56% całkowitej wartości transakcji zrealizowanych w regionie przypada na Polskę.
Międzynarodowa firma doradcza Jones Lang LaSalle przedstawia swój najnowszy raport podsumowujący transakcje inwestycyjne zrealizowane w pierwszym półroczu 2013 r. na rynku nieruchomości komercyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej.
Z danych Jones Lang LaSalle wynika, że w pierwszej połowie 2013 r. w Europie Środkowo-Wschodniej zrealizowano ponad 50 transakcji inwestycyjnych o wartości ok. 1,74 mld euro (o 38% wyższej niż w analogicznym okresie 2012 r.). Polska, na którą przypadło 56% (970 mln euro) wartości transakcji zrealizowanych podczas pierwszych 6 miesięcy br., pozostaje najbardziej dynamicznym rynkiem w regionie. W tym samym czasie, wartość transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości komercyjnych w Czechach wyniosła 400 mln euro (23% udziału), na Węgrzech 170 mln euro (10%), na Słowacji – 137 mln euro (8%), a Rumunii 62 mln euro (4%). Bułgaria, Chorwacja i Serbia nie odnotowały w pierwszej połowie roku aktywności w badanym obszarze.
Ok. 60% wszystkich umów oraz prawie 70% ogólnej wartości transakcji zrealizowanych w Europie Środkowo-Wschodniej w I poł. roku stanowiły transakcje zawarte na rynku biurowym. Transakcje w segmencie handlowym to ok. 30% wszystkich umów oraz ok. 20% ogólnej wartości transakcji.
Troy Javaher, Dyrektor Działu Rynków Kapitałowych w Europie Środkowo-Wschodniej, komentuje: „Pomimo zróżnicowanej sytuacji gospodarczej w poszczególnych krajach regionu, w I połowie roku obserwowaliśmy rosnące zainteresowanie inwestorów Europą Środkowo-Wschodnią. Polska pozostaje wiodącym rynkiem w regionie, ale swoją pozycję na mapie inwestycji umocniły również Czechy, Węgry czy Słowacja. Biorąc pod uwagę transakcje, których zamknięcie planowane jest na II połowę roku, spodziewamy się, że całkowita wartość umów kupna/sprzedaży w regionie w tym roku wyniesie ok. 3,5 mld euro, co jest wartością porównywalną do 3,84 mld euro w 2012 r.”
Z analiz Jones Lang LaSalle wynika, że stopy kapitalizacji pozostaną na poziomie stabilnym w najbliższej przyszłości, ale będzie to w dużej mierze uzależnione od sytuacji w strefie euro i sektorze bankowym w nadchodzących miesiącach.
Najważniejsze transakcje inwestycyjne w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w I poł 2013 r.
Nieruchomość |
Miasto, kraj |
Cena sprzedaży |
Sprzedający |
Kupujący |
New City |
Warszawa, Polska |
127.0 |
Europejskie Centrum Inwestycyjne (ECI Group) |
Hines REIT |
Senator |
Warszawa, Polska |
ok. 120.0 |
Ghelamco |
Union Investment |
Roosevelt 7/8 |
Budapeszt, Węgry |
95.0 |
Accession Fund |
Nie ujawniono |
Green Corner & Nordea House |
Warszawa, Polska |
94.6 |
Skanska |
RREEF |
Apollo Business Center IV |
Bratysława, Słowacja |
75.0 |
HB Reavis |
Ceska Pojistovna / Generalli PPF |
Andel Park B |
Praga, Czechy |
65.0 |
SEB |
GLL |
Green Towers |
Wrocław, Polska |
64.0 |
Skanska |
PZU |
The Lakeview |
Bukareszt, Rumunia |
61.7 |
AIG/Lincoln & Dinu Patriciu Global Properties |
New Europe Property Investors (NEPI) |
Trianon |
Praga, Czechy |
53.8 |
Union Investment |
REICO |
Holland Park |
Warszawa, Polska |
50.0 |
CBRE GI |
Kulczyk Silverstein Properties |
Złote Tarasy (23.15%) |
Warszawa, Polska |
ca. 50.0 |
Miasto Warszawa |
