Polski rząd zamierza przeznaczyć ok. 60 mld zł publicznego wsparcia dla spółki Polskie Elektrownie Jądrowe Sp. z o.o. (PEJ) – inwestora pierwszej elektrowni jądrowej, która ma powstać w województwie pomorskim. Znalezienie finansowania było jednym z największych wyzwań przy budowie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej.
Wygląda na to, że rząd zdecydował w tej sprawie. W poniedziałek 19 sierpnia, w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów znalazł się wpis wskazujący na to, że spółka odpowiedzialna za projekt otrzyma 60 mld zł z budżetu państwa. Rząd planuje przyjąć projekt w IV kwartale br.
Na wniosek Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów wpisano dwa projekty ustaw o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw.
Pierwsza z rządowych inicjatyw legislacyjnych ma na celu zapewnienie finansowania projektu budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej, realizowanego w lokalizacji Lubiatowo/Kopalino na Pomorzu. Zgodnie z projektowanymi przepisami:
- inwestor – spółka Polskie Elektrownie Jądrowe Sp. z o.o., której wyłącznym udziałowcem jest Skarb Państwa – otrzyma w latach 2025-2030 ok. 60 mld zł wsparcia publicznego na realizację tej strategicznej inwestycji energetycznej;
- wsparcie zapewni część kapitałową inwestycji i będzie mogło zostać udzielone w formie wydatków z budżetu państwa albo w formie przekazania spółce skarbowych papierów wartościowych – decyzję w tym zakresie podejmie Minister Finansów, na wniosek Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej;
- pełnomocnik wnioskując o udzielenie wsparcia uwzględni zasady określone w spodziewanej w 2025 r. decyzji Komisji Europejskiej o zgodności udzielanej spółce pomocy publicznej.
– Transformacja energetyczna jest fundamentalnym wyzwaniem przed jakim stoi nasza gospodarka. Proces dekarbonizacji, zaprzepaszczony w ostatnich latach, możliwy jest przede wszystkim w oparciu o odnawialne źródła energii oraz rozwój energetyki jądrowej. Pakiet ustaw wpisanych dzisiaj do wykazu prac rządu jest elementem zapowiadanych priorytetowych działań, które systematycznie realizujemy – powiedział Andrzej Domański, Minister Finansów. Druga z projektowanych ustaw poprawi efektywność procesu budowlanego obiektów jądrowych w Polsce, dzięki zwiększeniu możliwości etapowania inwestycji przy zapewnieniu wysokich standardów bezpieczeństwa jądrowego. Nowe przepisy znajdą zastosowanie już w odniesieniu do budowy pierwszej polskiej elektrowni jądrowej na Pomorzu.
Projekt ustawy zakłada m.in.:
- umożliwienie wydania pozwolenia na budowę inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej również na taką część zamierzenia budowlanego, która nie może samodzielnie funkcjonować oraz
- umożliwienie uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę w zakresie wstępnych robót budowlanych.
– Ustawa o wstępnych robotach budowlanych znacząco usprawni proces budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Podejmujemy działania, by stabilna, bezemisyjna energia elektryczna była dostępna dla Polaków w zaplanowanym czasie przy zachowaniu wszelkich standardów bezpieczeństwa – powiedział Maciej Bando, Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.
Zgodnie z treścią wpisów do wykazu prac legislacyjnych i programowych, przyjęcie obu projektów ustaw przez Radę Ministrów planowane jest w IV kwartale tego roku. Budowa pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej jest strategicznym projektem rządowym. Ma on na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego poprzez stabilne dostawy czystej i przyjaznej dla środowiska energii elektrycznej dla polskich firm i gospodarstw domowych. Obecnie na terenie lokalizacji elektrowni jądrowej trwają prace geologiczne obejmujące obszar o powierzchni ok. 30 ha, które potrwają do końca roku. W ich ramach wykonanych zostanie ok. 220 punktów badawczych o głębokości od 20 do 210 metrów. Wyniki tych prac zostaną wykorzystane w trwającym procesie projektowania elektrowni przez konsorcjum amerykańskich spółek – Westinghouse i Bechtel.
Zgodnie z założeniami, spółka Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) uzyska wsparcie publiczne na przygotowanie i realizację inwestycji – budowy pierwszej elektrowni jądrowej, przy czym limit wydatków budżetu to 60 mld zł. Wsparcie będzie przekazywane w formie podwyższenia kapitału zakładowego PEJ poprzez wnoszenie wkładu pieniężnego. Dopuszcza się także podwyższenie kapitału zakładowego poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego – skarbowych papierów wartościowych. Udzielenie spółce PEJ wsparcia publicznego będzie możliwe dopiero po wydaniu przez Komisję Europejską zgody na pomoc publiczną.
Obecny kapitał zakładowy PEJ to niespełna 3 mld zł.
W projekcie zmiany ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących określony ma zostać mechanizm występowania o podwyższenie kapitału zakładowego, podejmowania decyzji w zakresie formy dokapitalizowania, zaangażowane w proces podwyższenia kapitału zakładowego podmioty oraz roczne limity wydatków z budżetu państwa na wniesienie wkładu pieniężnego. Jak poinformowało biuro pełnomocnika rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, wsparcie przekazywane byłoby w latach 2025-2030.
Dodatkowo założenia przewidują, że w przypadku dokonania dokapitalizowania w postaci obligacji, odpowiednio pomniejszony zostaje limit wydatków budżetu państwa na wniesienie wkłady pieniężnego. Decyzję o dokapitalizowaniu podejmować ma Minister Finansów, na wniosek Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.
– "Transformacja energetyczna jest fundamentalnym wyzwaniem przed jakim stoi nasza gospodarka. Proces dekarbonizacji, zaprzepaszczony w ostatnich latach, możliwy jest przede wszystkim w oparciu o odnawialne źródła energii oraz rozwój energetyki jądrowej. Pakiet ustaw wpisanych do wykazu prac rządu jest elementem zapowiadanych priorytetowych działań, które systematycznie realizujemy" – poinformował minister finansów Andrzej Domański, cytowany w komunikacie Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej.
Do wykazu prac wpisano także w poniedziałek założenia innej zmiany ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej. Mają one powiększyć możliwość etapowania inwestycji. Przewidują możliwość wydania pozwolenia na budowę na taką część zamierzenia budowlanego, która nie może samodzielnie funkcjonować, oraz umożliwienie uzyskania przez inwestora pozwolenia na budowę w zakresie wstępnych robót budowlanych.
W ocenie pełnomocnika Macieja Bando, zmiana dotycząca wstępnych robót budowlanych znacząco usprawni proces budowy pierwszej elektrowni jądrowej.
Obecna wersja Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ) z 2020 r. zakłada budowę dwóch elektrowni jądrowych o łącznej mocy 6-9 GW, z należącą w 100 proc. do Skarbu Państwa spółką Polskie Elektrownie Jądrowe jako inwestorem i operatorem. Jako partnera dla pierwszej elektrowni poprzedni rząd wskazał konsorcjum Westinghouse-Bechtel. Ma ona powstać w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu. Ministerstwo klimatu zapowiedziało zaktualizowanie PPEJ w jeszcze w tym roku.
Zgodnie z ostatnimi deklaracjami Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej, wylanie tzw. pierwszego betonu jądrowego pod pierwszy reaktor ma nastąpić w 2028 r., a rząd ma deklaracje wykonawcy, że od tego momentu potrzebuje siedmiu lat na zakończenie procesu budowy.
Źródło: PAP / Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej