W województwie śląskim zrealizowana zostanie kolejna wielka inwestycja. W liczących ponad 170 tysięcy mieszkańców Gliwicach powstanie wielki Park Zielonej Energii. Kwota dofinansowania tego projektu wyniosła blisko 271 mln zł. Realizacja Parku Zielonej Energii, finansowana będzie ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, budżetu Miasta Gliwice, środków własnych Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej – Gliwice Sp. z o.o. oraz funduszów Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
• Rocznie w Parku Zielonej Energii przetworzonych zostanie około 40 tys. ton odpadów komunalnych, w tym tzw. wielkie gabaryty, co pozwoli na wyprodukowanie ponad 20 tys. MWh energii elektrycznej.
• Nowoczesny Park Zielonej Energii oprócz ciepła i energii elektrycznej będzie bowiem produkować ok. 30 tys. m3 wody. To równowartość 250 tys. wanien.
• Realizacja Parku Zielonej Energii powinna rozpocząć się w 2025 r. Zgodnie z planami, Park powinien być gotowy w drugim kwartale 2028 roku.
PEC – Gliwice przygotowuje się obecnie do ogłoszenia przetargu na generalnego wykonawcę prac, a na początku lipca wybrał już inżyniera kontraktu: firmy Energopomiar Sp. z o.o. oraz Antea Polska S.A.
Park Zielonej Energii (PZE) w Gliwicach będzie uzupełnieniem ekologicznego systemu gospodarki odpadami. Do wykorzystania w wielopaliwowym kotle parowym będą przeznaczone tylko te odpady resztkowe, których nie da się już odzyskać poprzez segregację i recykling.
Park Zielonej Energii to ekologiczna, nowoczesna, bezpieczna, zgodna z najwyższymi standardami europejskimi inwestycja, która jest niezbędnym elementem systemu gospodarowania odpadami w Gliwicach.
Park Zielonej Energii oznacza zmniejszenie odpadów, zwiększenie zielonej energii, bezpieczne rozwiązania, wkład w ochronę środowiska.
Za przygotowanie projektu, budowę oraz eksploatację Parku Zielonej Energii będzie odpowiedzialne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej-Gliwice Sp. z o.o. należąca do miasta.
– Inwestycje, takie jak Park Zielonej Energii – innowacyjne, wzorowane na najlepszych europejskich rozwiązaniach, wysoko oceniane pod kątem wpływu na środowisko i sprzyjające powstaniu nowych miejsc pracy, będą służyły mieszkańcom przez wiele lat. Korzyści dla gliwiczan obejmą m.in. dostęp do czystego ciepła i energii elektrycznej, zmniejszenie ilości odpadów trafiających na składowiska oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych. Cieszę się, że Gliwice, zmierzające w kierunku neutralności klimatycznej, dzięki dofinansowaniu z Funduszu będą mogły zrealizować taki projekt – podkreśla prezydent Gliwic Katarzyna Kuczyńska-Budka.
– Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej, do 2035 roku na składowiska trafić może nie więcej niż 10% zebranych odpadów komunalnych. Aktualnie w Polsce na składowiska trafia ilość rzędu 37%. Budowa Parku Zielonej Energii w Gliwicach na pewno wspomoże miasto w realizacji wspomnianego strategicznego celu, zagospodarowując energetycznie jedynie pozostałości po sortowaniu, które nie będą nadawać się do recyklingu, przekształcając je w ciepło i energię elektryczną – mówił Paweł Augustyn, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
– To kolejny krok w zrównoważonym rozwoju miasta, podnoszeniu bezpieczeństwa energetycznego Gliwic oraz stabilizacji gospodarki odpadami – podkreśla prezes PEC – Gliwice Krzysztof Szaliński. – Nowoczesny Park Zielonej Energii oprócz ciepła i energii elektrycznej będzie bowiem produkować ok. 30 tys. m3 wody. To równowartość 250 tys. wanien. Odzyskana woda szara, zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego, będzie ponownie wykorzystana w procesie produkcyjnym, co pozwoli na ograniczenie zakupu świeżej wody z sieci wodociągowej – precyzuje Krzysztof Szaliński.
