Przyspieszenie pociągów do 320 km/h na projektowanej linii Kolei Dużych Prędkości Warszawa – Poznań w sposób zdecydowany podniesie atrakcyjność dla pasażerów korzystających z nowej infrastruktury.
• Część pociągów zjedzie do Kalisza i zatrzyma się tam, włączając to miasto w kolejową sieć KDP. Inne pojadą trasą poza centrum miasta, żeby zaoferować najkrótszy czas przejazdu między Warszawą i Poznaniem.
• Aneks na opracowanie studium wykonalności dla kolejowej obwodnicy Kalisza został podpisany w czerwcu 2023 r., czyli przez poprzedni zarząd spółki CPK.
• W szybkich kolejach liczy się czas przejazdu, a każda zaoszczędzona minuta dodaje się do końcowego wyniku.
Między innymi dzięki zwiększeniu maksymalnej prędkości eksploatacyjnej do 320 km/h – zakładając jedynie postój w Łodzi – będziemy pokonywać trasę między Warszawą i Poznaniem w czasie zaledwie 1 godz. 38 minut.
W taki sposób pojadą tylko najszybsze pociągi, a część z nich będzie przedłużona dalej np. do Szczecina.
Walka o maksymalną oszczędność czasu
Zakładany wcześniej czas na tej samej trasie przy prędkości 250 km/h był znacząco dłuższy. O ile? W 2019 r., kiedy na potrzeby studium wykonalności (tzw. STEŚ) szacowanie zostało wykonane przy użyciu dostępnych wówczas danych i uproszczonych narzędzi analitycznych, zakładany wynik na trasie z Warszawy do Poznania wynosił 1 godz. 55 min.
W tamtym czasie spółka PKP Polskie Linie Kolejowe nie znała jeszcze ostatecznych założeń dotyczących przebudowy Poznańskiego Węzła Kolejowego, w związku z czym przyjęto możliwość dojazdu składów KDP bezpośrednio do wyznaczonych peronów na stacji Poznań Główny. Dzisiaj wiadomo, że włączenie linii KDP będzie inne niż początkowo założono. Później wykonano więc ponowne wyliczenia dla tej samej relacji i prędkości (Warszawa – Poznań i 250km/h), przy użyciu dokładniejszych narzędzi, np. modelu mikrosymulacyjnego, oraz z uwzględnieniem aktualnych rozwiązań projektowych dla Poznania. Dodatkowo została urealniona wartość rezerw eksploatacyjnych dla pociągów, czyli niezbędnych buforów czasowych w czasach jazdy pociągów, przyjmowana ze względu na możliwość wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń np. dłuższego wsiadania pasażerów, a które mogą nieznacznie wpłynąć na czas jazdy pociągu. Teraz są one zgodne z podejściem PLK i większości kolei w UE. Co ważne nie wpływają one na skalę różnic między obecnie szacowanymi czasami przejazdu, ponieważ przyjmowane są w takiej samej wartości niezależnie od np. prędkości maksymalnej i wariantu przejazdu przez Kalisz.
Powyższe aktualizowane wyliczenia dały więc przewidywany czas podróży przy maksymalnej prędkości 250 km/h między Warszawą i Poznaniem: 2 godz. 5 min. Założeniem był tu przejazd przez stację Kalisz bez postoju, budowa dodatkowego łącznika skracającego tzw. serpentyny kaliskie (istniejący kręty układ torowy) i obowiązkowy postój na CPK.
Uwolniona przepustowość i zysk czasowy
Z obydwu wyliczeń: 1 godz. 55 min i 2 godz. 5 min, wynika, że czas przejazdu przy prędkości 250 km/h jest dalece niewystarczająco krótszy od tego, w jakim trasę z Poznania do Warszawy pokonują dziś linią kolejową nr 3 przez Konin i Kutno najszybsze pociągi PKP Intercity – są to 2 godz. 19 min.
Jeśli spojrzymy na najbardziej aktualne z porównań trasy między Warszawą i Poznaniem z prędkościami maksymalnymi 250 i 320 km/godz., to mamy 27 minut przyspieszenia, które wynika z kilku czynników. Po pierwsze, ze zwiększenia prędkości maksymalnej do 320 km/h (czas przejazdu skróci się o 15 minut). Po drugie, z wykorzystania przez najszybsze pociągi kolejowej obwodnicy Kalisza (4 minuty). Po trzecie, z braku postoju dla najszybszych pociągów na stacji CPK (8 minut).
