i lokalnych studni, infrastrukturę telekomunikacyjną związaną z zarzadzaniem kryzysowym;
• budowa i modernizacja infrastruktury podwójnego zastosowania (dual-use)– ok. 6,26 mld zł na budowę, modernizację dróg, mostów i tuneli należących do samorządów oraz infrastruktury kolejowej;
• inwestycje w cyberbezpieczeństwo– ok. 2,46 mld zł na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i niezawodności infrastruktury cyfrowej gromadzącej dane i wspierającej zarządzanie naszym otoczeniem (ujęcia wody, instalacje kanalizacyjne, komunikacja publiczna, sieci energetyczne i paliwowe);
• nowoczesny przemysł – ok. 4 mld zł na zwiększenie produkcji w polskim sektorze zbrojeniowym i nowe miejsca pracy w regionach; wsparcie m.in. budowy i modernizacji infrastruktury, zakup oprogramowania oraz usług IT; maszyn i urządzeń przydatnych w sytuacjach kryzysowych; maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia działalności w szczególności w badaniach przemysłowych i pracach rozwojowych.
FBiO będzie wspierał wzmacnianie mocy produkcyjnych w firmach poprzez modernizację ich zaplecza technologicznego, cyfryzację procesów i rozbudowę mocy wytwórczych. Szczególnie istotne będzie wsparcie dla firm zlokalizowanych poza głównymi aglomeracjami, co będzie służyć lepszemu rozwojowi małych i średnich miast.
Fundusz będzie także wzmacniać rozwój start-upów, które działają w dziedzinach związanych z bezpieczeństwem (inwestycje o charakterze seed i venture capital). W ten sposób będzie także stymulować innowacje i zwiększać konkurencyjność polskiego przemysłu obronnego na poziomie krajowym i międzynarodowym.
5. Jakie inwestycje będą mogły uzyskać wsparcie – czy tylko nowe, czy też te, w których realizacja już się rozpoczęła?
Co do zasady Krajowy Plan Odbudowy pozwala na wsteczne finansowanie projektów, ale wyłącznie takich, których realizacja rozpoczęła się po 1 lutego 2020 r.
6. Czy wójt gminy będzie mógł uzyskać pieniądze na schron w budynku starej szkoły?
Tak, możliwe będzie dofinansowanie zarówno budowy, jak i modernizacji budowli ochronnych zlokalizowanych w istniejących oraz nowopowstających budynkach, których zarządcami są JST.
7. Jakie będą ułatwienia dla samorządów, które będą realizować projekty z FBiO? Jakie będą miały z tego korzyści?
Pożyczki, których BGK będzie udzielał z FBiO będą rozłożone na wiele lat i będą nieoprocentowane. W części pożyczka będzie mogła być umorzona.
8. Kiedy ruszą nabory?
Pierwsze nabory chcielibyśmy uruchomić w połowie przyszłego roku.
9. Gdzie będzie można znaleźć warunki naboru?
Na stronach BGK i MFiPR – zaraz po określeniu dokładnej polityki inwestycyjnej dla FBiO, co stanie się na początku przyszłego roku.
10. Czy zdążymy zainwestować te pieniądze z FBiO?
Środki funduszu będzie można wykorzystywać także po 2026 r.
Źródło: MFPiR