Stabilizacja opłat za zagospodarowanie odpadów komunalnych
Park Zielonej Energii to obecnie jedyne takie przedsięwzięcie na Śląsku, które za sprawą wysokich ocen technicznych i środowiskowych uzyskało dofinansowanie Funduszu. Paliwem dla gliwickiej instalacji mają być odpady resztkowe pochodzące od mieszkańców Gliwic i powiatu gliwickiego. To rozwiązanie, będące efektem współpracy Miasta Gliwice i miejskich spółek z okolicznymi gminami, z jednej strony wpisuje się w ideę zrównoważonego rozwoju, a z drugiej pozwoli miastu i powiatowi na wieloletnią stabilizację opłat za zagospodarowanie odpadów komunalnych. Powstaną też nowe miejsca pracy.
Charakter inwestycji
Park Zielonej Energii to projekt bardzo nowoczesnej instalacji w Gliwicach, który polega na rozbudowie istniejącej już ciepłowni należącej do spółki PEC-Gliwice o blok parowy stanowiący domkniecie gospodarki obiegu zamkniętego miasta Gliwice. Dzięki PZE będzie możliwe pełne odzyskanie termiczne energii z odpadów komunalnych przez produkcję energii elektrycznej i ciepła z frakcji energetycznej. Park Zielonej Energii to inwestycja oparta o blok parowy z wielopaliwowym kotłem rusztowym o wydajności 25 t/h pary o parametrach 420 st. C i 40 bar (a), spalający mieszaninę paliw.
Cel i efekty powstania inwestycji
Park Zielonej Energii powstaje w celu nieuciążliwego dla mieszkańców zagospodarowania odpadów komunalnych, produkcji dodatkowej energii elektrycznej i ciepła z odpadów, zmniejszenia zużycia paliw kopalnych jako źródeł nieodnawialnych, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, w tym dwutlenku węgla, ograniczenie zużycia wody i podniesienia efektywności miejskiego systemu ciepłowniczego oraz uniezależnienia produkcji ciepła od wytwarzania energii elektrycznej.
Lokalizacja inwestycji
Park Zielonej Energii będzie zlokalizowany na terenie należącym do spółki miejskiej
PEC-Gliwice przy ul. Królewskiej Tamy 135 w Gliwicach, gdzie obecnie znajduje się ciepłownia. Jest to teren przemysłowy, zlokalizowany w bliskiej odległości od głównych szlaków komunikacyjnych: autostrady A1, Drogowej Trasy Średnicowej oraz linii kolejowej E30 oraz poza terenami chronionymi przyrodniczo.
Rodzaj i ilość wykorzystywanych odpadów
Wykorzystywanym paliwem będą:
• Alternatywne paliwo odpadowe (głównie pre-RDF) powstające w procesie segregacji odpadów komunalnych (do 30 tys. ton na rok);
• Rozdrobnione odpady wielkogabarytowe – przygotowane i rozdrobnione elementy drewno-tekstylne, np. wersalka, fotel (do 10 tys. ton na rok);
• Odwodnione i wysuszone do wartości 20% suchej masy osady ściekowe z komunalnej oczyszczalni ścieków (do 5 tys. ton na rok).
Technologia inwestycji
Wyprodukowana para w kotle będzie kierowana na turbinę upustowo-przeciwprężną. Para z upustu wykorzystywana będzie do podgrzania, odgazowania wody oraz do zasilania pompy ciepła natomiast para wylotowa z turbiny kierowana będzie do wymiennika, w którym podgrzewana będzie woda sieciowa. Będzie on jednym z wielu urządzeń wytwórczych układu ciepłej wody grzewczej. Spaliny z kotła będą kierowane do wysokowydajnej instalacji oczyszczania i odzysku. Zaawansowana instalacja oczyszczania spalin pozwoli uzyskać emisję zanieczyszczeń gazowych zgodną z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Klimatu z dn. 24 września 2020 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów oraz wprowadzonych nowych konkluzji BAT w zakresie przetwarzania odpadów. Konkluzje BAT (ang. Best Available Techniques) dotyczą najlepszych dostępnych technik i stanowią dokument, którego głównym celem nie jest narzucanie rodzaju stosowanych urządzeń czy technologii prowadzącemu instalację objętą pozwoleniem zintegrowanym, ale określenie limitów emisyjnych.
