Firma Balzola wygrała przetarg na przebudowę ronda Dmowskiego. Wytyczy przejścia dla pieszych wokół...

Z jednej strony presja na wzrost stawek czynszów i rosnące koszty budowy, z drugiej – coraz większa koncentracja na temacie ESG i repozycjonowaniu budynków komercyjnych. Dynamika zmian na rynku nieruchomości sprawia, że duża grupa inwestorów spogląda na 2023 rok z pewną dozą niepewności. Czy jednak jest się czego obawiać? I jak spowolnienie gospodarcze, przynajmniej w perspektywie krótkoterminowej, będzie modelowało trendy i nastroje w poszczególnych segmentach sektora? Na te i więcej pytań odpowiada czwarta edycja raportu "Trends Radar" międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield, podsumowująca prognozy i możliwe kierunku rozwoju rynku nieruchomości w Polsce.

Na rynku magazynowym wciąż rośnie zainteresowanie nowymi powierzchniami. Deweloperzy działają w coraz szybszym tempie, żeby odpowiadać na pojawiające się potrzeby. W efekcie po raz kolejny padły rekordy podaży i popytu, których siłą napędową był w największym stopniu e-commerce.

W IV kw. 2021 r. koszty najmu rosły. Najmocniejszy wzrost dotyczył dużych mieszkań, czyli o powierzchni powyżej 60 mkw. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że stawki w tym segmencie były o 7,6% wyższe niż przed rokiem. W przypadku średnich i małych mieszkań wzrost wynosi nieco ponad 6% r/r. Przyczyną wzrostu stawek są m.in. wyższe ceny mieszkań, czy spadek liczby ofert najmu. Przy obecnym poziomie cen mieszkań i stawek najmu rentowność inwestycji w mieszkanie wynosi średnio 4,1% netto (po odliczeniu podatku i wszystkich kosztów).

Według najnowszego raportu "Rynek magazynowo-przemysłowy w Polsce", opublikowanego przez firmę doradczą Newmark Polska, wolumen transakcji w 2021 roku osiągnął rekordowy poziom 7,35 mln mkw., co stanowi wzrost o 41% rok do roku i 175% średniej rocznej z lat 2016-2020.

Automatyczne drzwi i szerokie korytarze. Windy z informacją dźwiękową. Bezpieczne łazienki, kuchnie dostosowane do potrzeb osób starszych a nawet systemy teleopieki umożliwiające seniorom kontakt ze służbami medycznymi. To tylko niektóre funkcje budynków lub mieszkań dopasowanych do potrzeb (ale również i ograniczeń) osób starszych. Budownictwo senioralne, według ekspertów, będzie coraz bardziej popularne, zwłaszcza, że społeczeństwo starzeje się. Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM przypomina, że srebrne budownictwo to dobry kierunek, ale równie ważne jest przystosowywanie dotychczasowych mieszkań do potrzeb seniorów. Bo nie każdy chce kupować nowe lokum i przenosić się w nieznane.

W pierwszym półroczu 2022 r. kluczowe czynniki kształtujące rynek nieruchomości handlowych w Polsce wróciły do poziomu sprzed pandemii – w tym sektorze odnotowuje się dobre wyniki zarówno w przypadku obrotów, jak i wskaźnika odwiedzalności (footfall), a centra handlowe generują atrakcyjne zwroty dla inwestorów. Zauważalne jest też ożywienie na handlowym rynku inwestycyjnym. Obserwujemy jednak zmianę trendów.

Format to nowoczesny budynek biurowy o 5-ciu kondygnacjach nadziemnych i blisko 16 tys. mkw. powierzchni najmu. Zlokalizowany jest w bardzo atrakcyjnym miejscu – nieco na skraju biznesowej dzielnicy Gdańska, na jaką wyrosła Oliwa, tuż przy stacji PKP/SKM Gdańsk-Oliwa. Jego bryła i elewacja sprawiają, że jest to jeden z najciekawszych architektonicznie obiektów biurowych w Trójmieście. Inwestycja posiada precertyfikat LEED na poziomie Gold, spełnia zatem wysokie standardy środowiskowe i zdrowotne.

– Budowanie magazynów na terenach poprzemysłowych jest trudniejsze i bardziej skomplikowane. Pochłania dodatkowy czas i pieniądze. Jednak tam, gdzie brakuje ziemi, wykorzystanie gruntów typu brownfield okazuje się doskonałą alternatywą dla deweloperów. Jednocześnie jest to działanie zgodne z duchem zrównoważonego rozwoju i wspierające rewitalizację miast – twierdzą Jakub Kurek, Dyrektor Działu Powierzchni Przemysłowych i Magazynowych, Newmark Polska, oraz Michał Rafałowicz, Dyrektor Regionalny w Newmark Polska.

