Na Politechnice Wrocławskiej uruchomiono pierwszy w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej komputer kwantowy. Nazywa się „Odra 5” i służyć będzie celom badawczym i edukacyjnym, a dostęp do niego otrzymają naukowcy, doktoranci i studenci. Komputer ten wykorzystuje technologię kubitów nadprzewodzących w niskiej temperaturze. Pięciokubitowa maszyna, której nadano nazwę „Odra 5”, została opracowana i dostarczona przez IQM Quantum Computers, światowego lidera w dziedzinie nadprzewodzących komputerów kwantowych.
• Maszyna stanęła we Wrocławskim Centrum Sieciowo-Superkomputerowym PWr i pozwoli prowadzić badania głównie w dziedzinie informatyki
• System zostanie udostępniony naukowcom, doktorantom i studentom
• Uczelnia planuje również utworzenie nowych specjalizacji, a docelowo programu studiów w zakresie informatyki kwantowej
– „To dla mnie szczególny moment, bo jestem fizykiem kwantowym i zajmowałem się bardzo teoretycznie obliczeniami kwantowymi w czasach, gdy wydawało się, że jest to niewykonalne. Idea, żeby w ten sposób prowadzić obliczenia, nie jest taka stara, bo to lata 80. XX w., a teraz minęło kilka dekad i na Politechnice Wrocławskiej mamy pierwszy komputer kwantowy nie tylko w Polsce, ale też w tej części Europy. Oby się po latach okazało, że to start nowej ery obliczeń kwantowych” – mówił prof. Arkadiusz Wójs, rektor Politechniki Wrocławskiej.
Dr inż. Jacek Oko, prof. uczelni, prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej dodał, że oprócz obliczeń kwantowych trzeba też zwrócić uwagę na koncepcję internetu kwantowego, czyli bardzo bezpiecznego i wydajnego rozwiązania, które w przyszłości również może zrewolucjonizować wiele dziedzin.
To pierwszy w naszym kraju i Europie Środkowo-Wschodniej komputer kwantowy wykorzystujący technologię kubitów nadprzewodzących w niskiej temperaturze
Model „IQM Spark” waży półtorej tony i ma trzy metry wysokości, a jego charakterystyczny kriostat jest otoczony metalowym walcem zwisającym z sufitu. Politechniczny egzemplarz bazuje na technologii niskotemperaturowych nadprzewodzących kubitów i pracuje w temperaturze 10 mK (milikelwinów), czyli -273,14 st. C.
Prof. Wojciech Bożejko, kierownik Katedry Systemów Sterowania i Mechatroniki Politechniki Wrocławskiej, wyjaśnił, że komputery kwantowe są potrzebne tam, gdzie klasyczne nie dadzą już rady.
– „Jeśli mamy dwa razy więcej zwykłych komputerów, mamy dwa razy większą moc obliczeniową. Przy kubitach wystarczy dołożyć 1 kubit i mamy moc zwiększoną dwa razy. Jeżeli dołożymy 10 kubitów to mamy już 1 024 razy większą moc. Komputery kwantowe to bardzo kusząca alternatywa. Pozwalają badać problemy, z którymi do tej pory sobie nie radziliśmy. Już dziś możemy je stosować do optymalizacji transportu czy harmonogramowania pracy fabryk” – mówił naukowiec.
Model „IQM Spark” to komputer kwantowy dostosowany do potrzeb uniwersytetów i laboratoriów badawczych. Urządzenie jest przygotowane do pracy z czołowymi środowiskami obliczeń kwantowych, m.in. Qiskit, z wykorzystaniem języka Python.
Będzie stanowić bazę do nauki obsługi tych technologii w większej skali. Wraz z zakupem i uruchomieniem maszyny pięciokubitowej Politechnika Wrocławska otrzymuje także dostęp do większych maszyn, 20 i ponad-50-kubitowych zainstalowanych w centrum firmy IQM w Alto w Finlandii.
IQM Quantum Computers jest światowym liderem w dziedzinie nadprzewodzących komputerów kwantowych
Firma dostarcza zarówno lokalne komputery kwantowe full-stack, jak i platformę chmurową do dostępu do swoich komputerów. Klienci IQM to wiodące centra obliczeniowe o wysokiej wydajności, laboratoria badawcze, uniwersytety i przedsiębiorstwa, które mają pełny dostęp do oprogramowania i sprzętu IQM. Zatrudnia ponad 280 pracowników i ma biura w Espoo, Monachium, Paryżu, Madrycie, Kolorado, Singapurze, Tokio i Warszawie.