Polska atrakcyjna dla zagranicznych inwestorów

Reorganizowane łańcuchy dostaw, coraz bardziej wymagający rynek pracy, oczekiwania względem biznesu dotyczące wzięcia odpowiedzialności za kwestie środowiskowe, rosnące ceny energii oraz materiałów i komponentów – to jedne z najważniejszych wyzwań, które kształtują przyszłość europejskiego sektora produkcyjnego. Polska wciąż jest atrakcyjna dla znaczących zagranicznych inwestycji przemysłowych ze względu na lokalizację, otoczenie biznesowe, infrastrukturę oraz zachęty dostępne w ramach rządowych programów wsparcia biznesu.

W 2023 r. do kraju napłynęło rekordowe 7,4 mld euro inwestycji zagranicznych, zrealizowanych przy wsparciu PAIH, głównie w sektorach elektroniki, elektromobilności, motoryzacji, maszyn, komponentów OZE i przetwórstwa spożywczego. JLL Polska, Polska Agencja Inwestycji i Handlu, Hays i ALTO prezentują kolejną edycję raportu „Made in Poland”, kompendium wiedzy dla firm z branży produkcyjnej, które rozważają założenie lub rozszerzenie swojej obecności w Polsce.

Raport skupia się na sektorze produkcji przemysłowej, obejmuje zagadnienia z zakresu otoczenia biznesowego, rynku pracy, struktur prawnych i podatkowych oraz dotacji i programów wsparcia publicznego. Prezentuje także trendy na rynku nieruchomości oraz zróżnicowane opcje nabycia i wynajmu.

Autorzy opracowania zwracają uwagę na korzyści biznesowe płynące z dogodnej lokalizacji Polski na mapie Europy. Infrastruktura transportowa w Polsce, która jest ważną częścią europejskiej sieci transportu drogowego i kolejowego, stale się rozwija. Obecnie umożliwia ona połączenia z większością europejskich stolic. Przecięcie odcinków dwóch kluczowych korytarzy, a mianowicie autostrad A1 (Bałtyk-Adriatyk) i A2 (Morze Północne-Kraje Bałtyckie) zwiększyło atrakcyjność Polski pod względem logistyki europejskiej w regionie. Polska sieć drogowa będzie dalej rozbudowywana o nowe trasy, a istniejące drogi są modernizowane. Ponadto, Polska oferuje dostęp do dwóch znaczących portów morskich w Gdańsku i Szczecinie. Warto przy tym podkreślić, że łączna przepustowość 15 największych europejskich portów kontenerowych wyniosła w 2023 roku 79,7 miliona TEU (od I do III kwartału), z czego Gdańsk odpowiadał za 3% tego wyniku. Polska ma również szansę skorzystać z „nowego jedwabnego szlaku", który łączy Europę z Chinami drogą kolejową. Jest to szansa na umocnienie pozycji jako kluczowy europejski HUB dystrybucyjny dla producentów z Chin i innych krajów dalekiej Azji.

Polska szóstym co do wielkości rynkiem nieruchomości przemysłowych w Europie

Rynek nieruchomości przemysłowych w Polsce i w całej Europie odnotowuje ciągły wzrost. Po wyzwaniach lat 2021 i 2022 sektor udowodnił swoją odporność, a uczestnicy rynku oczekują względnej stabilizacji w nadchodzących latach. Polska jest szóstym co do wielkości rynkiem nieruchomości przemysłowych w Europie, ze zróżnicowanym i nowoczesnym portfelem aktywów. Stawki czynszu za wynajem magazynów należą do jednych z najniższych w Europie i różnią się w zależności od regionu. Coraz większy nacisk kładzie się na zgodność z wymaganiami ESG, co wpływa na strategie największych graczy, a zrównoważone rozwiązania budowlane zyskują na wartości.

