Jedne z największych miast w Polsce stale inwestują w innowacyjne rozwiązania pozwalające na modernizację transportu publicznego. To m.in. cyfrowe systemy sterowania i zawiadamiania o zagrożeniach czy nawet nowoczesne tablety pozwalające na szybki zakup biletów w cyfrowej wersji. W Krakowie i Gdyni cyfrowa rewolucja branży transportowej już trwa, a rządowe organizacje stawiają przede wszystkim na mobilność. To możliwe dzięki Funduszom Europejskim, w ramach których finansowane są systemy do zarządzania ruchem w czasie rzeczywistym. To realnie redukuje korki w przestrzeni miejskiej i wpływ na wyższy komfort podróżowania transportem zbiorowym.

Inteligentne systemy transportowe? W Gdyni i Krakowie cyfrowa rewolucja już trwa!

Jedne z największych miast w Polsce stale inwestują w innowacyjne rozwiązania pozwalające na modernizację transportu publicznego. To m.in. cyfrowe systemy sterowania i zawiadamiania o zagrożeniach czy nawet nowoczesne tablety pozwalające na szybki zakup biletów w cyfrowej wersji. W Krakowie i Gdyni cyfrowa rewolucja branży transportowej już trwa, a rządowe organizacje stawiają przede wszystkim na mobilność. To możliwe dzięki Funduszom Europejskim, w ramach których finansowane są systemy do zarządzania ruchem w czasie rzeczywistym. To realnie redukuje korki w przestrzeni miejskiej i wpływ na wyższy komfort podróżowania transportem zbiorowym.

Cyfrowe systemy do zarządzania transportem publicznym – dlaczego to podstawa dla modernizacji linii autobusowych, tramwajowych i kolejowych?

Cyfrowe systemy do zarządzania transportem publicznym to zintegrowane rozwiązania IT, które zbierają dane o ruchu, położeniu pojazdów i sytuacji na drogach, a potem na tej podstawie sterują sygnalizacją, priorytetami dla komunikacji i informacją pasażerską. Wtedy „miasto” widzi w czasie rzeczywistym, co dzieje się na ulicach, i może szybko reagować na korki, wypadki czy opóźnienia.

To podstawa modernizacji linii autobusowych, tramwajowych i kolejowych, bo bez takiego „mózgu” nawet nowy tabor nie wykorzysta w pełni swojego potencjału.

Zalety wykorzystywania cyfrowych rozwiązań technologicznych w transporcie publicznym:

- priorytet dla autobusów i tramwajów na skrzyżowaniach;

- lepsza płynność ruchu i krótszy czas przejazdu;

- bardziej punktualne rozkłady i stabilne czasy dojazdu;

- lepsza informacja pasażerska na przystankach i w aplikacjach;

- szybsza reakcja służb na kolizje i awarie;

- mniejsza emisja spalin dzięki płynniejszej jeździe i mniejszej liczbie korków.

Taki system staje się cyfrowym centrum dowodzenia ruchem w mieście. To on decyduje, kiedy zapali się zielone światło dla tramwaju, na którym przystanku pojawi się komunikat o opóźnieniu i jak objazd ma poprowadzić autobus w razie nagłego zdarzenia.

Kraków i Gdynia, czyli dwa miasta inwestujące w innowacje cyfrowe dla transportu zbiorowego

Kraków rozwija inteligentny system transportu o wartości 66,9 mln zł, z czego 46,2 mln zł pochodzi z Funduszy Europejskich w ramach programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027. Inwestycja obejmuje m.in. inteligentną sygnalizację świetlną z priorytetem dla autobusów, nowe tablice dynamicznej informacji pasażerskiej oraz monitoring ruchu i buspasów.

Przykład Krakowa – inteligentny system transportu w praktyce

W Krakowie inteligentna sygnalizacja świetlna „widzi” autobusy i tramwaje, może wydłużyć im zielone światło albo szybciej włączyć kolejną fazę, jeśli pojazd zbliża się do skrzyżowania.

