Kilka miesięcy temu wczesną zimą nakręciłem w okolicach Olimpii Port krótki film przedstawiający wschód słońca nad Odrą (http://blog.archicom.pl/2011/12/22/przestrzen-ktora-inspiruje/). Teraz wróciłem tu, by zobaczyć, jak zima przechodzi w wiosnę, a Ziemia na nowo budzi się do życia. Poniższy film ma charakter impresji i skupia się na odcinku Odry w bezpośredniej okolicy Olimpii Port, ale jest też punktem wyjścia do ogólniejszej refleksji na temat rekreacyjnego potencjału południowych Swojczyc i Wielkiej Wyspy.
Niesamowity jest kontrast między prawym a lewym brzegiem kanału Żeglugowego. Brzeg lewy to tzw. Wielka Wyspa, obejmująca osiedla Bartoszowic, Biskupina, Dąbia, Sępolna, Szczytnik, Zacisza i Zalesia. Mimo że sama nazwa wyspy jest stosunkowo młoda, jej wyodrębnienie było dziełem przebudowy Wrocławskiego Węzła Wodnego na początku XX wieku. W okolicy dominuje zabudowa jednorodzinna lub niska zabudowa wielorodzinna, a największym atutem tej części miasta jest rzucające się w oczy bogactwo zieleni. Nieprzypadkowo cały obszar objęty został ochroną indywidualną w ramach Szczytnickiego Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego i jest dzisiaj zielonymi płucami całego Wrocławia.
Obszary zieleni obejmują m. in. Parka Szczytnicki, czyli jeden z pierwszych parków na kontynencie europejskim urządzonych w stylu angielskim, Ogród Zoologiczny, Ogród Japoński, Ogród Roślin Leczniczych, Park Dąbski, Park Biskupiński, Wyspę Opatowicką wraz z lasem i starorzeczem oraz inne miejsca, jak słynne kąpielisko Morskie Oko czy wzgórze Kilimandżaro. Każde z tych miejsc ma swoją bogatą i interesującą historię, która z pewności zasługiwałaby na opisanie.
To także miejsce rekreacji lub leniwego wypoczynku dla wielu Wrocławian, a ostatnio także dla co raz częściej odwiedzających nasze miasto turystów z Polski i zagranicy. Weekendy spędzamy najczęściej we wpisanej na listę światowego dziedzictwa UNESCO i dopiero co odnowionej Hali Stulecia lub jej bezpośredniej okolicy. Tuż obok odwiedzić można Wytwórnię Filmów Fabularnych, gdzie obecnie prowadzony jest projekt budowy Wrocławskich Studiów Technologii Wizualnych, a także pergolę i multimedialną fontannę. Wielka Wyspa to także bogactwo obiektów sportowych, czyli m.in. kompleks Akademii Wychowania Fizycznego, w tym Stadion Olimpijski, stadion KS Ślęża przy Wróblewskiego, stadion AZS przy Baudouina de Courtenay, stadion KS Budowlani Dembowskiego, obiekty MOSiR i inne mniejsze obiekty sportowe.
Rekreacyjny charakter opisywanych terenów wyprzedza powstanie kompleksu Hali Stulecia. W rzeczywistości wyjątkowość okolicy Wrocławianie docenili na długo, zanim okoliczne osady w ogóle zostały włączone w obręb miasta. Już co najmniej od XIX wieku powszechnie wybierano się na spacery wygodnym traktem groblą wzdłuż Odry, odwiedzano założony w 1865 roku ogród zoologiczny lub podziwiano odbywające się na czynnym do 1907 roku torze wyścigi koni.
Z opisaną okolicą mocno kontrastuje prawy brzeg Kanału Żeglugowego. Jego budowa w latach 1913-1919 usprawniła warunki transportu rzecznego i w sposób naturalny doprowadziła do ulokowania na niemal całej jego długości licznych zakładów o charakterze przemysłowym. Jeszcze sto lat temu peryferyjne tereny dziś są integralną częścią dynamicznie rozwijającego się Wrocławia, a zaniedbane nabrzeże kanałów Odry aż się prosi o podjęcie natychmiastowych działań rewitalizacyjnych. W najbliższym czasie zapraszam do przeczytania wpisu o historii kanału Żeglugowego, a także obejrzenia krótkiego filmu prezentującego postindustrialny obraz okolicy.