Wraz z wygasaniem pandemii zadłużenie deweloperów sukcesywnie spadało. Jednak 2022 rok przyniósł branży nowe wyzwania: wysoka inflacja, podwyżki stóp procentowych i zmniejszenie zdolności kredytowej Polaków sprawiły, że IV kwartał bieżącego roku deweloperzy przywitali ponownym wzrostem zadłużenia i liczby dłużników. Według danych Krajowego Rejestru Długów wartość przeterminowanych zobowiązań finansowych sektora to obecnie 177,6 mln zł. Jeśli nie uda się zahamować spadków rozpoczynanych inwestycji mieszkaniowych, to ucierpią inne gałęzie gospodarki.

Jak wynika z najnowszego raportu firma DLA Piper i Savills, sacunkowa wartość transakcji na polskim rynku najmu instytucjonalnego przekroczyła 1,8 mld euro na koniec 2022 roku, z czego większość stanowiły kontrakty dotyczące projektów w trakcie realizacji (umowy typu forward). Eksperci spodziewają się, że wysokie ceny nieruchomości oraz malejąca dostępność kredytów hipotecznych generować będzie w najbliższych latach zwiększony popyt na najem mieszkań, a tym samym przyciągać nowe inwestycje do tego segmentu rynku.

W Renomie, najbardziej rozpoznawalnym budynku Wrocławia, rozbudowa nie zwalnia tempa. To nie jedyne zmiany. Globalworth, jej właściciel i zarządca, konsekwentnie powiększa listę marek. W marcu do grona najemców dołączyła znana polska sieć kawiarni – Etno Cafe.

Utrzymujące się wysokie koszty budowy i finansowania nowych projektów, w połączeniu ze znaczną ilością wolnej powierzchni biurowej, wpływały na decyzje deweloperów dotyczące rozpoczynania kolejnych inwestycji. Aktywność najemców w niemal wszystkich głównych miastach zauważalnie wzrosła, co może wskazywać na powrót popytu na powierzchnie biurowe do poziomu sprzed pandemii. Od strony inwestycyjnej, sektor biurowy wyprzedził rynek magazynowy i z zainwestowanym kapitałem na poziomie 2,12 mld euro w 2022 roku uplasował się na pierwszym miejscu pod względem wolumenu inwestycyjnego.

Wysokie stopy procentowe, potencjalne zmiany legislacyjne oraz podatkowe dotyczące sektora najmu instytucjonalnego są jednymi z najczęściej wymienianych wyzwań wskazywanych przez kluczowych graczy, które mogą stanowczo zahamować dopiero raczkujący sektor najmu – wynika z raportu "Najem instytucjonalny – mała skala, rosnący potencjał. Przegląd rynku PRS w Polsce – podsumowanie 2022 roku" opracowanego przez PwC Polska.

– Budowanie magazynów na terenach poprzemysłowych jest trudniejsze i bardziej skomplikowane. Pochłania dodatkowy czas i pieniądze. Jednak tam, gdzie brakuje ziemi, wykorzystanie gruntów typu brownfield okazuje się doskonałą alternatywą dla deweloperów. Jednocześnie jest to działanie zgodne z duchem zrównoważonego rozwoju i wspierające rewitalizację miast – twierdzą Jakub Kurek, Dyrektor Działu Powierzchni Przemysłowych i Magazynowych, Newmark Polska, oraz Michał Rafałowicz, Dyrektor Regionalny w Newmark Polska.

Jest duża szansa, że w Polsce, na Dolnym Śląsku powstanie kolejna wielka, zagraniczna inwestycja z branży elektromobilności. Niemiecki gigant motoryzacyjny – Grupa Volkswagen planuje budowę nowej, wielkiej fabryki baterii do aut elektrycznych. Jak dowiedziała się "Rzeczpospolita", w walce o ten projekt pozostała już tylko Polska i Słowacja.

Rok 2023 dla branży budowlanej upłynął pod znakiem wzrostu kosztów zatrudnienia, podwyżek cen materiałów oraz słabnącego popytu przy równoczesnym wzroście kosztów obsługi finansowania dłużnego. Jeśli dodamy do tego niepewną sytuację gospodarczą w tle, obraz branży może się rysować w ciemnych barwach. Na szczęście ostatni kwartał roku przyniósł tak długo oczekiwany powiew optymizmu. Ożywienie widać zwłaszcza w budownictwie mieszkaniowym, gdzie w październiku odnotowano rekordową liczbę budów oraz pozwoleń na budowę od czerwca 2022 r. Z jakimi wyzwaniami mierzyła się branża w 2023 r.? Czas na podsumowanie.

Klienci nadal chcą kupować w galeriach – średni wzrost obrotów w 2022 roku w stosunku do przedpandemicznego 2019 roku wynosi ok. 11 proc. Na tym trendzie skorzystają ci gracze, którzy będą potrafili elastycznie dopasować swój model do przyzwyczajeń i oczekiwań współczesnego klienta, mówiła Anna Malcharek, dyrektor zarządzająca krakowskiej firmy deweloperskiej oraz wiceprezes zarządu Polskiej Rady Centrów Handlowych podczas panelu "Zakupy, rozrywka i praca w czasach pandemii" na Forum Rynku Nieruchomości, który odbył się w dniach 19-20 czerwca br. w Sopocie. W swoim komentarzu podsumowuje i rozwija najważniejsze trendy na rynku retail.