Najnowocześniejszy synchrotron w Krakowie. To jest droga do Nobla!
Gabriela Kucharska 22.09.2015 00:02
Budowa otwartego synchrotronu to największa polska inwestycja naukowa od 1972 r., kiedy powstał reaktor jądrowy Maria. Koszt budowy Centrum Promieniowania Synchrotronowego "Solaris" w Krakowie wyniósł 50 mln euro i został w całości pokryty ze środków unijnych.
Otwarcia dokonali rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. med. Wojciech Nowak oraz dyrektor Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego "Solaris" prof. dr hab. Marek Stankiewicz oraz ich partnerzy z laboratorium MAX IV z Uniwersytetu Lund w Szwecji.
Przyczyna śmierci Ludwika van Beethovena
Działający od poniedziałku w Kampusie Uniwersyteckim synchrotron to urządzenie generujące promieniowanie elektromagnetyczne - od podczerwieni do promieniowania rentgenowskiego. Jego właściwości pozwalają zajrzeć w głąb materii i wykonać badania, których nie da się przeprowadzić, stosując inne metody badawcze.
Dostępność promieniowania synchrotronowego doprowadziła do powstania przełomowych metod diagnostycznych w medycynie i w archeologii. Za jego pomocą poznano np. zawartość starożytnych egipskich kosmetyków, a także skład materiałów użytych przez starożytnych Rzymian do budowy akweduktu Hadriana w Tunezji, dzięki czemu przy jego renowacji można było użyć lepszych metod.
Z badań synchrotronowych chętnie korzystają także firmy farmaceutyczne oraz laboratoria kryminalistyczne. To czułe urządzenie potrafi zidentyfikować śladowe ilości trucizny. W ten sposób wyjaśniono przyczynę śmierci Ludwiga van Beethovena. Uczeni zbadali za jego pomocą sześć włosów Beethovena i ustalili, że zmarł na skutek zatrucia ołowiem.
Otwarcie Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris [VIDEO]
Dostęp do promieniowania synchrotronowego przyczynił się również do odkryć, za które przyznano Nagrody Nobla. Jedną z nich w dziedzinie chemii za badania nad strukturą i funkcją rybosomu.
Dwa bliźniacze ośrodki
- Sądzę, że będzie można starać się o powstanie ogromnych naukowych struktur paneuropejskich. Naukowcy rozpoczną tu badania, na których efekty czeka się rok, dwa, pięć. To jest droga do Nobla - powiedział rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. med. Wojciech Nowak.
Na świecie funkcjonuje około 60 synchrotronów. - To unikalne konstrukcje i nie ma na świecie dwóch identycznych. Krakowski i ten w Lund są bliźniacze. Również na tym polega ich wyjątkowość - mówił prof. Marek Stankiewicz, dyrektor Centrum Solaris.
Najnowocześniejszy synchrotron w Europie wybudowano na podstawie umowy między Uniwersytetem Jagiellońskim a uniwersytetem w Lund, zgodnie z którą powstały dwa bliźniacze ośrodki promieniowania synchrotronowego w Polsce i w Szwecji.
Budowa otwartego synchrotronu to największa polska inwestycja naukowa od 1972 r., kiedy powstał reaktor jądrowy Maria. Koszt budowy Centrum Promieniowania Synchrotronowego "Solaris" wyniósł 50 mln euro i został w całości pokryty ze środków unijnych. Aktualnie naukowcy dopracowują najlepsze parametry jego pracy. Prace badawcze przy użyciu krakowskiego synchrotronu ruszą już w 2016 roku.
