Zintegrowana Sieć Kolejowa CPK. W przygotowaniu nowy plan inwestycji poza linią „Y”

Spółka Centralny Port Komunikacyjny dostarczyła do większości urzędów marszałkowskich raporty z warsztatów prowadzonych w ramach projektu Zintegrowanej Sieci Kolejowej (ZSK), które w tym roku odbyły się we wszystkich 16 województwach. Jednocześnie ruszyły prace analityczne, których efektem będzie wkład merytoryczny do planowanego rozporządzenia w sprawie docelowej sieci kolejowej w Polsce. Trwają też przygotowania do powołania Rady Naukowej ZSK, która będzie opiniowała prace ekspertów.

Warsztaty ZSK, czyli Regionalne Panele Eksperckie, wystartowały 23 stycznia w Białymstoku. W ciągu kolejnych dwóch miesięcy odbyły się w Kielcach, Krakowie, Lublinie, Rzeszowie, Wrocławiu, Opolu, Poznaniu, Zielonej Górze, Gdańsku, Szczecinie, Toruniu, Warszawie, Olsztynie i Katowicach. Spotkania zakończyły się 25 marca w Łodzi.

Spotkania były zorganizowane przez spółki CPK i PKP Polskie Linie Kolejowe (PKP PLK) oraz Instytut Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR) na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury. Celem inicjatywy jest określenie we współpracy z władzami regionów kierunków rozwoju inwestycji kolejowych po 2035 r., kiedy gotowa ma być już trasa Kolei Dużych Prędkości (KDP) „Y” Warszawa – Łódź – Wrocław / Poznań wraz z Lotniskiem CPK.

– Program CPK wraz z budową linii KDP jest transportowym priorytetem rządu i musi być realizowany we współpracy z przedstawicielami regionów Polski. Naszym celem jest budowa zgody społecznej wokół realizowanych inwestycji. Ta jest możliwa wyłącznie poprzez dialog, a nie jak kiedyś odgórne narzucanie własnych koncepcji. Istotą projektu ZSK jest wypracowanie docelowego planu rozwoju sieci kolejowej w Polsce – mówi Maciej Lasek, pełnomocnik rządu ds. CPK.

W panelach eksperckich wzięło udział łącznie 608 ekspertów z różnych regionów Polski. Pracowali oni nad 34 wersjami kolejowych map oraz przygotowali 784 tabel i rysunków. W ramach tego przedsięwzięcia planistycznego eksperci CPK, PLK i IRMIR spędzili w sumie 88 godz. na moderowanej pracy warsztatowej, która była oparta na interaktywnej prezentacji. Na potrzeby spotkań w 16 województwach eksperci CPK, PLK i IRMiR pokonali w ciągu dwóch miesięcy ok. 244 tys. km (w większości koleją).

Po zakończeniu etapu cyklu warsztatów ZSK ruszyła analiza zidentyfikowanych problemów i opracowywanie propozycji rozwiązań, czyli pomysłów na nowe linie kolejowe w Polsce. Podczas prac planistycznych i analiz sieciowych kolejowi eksperci korzystają z zaawansowanych narzędzi analitycznych m.in. Pasażerskiego Modelu Transportowego (PMT) i Towarowego Modelu Transportowego (TMT) rozwijanych w CPK, a także z hierarchizacji polskich miast opracowanej w IRMiR.

Zakończenie analizy wielokryterialnej w ramach projektu ZSK planowane jest w I kwartale 2026 r. Wyniki analiz stanowić będą podstawę do opracowania rozporządzenia, które wyznaczy kolejowe priorytety i zadania inwestycyjne w ujęciu dalekobieżnym na obszarze całej Polski od połowy lat 30., czyli po zakończeniu obecnych programów inwestycyjnych CPK i PKP PLK.

Docelowo projekt ZSK w Polsce powstanie w oparciu o: 

• wnioski płynące zwarsztatów eksperckich CPK, PLK i IRMIR w 16 województwach w ramach projektu ZSK,

• warsztaty i konsultacje z m.in. branżą kolejową, przedsiębiorcami i przemysłem oraz sektorem obronnym,

• analizę sieciową z wykorzystaniem zaawansowanych metod i narzędzi CPK, m.in. PMT i TMT, 

• ponowną analizę uwag do Strategicznego Studium Lokalizacyjnego (SSL) zgłoszonych w 2020 r., które zostały odrzucone.