Poza głównymi urządzeniami wytwórczymi i ochrony środowiska projektowany blok będzie wyposażony w dodatkowe instalacje:
• instalację II stopniowego odzysku ciepła z kondensacji spalin, dzięki której możliwy będzie dodatkowy odbiór ciepła ze spaliny dzięki czemu moc wytwórcza bloku wzrośnie w zależności od warunku nawet o 6 MWt;
• krótkoterminowy magazyn ciepła o pojemności 12 tys. m3;
• instalację pompy ciepła, dzięki której będzie możliwe dalsze schładzanie spalin wylotowych i odzyskiwanie z nich ciepła zwiększając moc wytwórcza bloku o 5 MWt;
• współpracującą z nowym blokiem wysokosprawnej kogeneracji wielkoformatową farmę solarną produkującą ciepło ze słońca.
Wskaźniki techniczne inwestycji:
• Roczny czas pracy bloku: ponad 8000 godzin;
• Osiągalna moc elektryczna: do 4 MWe;
• Osiągalna moc cieplna: do 21 MWt;
• Produkcja energii elektrycznej brutto (całość wyprodukowanej energii): 22 tys. MWh.
PEC-Gliwice, czyli wielkość energii jaka zostanie skierowana do sieci elektroenergetycznej miasta Gliwice: 7,5 tys. MWh.
Podsumowując:
• 4,5 tys. MWh będzie potrzebne na rzecz pracy nowego bloku wysokosprawnej kogeneracji;
• 10 tys. MWh będzie potrzebne na bieżące potrzeby własne ciepłowni;
• 7,5 tys. MWh zostanie oddane do sieci elektroenergetycznej do wykorzystania przez miasto Gliwice;
• Produkcja ciepła: do 136 tys. MWh, z czego całość zostanie "oddana" na potrzeby mieszkańców Gliwic;
• Zużycie palia alternatywnego (pre-RDF) w skali roku: 30 tys. ton;
• Zużycie rozdrobnionych odpadów wielkogabarytowych w skali roku: 10 tys. ton;
• Zużycie osadów ściekowych w skali roku: do 5 tys. ton.
Efekty przedsięwzięcia:
• W związku z funkcjonowaniem inwestycji nastąpi utylizacja pre-RDF (30 tys. ton w skali roku), rozdrobniona frakcja palna odpadów wielkogabarytowych (10 tys. ton w skali roku) oraz osadów pościekowych (do 5 tys. ton w skali roku);
• Funkcjonowanie inwestycji spowoduje zmniejszenie zużycia węgla kamiennego o 25 tys. ton w skali roku. Węgiel kamienny jest pierwotnym i nieodnawialnym źródłem energii;
• Funkcjonowanie inwestycji spowoduje zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych w tym dwutlenku węgla (CO2) oraz dwutlenku siarki (SOx), mieszaniny tlenków i dwutlenków azotu (NOx) oraz pyłu (PM) w skali roku. Emisja CO2 będzie mniejsze o ponad 31 tys. ton, czyli o 13% w stosunku do stanu obecnego. Aktualna emisja dwutlenku węgla w zależności od produkcji ciepła dochodzi do 230 tys. ton, a wraz z powstaniem instalacji będzie wynosić nieco ponad 198 tys. ton;
• Inwestycja pozwoli na wyprodukowanie energii elektrycznej w liczbie 22 tys. MWh rocznie. Dzięki temu będzie możliwe zmniejszenie zakupu energii elektrycznej przez spółkę PEC-Gliwice o 10 tys. MWh/rok, czyli ponad 45% w stosunku do stanu obecnego;
• Funkcjonowanie inwestycji spowoduje zmniejszenie zużycia wody w skali roku. Zużycie przez PEC-Gliwice po wybudowaniu nowoczesnego bloku będzie mniejsze o ponad 32 tys. m3, czyli o ponad 49% w stosunku do stanu obecnego. Aktualne zużycie wody wynosi 65 tys. m3 w skali roku, a wraz z powstaniem inwestycji będzie wynosić nieco ponad 33 tys. m3.