12.02.2016 Nurowski: Odkrycie fal grawitacyjnych to przełom na miarę wynalezienia anteny radiowej
- Fale grawitacyjne udało się zmierzyć dzięki interferometrom w USA i we Włoszech. Duży wkład w to odkrycie mają polscy naukowcy - tłumaczy prof. Paweł Nurowski z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. Ogłoszone w czwartek wyniki pomiarów fal grawitacyjnych natychmiast zaczęto łączyć z przedstawioną sto lat temu teorią względności Alberta Einsteina. Czy to rzeczywiście odkrycie o podobnym kalibrze? Trochę medialnego przerysowania do tego się wkradło, ale na pewno mamy do czynienia z wydarzeniem bardzo istotnym. Einstein w swojej teorii względności przewidział, że fale grawitacyjne istnieją, ale długo ich istnienie było czysto teoretyczne. Dopiero w latach 70. udało się je zaobserwować dwóm fizykom Russellowi Hulse’owi i Josephowi Taylorowi - w 1993 r. dostali zresztą za to Nagrodę Nobla. Teraz natomiast udało się dokonać epokowego postępu technicznego, po raz pierwszy udało się zmierzyć te fale na Ziemi. Jak do tego doszło? Został zbudowany system bardzo dużych interferometrów grawitacyjnych, które to umożliwiły. Dwa interferometry powstały w USA, trzeci we Włoszech. Ponadto zespoły uczonych związanych z interferometrami amerykańskimi i europejskim postanowiły wzajemnie przekazywać swoje dane drugiej z grup. Szukano tego samego sygnału, który wszystkie detektory powinny zobaczyć prawie równocześnie. I oba detektory, które były we wrześniu tego roku włączone, zmierzyły ten sam sygnał.....
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS poinformowało, że do 2022 roku powiększy halę eksperymentalną. Inwestycja będzie możliwa dzięki dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Od dawna wyczekiwana decyzja otwiera nowe perspektywy dla rozwoju ośrodka. Powierzchnia hali synchrotronu powiększy się o ponad 2000 m kw. W nowej części zostaną wybudowane 4 linie badawcze, których umiejscowienie w obecnie istniejącej przestrzeni byłoby niemożliwe, ponieważ wymagają one dużej odległości próbki od źródła promieniowania synchrotronowego. Będzie to przede wszystkim linia SOLCRYS, przeznaczona do badań strukturalnych, której stacje końcowe umożliwią m.in. analizy struktury białek, wirusów, kwasów nukleinowych i polimerów. Badania te dostarczają wiedzy o molekularnych podstawach funkcjonowania organizmów żywych oraz o architekturze makrocząsteczek, dzięki czemu znajdują zastosowanie m.in. w naukach biologicznych, medycynie (projektowanie leków), chemii i naukach materiałowych. SOLCRYS będzie jedyną tego rodzaju infrastrukturą badawczą nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
Około 200 m kw. nowej powierzchni zostanie przeznaczone na potrzeby laboratorium badań wykorzystujących technikę kriomikroskopii elektronowej. Zostanie tu przeniesiony mikroskop Krios G3i Cryo-TEM, który w poprzednim roku tymczasowo zainstalowano w części magazynowej hali. Wygospodarowana zostanie również przestrzeń na drugi, komplementarny kriomikroskop elektronowy, który trafi wkrótce do SOLARIS dzięki funduszom europejskim (Program Operacyjny Inteligentny Rozwój). Postępy w rozwoju kriomikroskopii elektronowej zrewolucjonizowały w ostatnich latach biologię strukturalną i zaowocował długą listą badań z przełomowymi rezultatami publikowanymi w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych. Dlatego aparatura pozwalająca wykorzystać tę technikę czyni z Centrum SOLARIS jeden z najważniejszych punktów na mapie polskiej infrastruktury badawczej.
Pozostała przestrzeń, która powstanie dzięki rozbudowie hali eksperymentalnej synchrotronu, posłuży do stworzenia laboratorium preparatyki próbek. Dodatkowo, aby zapewnić komfort naukowcom, którzy będą przyjeżdżać do SOLARIS, zostaną wydzielone pomieszczenia pracy cichej.
Realizacja inwestycji rozpocznie się niezwłocznie po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń. Budowa nowej części hali eksperymentalnej powinna się zakończyć w 2022 roku.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS zostało wybudowane w latach 2010-2015 przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Inwestycję dofinansowała Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Znajduje się w nim synchrotron - źródło wyjątkowego światła, czyli promieniowania elektromagnetycznego (synchrotronowego). Promieniowanie to jest wykorzystywane do badań w wielu dziedzinach nauki: od fizyki, chemii i medycyny po archeologię i historię sztuki. Krakowski ośrodek to pierwsza i jedyna tego typu infrastruktura badawcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Na świecie funkcjonuje kilkadziesiąt takich ośrodków badawczych, które mają ogromny wpływ nie tylko na rozwój nauki w krajach, w których działają, ale też na innowacyjność oraz konkurencyjność ich gospodarek.