Nowe tablice na przystankach pokazują aktualny czas przyjazdu, a nie tylko teoretyczny rozkład, bo system korzysta z danych GPS z pojazdów. Monitoring ruchu na buspasach i ulicach z ograniczeniami wjazdu pomaga też egzekwować przepisy i utrzymać priorytet dla transportu zbiorowego.

Przykład Gdyni – cyfrowe centrum mobilności i zrównoważona mobilność

Gdynia rozwija nie tylko ITS, ale całe zaplecze zrównoważonej mobilności: węzły przesiadkowe, buspasy, parkingi „parkuj i jedź” oraz infrastrukturę rowerową spiętą z transportem publicznym.

Celem jest poprawa efektywności i bezpieczeństwa komunikacji miejskiej, lepsze warunki dla ruchu pieszego i rowerowego oraz ograniczenie wpływu transportu na środowisko, przy jednoczesnym wsparciu transformacji w kierunku gospodarki zeroemisyjnej.

Dla pasażera oznacza to mniej „losowych” opóźnień, lepsze przesiadki i bardziej przewidywalną podróż. Dla miasta – realne narzędzie do ograniczania korków i emisji oraz silny argument za pozostawieniem samochodu pod domem.

Czym właściwie jest nowoczesny system ITS dla transportu publicznego? Praktyczne zastosowanie

Inteligentne Systemy Transportowe (ITS) to zestaw cyfrowych narzędzi, które wspierają zarządzanie ruchem i transportem w czasie rzeczywistym. Ułatwiają płynniejszą jazdę, poprawiają bezpieczeństwo i pomagają lepiej planować podróż.

W praktyce takie rozwiązania technologiczne:

- zbierają dane o ruchu z kamer, czujników, GPS w pojazdach;

- analizują je w czasie rzeczywistym;

- automatycznie sterują ruchem oraz informacją pasażerską.

W jednym centrum zarządzania łączą się informacje z ulic, linii autobusowych, tramwajowych, a często także kolejowych. Takie rozwiązania to np. priorytet dla autobusów na skrzyżowaniach, automatyczne objazdy w razie kolizji i aktualne czasy przyjazdów w aplikacjach. System analizuje dane o opóźnieniach i frekwencji, dzięki czemu organizator może zmienić rozkład lub dołożyć kursy tam, gdzie są najbardziej potrzebne.

Czy wiesz, że...? Coraz częściej ITS integruje się też z narzędziami opartymi o sztuczną inteligencję, które pomagają lepiej przewidywać natężenie ruchu i planować transport dostępny dla wszystkich pasażerów.

CUPT i Fundusze Europejskie, czyli jak rząd wspiera cyfrowy rozwój polskiego transportu?

Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) jest instytucją, która wdraża środki z Funduszy Europejskich na projekty transportowe w Polsce, w tym te związane z ITS i zrównoważoną mobilnością miejską.

To CUPT ogłasza nabory, ocenia wnioski i finalizuje umowy, dzięki którym miasta takie jak Kraków czy Gdynia mogą budować nowoczesne centra zarządzania ruchem i cyfrową infrastrukturę dla komunikacji publicznej. Duża część tych projektów finansowana jest z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS).

Ciekawostka! Tylko w jednym naborze FEnIKS na zakup zeroemisyjnych autobusów i trolejbusów CUPT rozdysponowuje ponad 545 mln zł, przy maksymalnym poziomie dofinansowania sięgającym 85% kosztów kwalifikowalnych.

FEnIKS to największy program krajowy w całej Unii Europejskiej, z budżetem ok. 125,8 mld zł, z czego ok. 8,5 mld zł przeznaczono na priorytet „Transport miejski” (FEN.03.01). CUPT dba o to, by projekty nie były tylko „kupowaniem sprzętu”, ale realnie poprawiały dostępność, bezpieczeństwo i jakość transport, także z wykorzystaniem 5G i sztucznej inteligencji w zarządzaniu ruchem.

Podsumowując, cyfrowe rozwiązania w transporcie to nie przyszłość – to teraźniejszość, w którą już dziś warto świadomie inwestować i z której możesz korzystać na co dzień, wybierając nowoczesny transport publiczny zamiast stania w korkach.