Innowacyjność przedsięwzięcia
PZE jako jedyny obiekt w Polsce będzie wyposażony w układ akumulacji składający się z magazynu ciepła powiązanego z dużą farmą solarną o mocy do 13,5 MW.
Wytworzone ciepło, jakie w danej chwili nie będzie potrzebne, zostanie skierowane do magazynu ciepła celem późniejszego wykorzystania przez mieszkańców Gliwic. Planowane do zastosowania nowoczesne rozwiązania spowodują bardzo wysoką efektywność energetyczną projektowanego bloku. Dzięki farmie słonecznej możliwe będzie z kolei zmniejszenie zużycia węgla o kolejne 1,5 tys. ton w skali roku. Nastąpi zatem zastąpienie węgla kamiennego, który jest źródłem nieodnawialnym przez odnawialną energię słoneczną, która ma status czystej i zeroemisyjnej. Tego typu wieloformatowej farmy solarnej o tak dużej mocy jeszcze nie ma w Polsce w żadnym obiekcie ciepłowniczym. Połączenie magazynu ciepła z farmą solarną i nowoczesnym blokiem stanowi innowację PEC-Gliwice.
Dzięki zastosowaniu dodatkowej pompy ciepła i wykorzystaniu procesu odzysku ciepła z kondensacji spalin wylotowych, będzie możliwy dodatkowy odzysk energii zawartej w spalinach wylotowych. Za sprawą tego zabiegu sprawność przemiany energii chemicznej paliwa (uwzględniając ciepło z instalacji odzysku i pompy ciepła) będzie mogła osiągnąć wartość do 107,5%.
Dodatkowo, komin Parku Zielonej Energii zostanie zabudowany i będzie pełnić rolę wieży widokowej o wysokości 50 metrów i udostępnianej dla Gliwiczan. Z jej szczytu będzie rozpościerać się widok na panoramę Gliwic. Będzie to jeden z wyższych punktów widokowych w mieście, a mieszkańcy będą mogli wjechać windą, a następnie wejść schodami na szczyt wieży.
PEC-Gliwice planuje również odzysk wody z opadów deszczowych i jej retencję. To niezwykle ważny proces pozwalający ograniczyć zużycie wody. Zgromadzona woda obiegu cyrkularnego będzie wykorzystywana na potrzeby czynności sanitarnych w przedsiębiorstwie oraz pielęgnacji roślin. Zbiornik o pojemności do 300 m3 będzie znajdować się na terenie PEC-Gliwice. Działanie to wpisuje się w gospodarkę o obiegu cyrkularnym oraz stanowi dobrą praktykę dbania o zasoby naturalne.
Wraz z powstaniem Parku Zielonej Energii spółka PEC-Gliwice planuje produkcję własnej zmineralizowanej wody pitnej charakteryzującej się wysoką jakością. Woda będzie pochodzić z obiegu cyrkularnego instalacji.
Koszt inwestycji
Koszt powstania bloku wyniesie 340 mln złotych. Suma ta obejmuje koszty dostaw, robót budowlano-montażowych, rozruchu instalacji, szkolenia, marży wykonawcy oraz rezerwę na nieprzewidziane wydatki.
Czas budowy
PEC-Gliwice planuje rozpoczęcie budowy Parku Zielonej Energii w 2025 r. Planowany termin oddania instalacji do użytku w drugim 2028 r.
Źródło: PEC-Gliwice / UM Gliwice