Wody Polskie będą ubiegać się o dofinansowanie z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 dla kluczowych inwestycji żeglugowych na Odrze, uwzględnionych w Krajowym Programie Żeglugowym do roku 2030. Inwestycje będą realizowane w latach 2025-2028 i obejmą cztery zadania na łączna kwotę 723 840 000. Ich celem jest modernizacja śródlądowej drogi wodnej na Odrze oraz usprawnienie niskoemisyjnych systemów transportu przyjaznych środowisku, a także promowanie zrównoważonej mobilności regionalnej i lokalnej.
Rozwój nowoczesnego transportu przyjaznego środowisku
Poprzez realizację inwestycji Wody Polskie dążą do zwiększenia wykorzystania transportu przyjaznego środowisku, przy jednoczesnym utrzymaniu parametrów śródlądowych dróg wodnych. Inwestycja nie będzie prowadziła do zmiany żadnego z parametrów eksploatacyjnych składowych śródlądowych dróg wodnych do klasy wyższej niż przed jego realizacją. Projekty wpisują się w złożenia określone w Szczegółowym Opisie Priorytetów dla Programu FEnIKS 2021-2027. Obejmują działania skierowane na osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu śródlądowej drogi wodnej, a także rozwój transportu niskoemisyjnego na Odrzańskiej Drodze Wodnej w celu promowania zrównoważonej mobilności regionalnej i lokalnej.
Inwestycje dla gospodarki i środowiska
Kluczowe cele czterech inwestycji żeglugowych na Odrze służą zarówno gospodarce, jak i środowisku. Działania do realizacji zostały zaplanowane ze szczególnym poszanowaniem środowiska naturalnego bazując na zasadzie horyzontalnej zrównoważonego rozwoju oraz DNSH (ang. „do no significant harm”, czyli „nie czyń poważnych szkód”). Priorytetem projektu jest utrzymanie możliwości transportowych drogi wodnej poprzez zapewnienie stałego i stabilnego poziomu piętrzenia wody.
Najważniejsze założenia realizacji inwestycji to:
• Poprawa infrastruktury wodnej: inwestycje obejmują modernizację i budowę jazów, śluz oraz budowę infrastruktury towarzyszącej z uwzględnieniem migracji ichtiofauny.
• Bezpieczeństwo przeciwpowodziowe: oprócz utrzymania warunków żeglugi, inwestycje na Odrze mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego poprzez wzmocnienie elementów ochrony przeciwpowodziowej, umocnienia brzegów i możliwości sprawnego sterowania infrastrukturą w czasie powodzi.
• Zrównoważony rozwój: transport śródlądowy jest zaliczany jako jeden z bardziej ekologicznych alternatyw dla transportu lądowego, a modernizacja infrastruktury na Odrze ma na celu zwiększenie jej roli w systemie transportowym Polski, zwłaszcza w kontekście wymagań środowiskowych.
• Integracja z europejskim systemem transportowym: inwestycje mają na celu poprawę spójności infrastrukturalnej Odry z siecią europejską, szczególnie z siecią TEN-T (Trans-European Transport Network). To pozwoli na lepsze połączenia między portami w Polsce oraz mobilności transgranicznej, Niemczech i reszcie Europy, co przyczyni się do wzrostu konkurencyjności gospodarczej regionu.
Zadania na łączną kwotę 723 840 000
W ramach inwestycji zaplanowano cztery zadania:
• Budowa jazu klapowego na stopniu wodnym Ujście Nysy w km 180,50 rzeki Odry wraz z infrastrukturą towarzyszącą, pierwszy etap modernizacji Kanału Gliwickiego – szlaku żeglownego i jego ubezpieczeń brzegowych, a także modernizację dwóch śluz – na stopniach wodnych Opole oraz Ujście Nysy. Szacowana całkowita wartość inwestycji to 211 000 000,00 zł. Jej realizację zaplanowano na I kw. 2025 – IV kw. 2028 r.
W zakresie realizacji zdania zaplanowano rozbiórkę jazu kozłowo-iglicowego z zachowaniem zabytkowej przepławki oraz przelewu bocznego i filara, budowę jazu klapowego z napędem hydraulicznym i automatycznym systemem sterowania, budowę przepławki dla ryb dwuśrodowiskowych, budowę kładki pieszo-rowerowej oraz przebudowę budynków osiedla przystopniowego, tamy rozdzielczej, brzegów Odry w pobliżu jazu, a także poszurów jazowych, dróg dojazdowych i obiektów energetycznych i teletechnicznych.
• Modernizacja Kanału Gliwickiego – szlaku żeglownego i jego ubezpieczeń brzegowych – etap I (sekcja V i VI). Szacowana całkowita wartość inwestycji to 111 450 000,00 zł. Jej realizację zaplanowano na III kw. 2027 – IV kw. 2028 r.
W zakresie prac przewidziano przebudowę ubezpieczeń brzegowych, skarp i wałów w km 30+890 – 39+400 Kanału Gliwickiego wraz z udrożnieniem kanału z osadów. Działanie pozwoli na usunięcie zanieczyszczonych osadów zalegających w Kanale.
• Modernizacja śluzy oraz sterowni na stopniu wodnym Opole, na rzece Odrze wraz z przebudową awanportów. Szacowana całkowita wartość inwestycji to 200 630 000 zł. Jej realizację zaplanowano na I kw. 2025 – IV kw.2028 r.
W zakresie prac zaplanowano przebudowę modernizacyjną konstrukcji i elementów wyposażenia technologicznego komory śluzy pociągowej. Ponadto przebudowę modernizacyjną konstrukcji i wyposażenia technologicznego komory śluzy małej wraz z wykonaniem przebudowy ubezpieczeń dna oraz elementów zabudowy linii brzegowej i wyposażenia awanportu dolnego. Inwestycja obejmie także modernizację ubezpieczeń prawego brzegu na stanowisku górnym i dolnym jazu, budowę nowej sterówki śluzowej, przebudowę awanportu górnego wraz z kierownicami, oraz wyposażenia ruchomego stopnia.
• Modernizacja śluzy oraz sterowni na stopniu wodnym Ujście Nysy, na rzece Odrze wraz z przebudową awanportów oraz obiektów towarzyszących. Szacowana całkowita wartość inwestycji to 200 760 000 zł. Jej realizację zaplanowano na I kw. 2025 – IV kw. 2028 r.
W zakresie przewidzianych do realizacji prac znalazła się przebudowa modernizacyjna konstrukcji i elementów wyposażenia technologicznego komory śluzy pociągowej. Przebudowana modernizacyjnie zostanie także konstrukcja i wyposażenie technologiczne komory śluzy małej wraz z wykonaniem przebudowy ubezpieczeń dna oraz elementów zabudowy linii brzegowej i wyposażenia awanportu dolnego. Zmodernizowane zostaną ubezpieczenia prawego brzegu na stanowisku górnym i dolnym jazu, zabudowana będzie nowa sterówka śluzowa. Prace obejmą także przebudowę awanportu górnego wraz z kierownicami i wyposażeniem ruchomym stopnia.
Źródło: Wody Polskie