W lipcu bieżącego roku rozpocznie się renowacja dawnego opactwa benedyktyńskiego w Płocku (województwo mazowieckie), jednego z najstarszych zabytków w Polsce. W 2018 roku płockie Wzgórze Tumskie zostało wpisane na listę Pomników Historii decyzją prezydenta Andrzeja Dudy. Prace zaplanowano na ponad dwa lata, a ich koszt wyniesie blisko 3,2 mln zł, z czego 2,7 mln zł pochodzić będzie ze środków Unii Europejskiej.
Cel i zakres prac renowacyjnych
Zgodnie z informacją przekazaną przez Kurię Diecezjalną Płocką, głównym celem projektu jest ratowanie i zabezpieczenie unikatowego dziedzictwa kulturowego północnego Mazowsza, w tym zespołu dawnego opactwa benedyktyńskiego oraz elementów Zamku Książąt Mazowieckich.
Całkowita wartość inwestycji wynosi 3 168 000 zł, z czego 2 693 000 zł pochodzi z Funduszy Europejskich. Prace rozpoczną się w pierwszym tygodniu lipca 2025 roku, a ich zakończenie planowane jest na wrzesień 2027 roku.
Zakres renowacji obejmuje kompleksową konserwację elementów jednego z najstarszych zespołów zabytkowych w Polsce, w tym:
• oczyszczenie i naprawę ceglanych elewacji północnej oraz zachodniej,
• renowację Wieży Szlacheckiej oraz wzmocnienie kamiennych fundamentów,
• odnowienie historycznych elementów metalowych.
Według źródeł historycznych, początki opactwa benedyktyńskiego w Płocku wiążą się z opactwem w Mogilnie (województwo kujawsko-pomorskie), założonym w drugiej połowie XI wieku. Obecnie historyczne zabudowania pełnią funkcję siedziby Kurii Diecezjalnej Płockiej oraz części ekspozycji Muzeum Diecezjalnego.
Do zabytkowego zespołu dawnego opactwa zaliczają się:
• pozostałości budynków klasztornych wraz z reliktami kościoła św. Wojciecha,
• mur obronny Zamku Książąt Mazowieckich z wieżą zegarową,
• wieża bramna, znana jako Wieża Szlachecka.
Znaczenie projektu dla dziedzictwa kulturowego
Renowacja obiektu pozwoli na zachowanie cennej substancji zabytkowej, jak również ochronę unikatowych skarbów piśmiennictwa, takich jak Biblia Płocka oraz Pontyfikał Płocki – podkreśla Kuria Diecezjalna Płocka.
Opactwo benedyktyńskie w Płocku znajduje się na malowniczym Wzgórzu Tumskim, górującym nad doliną Wisły. W najstarszej części miasta zachowały się liczne zabytki, m.in. . katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, wybudowana w latach 1130–1144, będąca największą nekropolią Piastów, oraz Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego, najstarsza szkoła w Polsce, której tradycja sięga 1180 roku.
Wzgórze Tumskie na liście Pomników Historii
W 2018 roku płockie Wzgórze Tumskie zostało wpisane na listę Pomników Historii decyzją prezydenta Andrzeja Dudy.
Jubileusz diecezji płockiej
Diecezja Płocka należy do najstarszych jednostek administracji kościelnej w Polsce. W tym roku obchodzi jubileusz 950-lecia, gdyż została erygowana w 1075 roku decyzją papieża św. Grzegorza VII. Obecnie obejmuje części województw mazowieckiego i kujawsko-pomorskiego.
Opactwo benedyktyńskie w Płocku – zespół poklasztorny na Wzgórzu Tumskim w Płocku
Obejmuje pozostałości rotundy (od 1075 kościoła biskupiego), skrzydła klasztoru z reliktami kościoła pw. św. Wojciecha i murem obronnym zamku, wieżę zegarową i basztę zamkową; wpisany do rejestru zabytków pod nr: 250/60 z 23 marca 1960 r.