Rektor UJ prof. Wojciech Nowak nie przecinał wczoraj wstęgi, ale dotykając ręką ekranu komputera, uruchomił synchrotron
http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/zdjecia/8173836,solaris-szansa-na-polskiego-nobla-zdjecia,13602100,id,t,zid.html
Gabriela Kucharska 22.09.2015 00:02
Budowa otwartego synchrotronu to największa polska inwestycja naukowa od
1972 r., kiedy powstał reaktor jądrowy Maria. Koszt budowy Centrum
Promieniowania Synchrotronowego "Solaris" w Krakowie wyniósł 50 mln euro
i został w całości pokryty ze środków unijnych.
Otwarcia dokonali rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. med.
Wojciech Nowak oraz dyrektor Narodowego Centrum Promieniowania
Synchrotronowego "Solaris" prof. dr hab. Marek Stankiewicz oraz ich
partnerzy z laboratorium MAX IV z Uniwersytetu Lund w Szwecji.
Przyczyna śmierci Ludwika van Beethovena
Działający od poniedziałku w Kampusie Uniwersyteckim synchrotron to
urządzenie generujące promieniowanie elektromagnetyczne - od
podczerwieni do promieniowania rentgenowskiego. Jego właściwości
pozwalają zajrzeć w głąb materii i wykonać badania, których nie da się
przeprowadzić, stosując inne metody badawcze.
Dostępność promieniowania synchrotronowego doprowadziła do powstania
przełomowych metod diagnostycznych w medycynie i w archeologii. Za jego
pomocą poznano np. zawartość starożytnych egipskich kosmetyków, a także
skład materiałów użytych przez starożytnych Rzymian do budowy akweduktu
Hadriana w Tunezji, dzięki czemu przy jego renowacji można było użyć
lepszych metod.
Z badań synchrotronowych chętnie korzystają także firmy farmaceutyczne
oraz laboratoria kryminalistyczne. To czułe urządzenie potrafi
zidentyfikować śladowe ilości trucizny. W ten sposób wyjaśniono
przyczynę śmierci Ludwiga van Beethovena. Uczeni zbadali za jego pomocą
sześć włosów Beethovena i ustalili, że zmarł na skutek zatrucia ołowiem.
Otwarcie Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris [VIDEO]
Dostęp do promieniowania synchrotronowego przyczynił się również do
odkryć, za które przyznano Nagrody Nobla. Jedną z nich w dziedzinie
chemii za badania nad strukturą i funkcją rybosomu.
Dwa bliźniacze ośrodki
- Sądzę, że będzie można starać się o powstanie ogromnych naukowych
struktur paneuropejskich. Naukowcy rozpoczną tu badania, na których
efekty czeka się rok, dwa, pięć. To jest droga do Nobla - powiedział
rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. dr hab. med. Wojciech Nowak.
Na świecie funkcjonuje około 60 synchrotronów. - To unikalne konstrukcje
i nie ma na świecie dwóch identycznych. Krakowski i ten w Lund są
bliźniacze. Również na tym polega ich wyjątkowość - mówił prof. Marek
Stankiewicz, dyrektor Centrum Solaris.
Najnowocześniejszy synchrotron w Europie wybudowano na podstawie umowy
między Uniwersytetem Jagiellońskim a uniwersytetem w Lund, zgodnie z
którą powstały dwa bliźniacze ośrodki promieniowania synchrotronowego w
Polsce i w Szwecji.
Budowa otwartego synchrotronu to największa polska inwestycja naukowa od
1972 r., kiedy powstał reaktor jądrowy Maria. Koszt budowy Centrum
Promieniowania Synchrotronowego "Solaris" wyniósł 50 mln euro i został w
całości pokryty ze środków unijnych. Aktualnie naukowcy dopracowują
najlepsze parametry jego pracy. Prace badawcze przy użyciu krakowskiego
synchrotronu ruszą już w 2016 roku.