Dodatkowy argument za przyspieszeniem na linii „Y” Warszawa – Łódź – Poznań: gdyby znaczna część pasażerów za sprawą lepszej oferty przenieść na nową szybką trasę między Warszawą i Poznaniem, to zwolnioną w ten sposób przepustowość na linii przez Konin i Kutno można wykorzystać pod pociągi towarowe, dla których dziś na tej trasie po prostu brakuje miejsca.
Średnie miasta też podłączone do KDP
Przyjęta przez CPK zasada jest prosta: pociągi komunikujące ze sobą największe aglomeracje (w tym przypadku Warszawę i Poznań) przejeżdżają obok miast średniej wielkości (w tym przypadku Kalisza) z maksymalną dopuszczalną prędkością i bez zatrzymywania. Skorzystanie tej części pociągów z kolejowej obwodnicy Kalisza bez wjazdu do miasta zapewni najkrótsze czasy przejazdu dużych grup podróżnych między metropoliami.
Co jednak bardzo ważne, jednocześnie inne pociągi (także dużych prędkości), dzięki układowi łącznic kolejowych wjeżdżają na istniejące stacje, umożliwiając skomunikowanie miast średniej wielkości, w tym Kalisza. Czyli równolegle po nowej infrastrukturze będą kursować pociągi zatrzymujące się w innych miejscowościach na trasie. Np. w drodze z Warszawy do Poznania będą one stawać oprócz stacji CPK i w Łodzi także w Sieradzu i Kaliszu. Te pociągi z częstszymi zatrzymaniami mogą pokonać trasę między stolicami Mazowsza i Wielkopolski w 2 godz. 19 minut (o ponad 40 minut dłużej niż pociągi kursujące bezpośrednio).
Takie rozwiązania funkcjonują w miastach w krajach zachodnich, które mają doświadczenie w budowie i eksploatacji linii KDP, np. Le Mans, Poitiers i Tours oraz Saragossa i Lleida w Hiszpanii. Oprócz Kalisza zostaną zastosowane przez CPK. m.in. w Sieradzu, Kępnie, Wieruszowie, Płocku, Grudziądzu i Kwidzynie.
Co warte odnotowania, aneks na opracowanie studium wykonalności dla bajpasu Kalisza został podpisany w czerwcu 2023 r., czyli przez poprzedni zarząd spółki CPK. W grudniu 2023 r. nastąpił natomiast odbiór od wykonawcy materiałów dotyczących obwodnicy Kalisza na potrzeby studium wykonalności.
Korzyści dla Kalisza
Wbrew rozpowszechnianym niekiedy informacjom mieszkańcy Kalisza będą beneficjentami nowej linii „Y” Warszawa – Łódź – Poznań, ponieważ dzięki niej ich miasto zostanie włączone w system szybkiej kolei. Podróż z Kalisza do Warszawy może potrwać 1 godz. 39 minut, a do Poznania ok. 40 minut. Oprócz tego po linii KDP planowany jest również przejazd ekspresów regionalnych, które będą najatrakcyjniejszą cenowo opcją dla codziennych dojazdów z Kalisza do Poznania.
Zakładany czas przejazdu takiego pociągu to ok. 1 godziny. Dla porównania: dziś taka podróż regionalnym pociągiem przyśpieszonym trwa 1 godz. 30 min. Kursowanie ekspresów regionalnych będzie zależało od organizatora przewozów wojewódzkich, czyli urzędu marszałkowskiego.
Jak wynika z aktualnych harmonogramów CPK, do końca 2032 r. zostanie zbudowany i oddany do użytku odcinek KDP między Warszawą, stacją CPK i Łodzią, co zbiegnie się w czasie z przeniesieniem ruchu na nowe Lotnisko CPK. Pozostałe odcinki linii „Y”: Łódź – Wrocław i Sieradz – Poznań mają zostać uruchomione do 2035 r. W sumie będzie to ok. 480 km nowych linii KDP, które są obecnie w Polsce na etapie zaawansowanego projektowania, a w przypadku tunelu w Łodzi – trwających wstępnych prac budowlanych.
Źródło: CPK