– „Przemysł w Polsce rozwija się w różnych sektorach. Motoryzacja (w tym elektromobilność), centra produkcyjne branży FMCG, medycznej, elektronicznej i AGD, oraz opakowań pozostają w czołówce. Pojawiają się nowoczesne inwestycje służące produkcji pomp ciepła i akumulatorów do samochodów elektrycznych, co podkreśla podążanie za globalnymi trendami. Projekty produkcyjne w całym kraju wykorzystują zaawansowane rozwiązania z zakresu nowych technologii, automatyki i ekologii. Coraz więcej polskich zakładów produkcyjnych stara się działać w sposób zrównoważony i zgodny ze standardami ESG” – mówi Maciej Kotowski, Director, Research & Consultancy, JLL.

Ważnym aspektem sektora produkcyjnego w Polsce jest także rosnąca liczba centrów technologicznych i badawczo-rozwojowych, które świadczą usługi dla zagranicznych oddziałów firm. Często łączą one role o międzynarodowym, a nawet globalnym zasięgu. Centra te zatrudniają wysoko wyspecjalizowanych i interdyscyplinarnych specjalistów, którzy wykorzystują umiejętności z zakresu inżynierii, produkcji i technologii informacyjnych.

– „W ostatnich latach obserwujemy intensywny napływ projektów inwestycyjnych z sektorów charakteryzujących się wysoką automatyzacją oraz wykorzystujących rozwiązania hi-tech. Dzięki temu stajemy się nie tylko liderem w regionie, ale o nowe projekty konkurujemy również z największymi gospodarkami świata. Wśród najważniejszych zalet, które decydują o wyborze Polski jako miejsca lokalizacji nowych projektów można przede wszystkim wymienić dobrze wykwalifikowanych pracowników, rozwiniętą infrastrukturę i atrakcyjny system zachęt inwestycyjnych” – mówi Monika Grzelak, Zastępca Dyrektora Departamentu Wsparcia Inwestycji, Polska Agencja Inwestycji i Handlu.

Wykształcona kadra w Polsce odpowiada na potrzeby transformacji przemysłu

Trwająca transformacja w kierunku przemysłu 4.0 kładzie nacisk na technologie cyfrowe i inteligentne rozwiązania w produkcji. Będą one wymagać zaangażowania pracowników o wiedzy inżynieryjnej do obsługi zaawansowanych maszyn, jak i z umiejętnościami potrzebnymi do pracy w środowisku wykorzystującym sztuczną inteligencję oraz robotykę.

Polska już teraz oferuje wysoko wykwalifikowaną kadrę, z ponad 2,8 milionami osób zatrudnionych w sektorze produkcyjnym w 2023 roku. Zainteresowanie uczniów i studentów wykształceniem w kierunkach związanych z produkcją i inżynierią utrzymuje się na stabilnym poziomie – w roku akademickim 2022/23 w średnich szkołach technicznych uczyło się ponad 711 000 osób, a w szkołach zawodowych ponad 206 000 uczniów.

Na rynku obserwujemy stosunkowo dużą liczbę pracowników technicznych i operacyjnych średniego szczebla, a także specjalistów ds. automatyzacji. Jednak przy niskiej stopie bezrobocia (sięgającej w 2023 r. średnio 5,1% i będącej trzecią wśród najniższych w Unii Europejskiej) jakość oferty pracodawcy ma kluczowe znaczenie dla udanej rekrutacji. Polska nie jest już postrzegana jako tani rynek, ale jako dojrzała lokalizacja oferująca wysokiej jakości wiedzę specjalistyczną, postęp technologiczny i procesy zgodne z ESG.

Dodatkowo, Polska odnotowuje stały wzrost liczby zatrudnianych pracowników zagranicznych, zarówno z krajów UE, jak i spoza UE. W 2022 r. ponad milion cudzoziemców zostało zarejestrowanych do ubezpieczenia społecznego. Zatrudnianie pracowników przybyłych z innych krajów stało się integralną częścią strategii wdrażanych przez organizacje produkcyjne w Polsce. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba zarejestrowanych pracowników zagranicznych wzrosła prawie 2,5-krotnie.

