W pierwszym kwartale 2024 roku nowoczesna powierzchnia handlowa w Polsce liczyła nieco ponad 16 mln mkw. (dane BNP Paribas Real Estate Poland). Dodatkowo w budowie znajduje się obecnie 303 tys. mkw. (oraz 114 tys. w przebudowie lub rozbudowie). Wg raportu BNP najwięcej powierzchni handlowej (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) jest w aglomeracjach wrocławskiej (1061 mkw.) i poznańskiej (960 mkw.). Najmniej spośród dużych skupisk ludności jest w konurbacji katowickiej 711 mkw. i aglomeracji łódzkiej 696 mkw./1000 mieszkańców.
Coraz więcej wielkopowierzchniowych parków handlowych powstaje obecnie także w miastach poniżej 30 tys. mieszkańców. Wg analiz ekspertów taki obiekt ma ekonomiczny sens nawet w miejscowościach liczących 10 tys. mieszkańców. Miast z liczbą ludności w przedziale 10-50 tys. jest w Polsce ponad 300.
Stacjonarny handel w rywalizacji z e-commerce sięga po AI
Duża konkurencja rynkowa zwiększa presję na dostosowywanie obiektów handlowych do zmieniających się potrzeb i wygody klientów. Coraz istotniejszą rolą odgrywa tu sztuczna inteligencja i automatyzacja – od logistyki, przez kontrolę zamówień czy analizę ruchu klientów. Zapewnia nie tylko optymalizację funkcjonowania obiektu, ale i budowanie lojalności konsumentów. Wg danych Barometru Retail 2023 przygotowywanego przez Future Mind prawie 60 proc. firm z sektora handlowego wykorzystuje AI w obszarach biznesowych.
– Handel stale szuka nowatorskich rozwiązań, które mogą przynieść poprawę doświadczeń zakupowych i zwiększyć konkurencyjność. Coraz większe jest w Polsce np. wykorzystywanie AI w połączeniu z kamerami. Te mogą służyć do liczenia klientów, tworzenia statystyk ze względu na porę dnia, wiek, płeć, określania miejsc, gdzie jest najwięcej klientów lub najdłużej się zatrzymują (tzw. heat maps/hot zones). Dzięki zaawansowanym funkcjom analizy obrazu, kamery mogą dostarczyć informacji o natężeniu ruchu wg miejsc i pór dnia, co jest istotne dla optymalizacji grafików pracowników. Analiza ruchu może pokazać, które obszary sklepu są najczęściej odwiedzane, co stanowi kluczowy element w poprawie układu sklepu i dostosowaniu strategii sprzedaży. Kamery monitorują procesy sprzedażowe, wykrywają nieprawidłowości i dostarczają danych do optymalizacji. Ponadto kamery mogą być zintegrowane z systemami zarządzania zapasami, informując, kiedy brakuje jakiegoś produktu na półce – mówi Mirosław Cieśla, Kierownik Rozwoju Biznesu w SPIE Building Solutions.
Dzięki tym informacjom sklepy mogą stale optymalizować układ produktów w przestrzeniach zakupowych i zwiększać sprzedaż. Takie połączenie sztucznej inteligencji z systemami video pozwala też na obniżanie kosztów sieci handlowych – lepsze planowanie pracy załogi zmniejszające kolejki, a zatem poprawiające doświadczenie zakupowe i chęć odwiedzania danej lokalizacji.
– Coraz większa jest też popularność systemów RFID (Radio-Frequency Identification – identyfikację za pomocą fal radiowych). Są stosowane do szybkiej inwentaryzacji stanów magazynowych, ale pozwalają także kupującym w wygodny sposób kasować towary bez użycia ręcznego skanera (kasowanie odbywa się np. przez wyłożenie kupionych produktów do specjalnego boxu, w którym cena i liczba produktów jest sczytywana automatycznie z kodu doczepionego do produktu). Nie tylko przyspiesza to proces płacenia, a zatem zmniejsza kolejki, jest także wygodne, więc wpływa na pozytywne wrażenia zakupowe – mówi Mirosław Cieśla ze SPIE Building Solutions.
AI także w systemach przeciw kradzieżowych
Wg danych Komendy Głównej Policji w I kw. 2024 r. zanotowano 70,5 tys. wykroczeń kradzieży i 9,1 tys. przestępstw kradzieży w sklepach (te drugie dotyczą kradzieży dóbr o wartości 800 zł lub większej). Zarówno liczba wykroczeń jak i kradzieży jest mniejsza niż w I kw. poprzedniego roku. Jest ich jednak ciągle bardzo dużo, razem 79,6 tys. Przeliczając to na dni handlowe było ich ponad 1000 średnio dziennie w I kw. tego roku.
AI staje się więc też coraz bardziej przydatna w handlu przy zabezpieczaniu przed kradzieżami. Rejestracja i analiza danych (bez obrazu) o liczbie osób, gdzie się przemieszczają, gdzie spędzają dużo czas daje informację o tym, w jakich sektorach potrzebna jest wzmożona kontrola.
– Szeroko stosowane są m.in. bramki antykradzieżowe, wykrywacze rozszywaczy, videoparagon czy coraz nowocześniejsze kamery. Wszystkie te rozwiązania mogą współdziałać z AI i dostarczać danych wynikających z wielu parametrów. Coraz częściej takie rozwiązania są stosowane nie tylko w wielkich centrach handlowych, ale i małych sklepach. Dzięki modułowej budowie i różnorodnym opcjom konfiguracji tam też mogą spełnić swoją funkcję. W ten sposób technologia nie tylko ułatwia zrobienie zakupów konsumentom, ale i wspiera rozwój obiektów handlowych ograniczając straty z kradzieży – mówi Mirosław Cieśla ze SPIE Building Solutions.
Wg eksperta SPIE kamery odgrywają coraz istotniejszą rolę w funkcjonowaniu handlu, o ile są to nowoczesne urządzenia pozwalające na zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności. Zespoły kamer mogą być integrowane z innymi systemami, jak alarmowe czy kontroli dostępu, a dzięki analizie danych wspierają zarządzanie całą infrastrukturą bezpieczeństwa. Informują o nieautoryzowanym dostępie do określonych obszarów. Zaawansowane funkcje analizy obrazu uzupełnione o specjalne algorytmy sprawiają, że kamery potrafią np. rozpoznawać tablice rejestracyjne i wykrywać pozostawione przedmioty, nawet w trudnych warunkach oświetleniowych. Dzięki temu, operatorzy systemu otrzymują też natychmiastowe powiadomienia o podejrzanych działaniach, co znacząco skraca czas reakcji.