[Polska] Stawki stawkom nierówne

W październiku Bank Gospodarstwa Krajowego po raz ostatni ogłosił zmianę limitów cen w programie „Rodzina na swoim”. Program kończy się w tym roku, ale już teraz wywołuje sporo kontrowersji.

Najwięcej dyskusji wzbudzają ustalane co kwartał limity cen za metr kwadratowy mieszkania, poniżej którego może być ono dofinansowane. Październikowe zmiany dla wielu miast były bardzo nierówne. W Warszawie stawki obniżono o 1,9 proc, w Poznaniu o 4,9 proc, a w Opolu aż o 8,3 proc. Odmienna sytuacja ma miejsce w między innymi w Bydgoszczy, Toruniu, Rzeszowie i Białymstoku, gdzie limity te są wyższe średnio o 2 proc. Zmiany te niemal wyrównały stawki w Warszawie oraz Bydgoszczy i Toruniu. Jest to o tyle uderzająca sytuacja, że zgodnie z danymi Home Broker przeciętna cena transakcyjna w Warszawie to około 7 tysięcy za metr kwadratowy, a w Bydgoszczy i Toruniu około 4 tys.

– W praktyce limity cen ustala się na podstawie wskaźnika odtworzeniowego, określającego średnią cenę metra kwadratowego mieszkania w danym województwie, a ten z kolei aktualizowany jest przez wojewodów – mówi Tomasz Kaleta dyrektor regionalny spółki deweloperskiej LC Corp. – Podstawą do określenia nowej stawki jest średnia arytmetyczna nowego i ostatniego wskaźnika odtworzenia. Uzyskany wynik mnoży się przez aktualny współczynnik RNS – tj. przez 1,0 dla rynku pierwotnego i 0,8 dla wtórnego. Przy czym wojewodowie mają pełną dowolność w ustalaniu wskaźników. Często posiłkują się danymi GUS, ale robią też wewnętrzne analizy – dodaje.

Tu kryje się przyczyna sporych rozbieżności pomiędzy poszczególnymi województwami. Według obecnych limitów  „Rodziny na swoim” w Bydgoszczy warunki programu spełnia aż 99 proc. mieszkań na rynku pierwotnym i 75 proc. na rynku wtórnym. Zupełnie inaczej sytuacja kształtuje się w Warszawie, gdzie liczba ofert mieszkaniowych spełniających warunki programu jest bliska zeru.

W rezultacie „Rodzina na swoim” w zależności od miasta dostępna jest w różnym stopniu. I choć na początku funkcjonowania program ten daleki był od spełniania przypisywanych mu celów wspierania ubogich rodzin w zakupie swojego pierwszego „M” (ustalone wówczas limity wyznaczające maksymalny poziom ceny mieszkania były na tyle niskie, że w praktyce program nie funkcjonował na rynku), to z każdym kolejnym rokiem jego popularność rosła. Największym powodzeniem cieszył się on na przełomie 2010 i 2011 roku, gdy limity cen dla większości miast były najwyższe, w Warszawie dochodziły one nawet 9 816,10 zł za m kw. powierzchni mieszkalnej. Do dziś w ramach programu Polacy zaciągnęli 165,8 tys. pożyczek na łączną kwotę przekraczającą 30 mld złotych.

Limity cen programu „Rodzina na swoim”

* W województwie pomorskim stawki ustalane są dwa razy w roku – 1 stycznia i 1 lipca.