– „Inwestorów do Polski przyciąga wysoko wykwalifikowana kadra pracowników operacyjnych i inżynierów, posiadająca wiedzę praktyczną, kompetencje oraz bogate doświadczenie w zaawansowanych technologicznie procesach produkcyjnych. Mimo że polski rynek przestał być postrzegany jako źródło relatywnie taniej siły roboczej, to wciąż oferuje doskonały stosunek jakości do ceny. Inwestorzy mają świadomość, że realizacja projektu w Polsce wiąże się z niskim ryzykiem wystąpienia trudności ze skompletowaniem załogi posiadającej odpowiednie kwalifikacje. Z uwagi na niskie bezrobocie, sukces rekrutacyjny zależy jednak w dużej mierze od jakości oferty pracodawcy wchodzącego na nasz rynek” – komentuje Łukasz Grzeszczyk, CEE Executive Director-Investors Consulting & Talent Location Strategy w Hays.

Wsparcie dla inwestorów w Polsce

W 2023 r. Polska odnotowała rekordowy wolumen inwestycji zagranicznych, z czego aż 7,4 mld euro to wartość inwestycji, przy których w trakcie procesu inwestycyjnego skorzystano z eksperckiego wsparcia Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.

Producenci inwestujący w Polsce mogą skorzystać z wielu możliwości wsparcia finansowego zarówno ze źródeł krajowych, jak i Unii Europejskiej. Atrakcyjne formy dotacji oferowane są w postaci dopłat rządowych i wsparcia finansowego dla inicjatyw niskoemisyjnych, programów wsparcia współfinansowanych przez UE, zwolnień podatkowych i ulg podatkowych dla poszczególnych sektorów.

Przepisy dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, tzw. „Konstytucja dla biznesu", tworzą przyjazne środowisko dla przedsiębiorców. W ostatnim czasie położono nacisk na zgodność z prawem UE, cyfryzację aktów prawnych i postępowań sądowych. Poczyniono znaczne postępy w zakresie e-administracji, która okazuje się bardziej elastyczna i wygodna zarówno dla obywateli, jak i biznesu. System podatkowy w Polsce jest rozwijany zgodnie z międzynarodowymi standardami, w tym z wytycznymi OECD. Charakteryzuje się również dynamiczną cyfryzacją i ujednoliceniem sprawozdawczości, w tym e-fakturowaniem, raportowaniem SAF-T itp. Wreszcie, lokalne prawo podatkowe przewiduje różne zachęty dla innowatorów, a Polska stała się jednym ze światowych liderów pod względem efektywności ulg podatkowych na badania i rozwój.

– „W ostatnich latach rząd kładł silny nacisk na cyfryzację i automatyzację rozliczeń podatkowych. Wiąże się to oczywiście z pewnymi wyzwaniami dla firm, ale w dłuższej perspektywie zapewnia również większą wydajność i wartość dla biznesu” – mówi Tobiasz Dolny, Partner & Tax Advisor, ALTO.

Przyszłość sektora produkcyjnego w Polsce

Inwestorzy zagraniczni rozwijający dotychczas swoją działalność w Polsce pochodzą z różnych krajów świata, w tym z USA (ok. 4,6 mld euro wartości zainwestowanego kapitału), Niemiec i Wielkiej Brytanii,które były kierunkami wiodącymi (wg danych z końca roku 2023). W ramach projektów BIZ we wspomnianym okresie utworzono około 20 000 miejsc pracy.

W dłuższej perspektywie, jak wskazują prognozy zawarte w raporcie, główni globalni gracze produkcyjni będą rozważać ekspansję w Europie w celu złagodzenia ryzyka związanego i reorganizacji łańcucha dostaw.

Zautomatyzowane rozwiązania stają się coraz bardziej dostępne, zwłaszcza w przypadku systemów typu „plug and play". Czynnik ten niewątpliwie będzie miał wpływ na sektor przemysłowy w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w nadchodzących latach. Kolejnym niezwykle ważnym czynnikiem kształtującym przyszłość produkcji jest kwestia ochrony środowiska. Strategie zrównoważonego rozwoju i ESG mają duży wpływ na każdą gałąź sektora produkcyjnego. W połączeniu z rosnącymi kosztami energii oznacza to, że inwestorzy poszukują ekologicznych rozwiązań w zakresie nieruchomości i łańcuchów dostaw, w celu skracania dystansu między producentem a odbiorcą końcowym.

Źródło: JLL