– Głównym źródłem była wiedza i pomysły, którymi podzielili się z nami samorządowcy, organizatorzy transportu, przewoźnicy, ludzie nauki oraz eksperci od transportu, rozwoju regionalnego i planowania przestrzennego. Konsultowaliśmy się m.in. z ośrodkami badawczymi i uczelniami technicznymi. Zamierzamy zaplanować i wybudować połączenia międzyregionalne z uwzględnieniem istniejącej i modernizowanej infrastruktury PKP PLK oraz potrzeb w terenie. Dzięki panelom ZSK zyskaliśmy bezcenną wiedzę o lokalnych uwarunkowaniach – podkreśla Piotr Rachwalski, członek zarządu CPK, ds. inwestycji kolejowych.

Jak wyjaśnia, obecnie są do rozwiązania trzy główne wyzwania w obszarze transportu kolejowego: sprostanie potrzebom rosnącego popytu na transport aglomeracyjny i regionalny, stagnacja w transporcie kolejowym cargo oraz rozwój sieci Kolei Dużych Prędkości.

REKLAMA

– Pragnę z całą mocą podkreślić, że po zakończeniu budowy linii „Y”, CMK-Północ i Katowice-Ostrawa zakładane są dalsze inwestycje w nowe odcinki kolejowe. Celem projektu ZSK jest ułożenie takiego ich planu, który będzie maksymalizował korzyści dla pasażerów i dla biznesu – dodaje Piotr Rachwalski, członek zarządu CPK, ds. inwestycji kolejowych.

CPK

Podczas prac warsztatowych eksperci wykorzystali m.in.:

• raport IRMiR „Hierarchia Funkcjonalna Miast w Polsce i jej przemiany w latach 1990–2020”,

• Program Wieloletni CPK na lata 2024-2032 uchwalony przez Radę Ministrów w grudniu ubiegłego roku,

• plany inwestycyjne PKP PLK w nadchodzących latach.

– W czasie każdego z warsztatów ZSK skupialiśmy się na tym, aby proponowane rozwiązania w maksymalny sposób przyciągały pasażerów i żeby były atrakcyjną wypadkową wytyczonych korytarzy, docelowej prędkości przejazdu i liczby przystanków – mówi Paweł Pokora, wicedyrektor biura wdrażania i planowania podprogramu kolejowego CPK.

Jak wyglądała praca warsztatowa? Uczestnicy spotkań zostali podzieleni na grupy do pracy w mniejszych, interdyscyplinarnych zespołach. Pierwszy etap tzw. prac stolikowych polegał na zdefiniowaniu najważniejszych powiązań stolic regionów z innymi miastami w kraju i za granicą oraz uzasadnieniu, jakie kategorie celów realizuje każde z połączeń. Następnie wszystkie połączenia (na podstawie punktów przyznawanych przez uczestników) zostały uszeregowane według ważności.

Do prac szczegółowych w drugim etapie trafiało od 10 do 12 najważniejszych – zdaniem uczestników warsztatów – powiązań kolejowych. Każda z grup podejmowała pracę nad dwoma przydzielonymi powiązaniami, rozważając jakie ośrodki miejskie znajdują się po drodze i kolejno, jakimi korytarzami powinno być obsługiwane każde z powiązań.

Jak wynika z aktualnych harmonogramów CPK, do końca 2032 r. zostanie zbudowany i oddany do użytku odcinek KDP między Warszawą, stacją CPK i Łodzią, co zbiegnie się w czasie z przeniesieniem ruchu na nowe Lotnisko CPK. Pozostałe odcinki linii „Y”: Łódź – Wrocław i Sieradz – Poznań mają zostać uruchomione do 2035 r. W sumie będzie to ok. 480 km nowych linii KDP, które są obecnie w Polsce na etapie zaawansowanego projektowania, a w przypadku tunelu w Łodzi – trwających prac budowlanych.

Prace ekspertów CPK, PKP PLK oraz IRMiR zmierzające do wypracowania optymalnego wariantu ZSK będą wspomagane przez Radę Naukową ZSK, do której zostali zaproszeni przedstawiciele m.in. Polskiej Akademii Nauk i wyższych uczelni technicznych. Będzie to gremium złożone z ok. 20 uznanych autorytetów naukowych i biznesowych, którzy reprezentują dorobek najlepszych polskich uczelni technicznych i kluczowych branż związanych z transportem kolejowym. Szczegóły dotyczące Rady Naukowej ZSK zostaną przedstawione w ciągu najbliższych dni.