Cały tekst: http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,4...#ixzz3mbODDQEq
http://krakow.wyborcza.pl/krakow/1,4...#ixzz3mbODDQEq
Nurowski: Odkrycie fal grawitacyjnych to przełom na miarę wynalezienia anteny radiowej
- Fale grawitacyjne udało się zmierzyć dzięki interferometrom w USA
i we Włoszech. Duży wkład w to odkrycie mają polscy naukowcy - tłumaczy
prof. Paweł Nurowski z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN.
Ogłoszone w czwartek wyniki pomiarów fal grawitacyjnych natychmiast
zaczęto łączyć z przedstawioną sto lat temu teorią względności Alberta
Einsteina. Czy to rzeczywiście odkrycie o podobnym kalibrze?
Trochę medialnego przerysowania do tego się wkradło, ale na pewno mamy
do czynienia z wydarzeniem bardzo istotnym. Einstein w swojej teorii
względności przewidział, że fale grawitacyjne istnieją, ale długo ich
istnienie było czysto teoretyczne. Dopiero w latach 70. udało się je
zaobserwować dwóm fizykom Russellowi Hulse’owi i Josephowi Taylorowi - w
1993 r. dostali zresztą za to Nagrodę Nobla. Teraz natomiast udało się
dokonać epokowego postępu technicznego, po raz pierwszy udało się
zmierzyć te fale na Ziemi.
Jak do tego doszło?
Został zbudowany system bardzo dużych interferometrów grawitacyjnych,
które to umożliwiły. Dwa interferometry powstały w USA, trzeci we
Włoszech. Ponadto zespoły uczonych związanych z interferometrami
amerykańskimi i europejskim postanowiły wzajemnie przekazywać swoje dane
drugiej z grup. Szukano tego samego sygnału, który wszystkie detektory
powinny zobaczyć prawie równocześnie. I oba detektory, które były we
wrześniu tego roku włączone, zmierzyły ten sam sygnał.....
Czytaj
więcej:
http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/9391529,nurowski-odkrycie-fal-grawitacyjnych-to-przelom-na-miare-wynalezienia-anteny-radiowej,id,t.html
Około 200 m kw. nowej powierzchni zostanie przeznaczone na potrzeby laboratorium badań wykorzystujących technikę kriomikroskopii elektronowej. Zostanie tu przeniesiony mikroskop Krios G3i Cryo-TEM, który w poprzednim roku tymczasowo zainstalowano w części magazynowej hali. Wygospodarowana zostanie również przestrzeń na drugi, komplementarny kriomikroskop elektronowy, który trafi wkrótce do SOLARIS dzięki funduszom europejskim (Program Operacyjny Inteligentny Rozwój). Postępy w rozwoju kriomikroskopii elektronowej zrewolucjonizowały w ostatnich latach biologię strukturalną i zaowocował długą listą badań z przełomowymi rezultatami publikowanymi w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych. Dlatego aparatura pozwalająca wykorzystać tę technikę czyni z Centrum SOLARIS jeden z najważniejszych punktów na mapie polskiej infrastruktury badawczej.
Pozostała przestrzeń, która powstanie dzięki rozbudowie hali eksperymentalnej synchrotronu, posłuży do stworzenia laboratorium preparatyki próbek. Dodatkowo, aby zapewnić komfort naukowcom, którzy będą przyjeżdżać do SOLARIS, zostaną wydzielone pomieszczenia pracy cichej.
Realizacja inwestycji rozpocznie się niezwłocznie po uzyskaniu niezbędnych pozwoleń. Budowa nowej części hali eksperymentalnej powinna się zakończyć w 2022 roku.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS zostało wybudowane w latach 2010-2015 przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Inwestycję dofinansowała Unia Europejska ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Znajduje się w nim synchrotron - źródło wyjątkowego światła, czyli promieniowania elektromagnetycznego (synchrotronowego). Promieniowanie to jest wykorzystywane do badań w wielu dziedzinach nauki: od fizyki, chemii i medycyny po archeologię i historię sztuki. Krakowski ośrodek to pierwsza i jedyna tego typu infrastruktura badawcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Na świecie funkcjonuje kilkadziesiąt takich ośrodków badawczych, które mają ogromny wpływ nie tylko na rozwój nauki w krajach, w których działają, ale też na innowacyjność oraz konkurencyjność ich gospodarek.