Unibail-Rodamco |
Żeran Park II |
Warszawa, Polska |
43.2 |
AREA Property Partners & Appollo Rida Poland |
SEGRO |
Stara Celnice |
Praga, Czechy |
38.0 |
Pramerica |
Invesco |
Ochota Office Park |
Warszawa, Polska |
37.0 |
Mahler Project International |
Adgar Group |
Platinium Business Park |
Warszawa, Polska |
33.9 |
GTC |
Allianz |
Pradera Retail Warehouse Portfolio |
Ołomuniec / Ostrawa, Czechy |
30.0 |
Pradera |
Standard Life |
Galeria Leszno |
Leszno, Polska |
Nie ujawniono |
Energotech 1 |
Blackstone |
River Park Office Block F |
Bratysława, Słowacja |
Nie ujawniono |
J&T Real Estate |
Postova Banka |
Pilsen West |
Pilzno, Czechy |
Nie ujawniono |
Kajima |
NBGI |
Źródło: Jones Lang LaSalle, lipiec 2013
Polska wiodącym rynkiem inwestycyjnym w Europie Środkowo-Wschodniej
Według Jones Lang LaSalle, wartość transakcji inwestycyjnych sfinalizowanych na polskim rynku nieruchomości komercyjnych w I poł. 2013 r. wyniosła w przybliżeniu 970 mln euro. Po rozbiciu na poszczególne segmenty rynku, wartość transakcji biurowych w pierwszym półroczu wyniosła ok. 611 mln euro, handlowych – 161 mln euro, magazynowych – 184 mln euro, a hotelowych – 14 mln euro.
Najważniejsze transakcje sfinalizowane w poszczególnych sektorach rynku w II kw. to sprzedaż warszawskiego budynku biurowego Senator przez firmę Ghelamco (120 mln euro) na rzecz Union Investment, przejęcie przez London & Cambridge Properties portfela nieruchomości handlowych firmy Echo w Tarnowie, Radomiu i Piotrkowie Trybunalskim (ok. 67 mln euro) oraz kupno parku logistycznego Żerań Park II przez Segro (43 mln euro).
Powyższe wartości nie uwzględniają kilku kluczowych transakcji, które zostały podpisane w ostatnich miesiącach, ale ich finalizacja przewidziana jest na III i IV kw. Należą do nich m.in., w sektorze handlowym - Silesia City Center (412 mln euro, Katowice), Galeria Dominikańska (151,7 mln euro, Wrocław), aktywa z portfela Charter Hall (174,5 mln euro), Wola Park (Warszawa), a w biurowym – Le Palais (Warszawa).
Tomasz Puch, Dyrektor Działu Rynków Kapitałowych Nieruchomości Biurowych i Magazynowych w Polsce, komentuje: „Polska nadal postrzegana jest jako stabilny i kluczowy rynek dla inwestycji z obszaru nieruchomości komercyjnych. Spodziewamy się, że nasz kraj utrzyma pozycję regionalnego lidera również na koniec roku 2013 oraz w nadchodzących latach. Biorąc pod uwagę transakcje w toku, szacujemy, że wartość umów kupna/sprzedaży na koniec roku osiągnie wartość powyżej 2,5 mld euro. Rynek nadal będzie rozwijał się dwutorowo, a inwestorzy będą uważnie analizować zarówno najbardziej prestiżowe obiekty, jak i bardziej ryzykowne projekty, oczekując wyższej stopy zwrotu”.
Z analiz Jones Lang LaSalle wynika, że stopy kapitalizacji dla najlepszych nieruchomości biurowych pozostają stabilne na poziomie ok. 6.25%, w sektorze handlowym dla najlepszych produktów wynoszą ok. 5.75%, natomiast w przypadku magazynów schodzą poniżej 8.00%.
„Szacujemy, że stopy kapitalizacji pozostaną stabilne w krótkiej perspektywie czasu, ale na dłuższą metę będą uzależnione od sytuacji w strefie euro. Różnica między stopami kapitalizacji dla nieruchomości najlepszych, a tych mniej atrakcyjnych wynosi od 100 do 250 punktów bazowych. Luka ta będzie się utrzymywać, a nawet może się powiększyć”, dodaje Tomasz Puch.