Na budowie drogi ekspresowej Via Carpatia S19 Babica – Jawornik powstaje najwyższa estakada

30 proc. budowanej trasy Via Carpatia S19 między Babicą a Jawornikiem w województwie podkarpackim stanowią estakady. Jedną z nich jest estakada ES-26 mierząca w najwyższym miejscu 80 m wysokości. Obecnie jest to najwyższy obiekt tego typu budowany w Polsce.

Trasa odcinka S19 Babica – Jawornik przechodzi przez obszar pagórkowaty, nieodbiegający terenowo od widoków znanych nam z Bieszczad. Takie warunki terenowe spowodowały konieczność zaprojektowania 17 obiektów inżynierskich, które docelowo mają przeprowadzić kierowców poprzez ogromne jary i doliny sięgające kilkudziesięciu metrów głębokości i długości przekraczającej kilometr.

Estakada ES-26

Estakada ES-26 usytuowana jest pomiędzy miejscowościami Żarnowa i Godowa. Ośmioprzęsłowa konstrukcja o długości całkowitej 1082 m i szerokości 29 m łagodnie wpisuje się w otaczający teren. Jednak to nie długość czy szerokość są parametrami, które wyróżniają ten obiekt najbardziej. Takim parametrem jest wysokość całej konstrukcji w jednej z osi, która przekracza 80 m. Można ją porównać do wyższej wieży Bazyliki Mariackiej w Krakowie. Co więcej, warto wspomnieć o wysokości konstrukcyjnej ustroju nośnego, która maksymalnie wynosi 12,5 m. Łatwo sobie wyobrazić zatem, że mógłby się tam zmieścić dom jednorodzinny lub… cztery słonie stojące jeden na drugim. Projektowanie tak spektakularnej konstrukcji w niełatwym terenie stanowiło wyzwanie pod względem posadowienia. Aby wygrać tę nierówną walkę z geologią, projektant w najbardziej niekorzystnych warunkach przewiduje konieczność wykonania pali o średnicy 1,5 m i długości 42 m. Wykonanie tego obiektu będzie wymagało wbudowania ponad 80 tys. m3 mieszanek betonowych różnych klas oraz 16 tys. ton stali, zarówno konstrukcyjnej jak i sprężającej.

Zakres prac na odcinku S19 Babica – Jawornik

W ramach inwestycji powstanie 11,6 km drogi ekspresowej, o przekroju dwujezdniowym z dwoma pasami ruchu w obu kierunkach (plus pas awaryjny). Wybudowany zostanie również węzeł Żarnowa – Strzyżów, zlokalizowany w rejonie miejscowości Strzyżów, na skrzyżowaniu z drogą powiatową nr 1931R. Powstanie także Miejsce Obsługi Podróżnych Jawornik (w kierunku Rzeszowa) oraz wybudowane zostaną obiekty inżynierskie: osiem estakad, pięć wiaduktów i cztery przejścia dla zwierząt (dwa dla zwierząt średnich, po jednym dla zwierząt dużych i małych). Droga zostanie też wyposażona w urządzenia BRD oraz ochrony środowiska. Przebudowane i rozbudowane zostaną kolidujące drogi poprzeczne, a także infrastruktura techniczna oraz cieki i urządzenia melioracyjne.

Powstanie również tymczasowy łącznik z drogą krajową nr 19 w miejscowości Jawornik. Jest on wynikiem etapowania budowy S19 między Babicą a Domaradzem i podziałem na dwa odcinki realizacyjne: Babica – Jawornik (z tymczasowym łącznikiem S19 z DK19) oraz Jawornik – Domaradz. Docelowo, po wybudowaniu tego drugiego odcinka, droga ekspresowa S19 nie będzie łączyła się z DK19 w Jaworniku. W śladzie tymczasowego łącznika będzie droga gminna, służąca (m.in. służbom ratowniczym) jako wjazd awaryjny na S19 przez MOP Jawornik.

Charakterystyka terenu – geologiczne wyzwanie

Odcinek drogi ekspresowej S19 Babica – Jawornik przebiega przez teren o skomplikowanej budowie geologicznej. W związku z tym, na etapie opracowania Koncepcji programowej (KP) wykonano w szerokim zakresie rozpoznanie budowy geologicznej podłoża. Teren ten charakteryzuje się różnorodnym i skomplikowanym ukształtowaniem, przechodząc na przemian przez wzniesienia i doliny, które w przeważającej części są głębokimi jarami z płynącym na ich dnie ciekiem wodnym. Prowadzenie prac geologicznych było więc bardzo dużym wyzwaniem i takim samym wyzwaniem dla wykonawcy będzie prowadzenie tu robót budowlanych.

Specyficzne ukształtowanie terenu skutkuje występowaniem siedmiu obszarów osuwiskowych i sześciu predysponowanych osuwiskowo. W ramach prowadzonego na etapie KP rozpoznania geologicznej budowy podłoża wykonano badania geofizyczne, wiercenia i sondowania. Ponadto prowadzono monitoring osuwisk (wgłębny i powierzchniowy). Dla zobrazowania rozległości przeprowadzonego rozpoznania budowy podłoża, warto wspomnieć o liczbie wykonanych otworów badawczych. Wykonano ich 765, o łącznym metrażu 12 081 mb i głębokości od 3 do 50 m. Wykonano również 319 sondowań badawczych o łącznym metrażu 2272 mb i głębokości od 1,8 do 35 m.

Zgodnie z podpisaną umową, roboty budowlane wraz z uzyskaniem pozwolenia na użytkowanie, zostaną ukończone w ciągu 26 miesięcy, tj. we wrześniu 2026 r. Przy czym, do czasu realizacji robót nie wlicza się okresów zimowych (od 1 grudnia do 31 marca). Odcinek S19 od węzła Babica do Jawornika realizowany jest w systemie Projektuj i buduj. Wykonawcą jest Przedsiębiorstwo Usług Technicznych Intercor. Wartość umowy wynosi 1 253 370 000 zł.

Źródło: GDDKiA