W I połowie 2022 roku w Polsce oddano do użytku blisko 110 tys. mkw. nowoczesnej powierzchni handlowej, z czego 19 tys. mkw. stanowiły rozbudowy. Tym samym odnotowano najniższą półroczną podaż od pięciu lat. Dominującą pozycję wśród nowych inwestycji zajmują parki handlowe w małych miastach i prognozy na kolejne miesiące nie wróżą zmiany tego trendu.
Podaż głównie w małych miastach
Aż 84% nowej powierzchni oddano do użytku w miastach poniżej 100 tysięcy mieszkańców. Inwestycje przyjmują formę głównie małych parków handlowych o profilu zakupów codziennych – stanowiły one blisko 90% wszystkich projektów.
– Wyraźnie widać, że deweloperzy kontynuują rozwój formatu parków handlowych i centrów zakupów codziennych w mniejszych ośrodkach. Łącznie w parkach handlowych w miastach poniżej 100 tysięcy mieszkańców oddano do użytku około 87 tys. mkw. Przykładami takich projektów są: Karuzela w Puławach, Stacja Sierpc, N-Park w Pszczynie czy Green Park w Sławnie – mówi Wojciech Wojtowicz, Analityk w Dziale Doradztwa i Badań Rynkowych w Colliers.
Handlowe roszady
Popyt niezmiennie pozostaje zdominowany przez sieci handlowe z branży ekonomicznej, dyskonty i sklepy off-price, które stawiają na silną ekspansję. Właściciel sieci Half Price zamknął pierwszy rok działalności w Polsce z liczbą blisko 70 sklepów, zaś TK Maxx świętował otwarcie swojej 50. placówki. Także sieć JD Sports uruchomiła kolejnych 5 lokalizacji. Na rynku pojawił się również nowy gracz – niemiecka sieć drogerii DM Drogerie Markt, która rozpoczęła ekspansję od województwa dolnośląskiego.
W I połowie roku doszło także do kilku przejęć. Medicover sfinalizował zakup 14 klubów fitness prowadzonych w 10 miastach w Polsce przez McFIT, wiodącą europejską sieć fitness należącą do RSG Group. Austriacka sieć XXXLutz nabyła udziały Black Red White, a Grupa Romet produkująca rowery stała się właścicielem 45 sklepów Prorowery.pl.
Odnotowano także zniknięcia marek. W II kwartale 2022 roku właściciel marki TXM złożył wniosek o upadłość, podobnie jak sieć Go Sport, która w związku z wojną w Ukrainie objęta została sankcjami (powiązanie z kapitałem z Rosji). Jednocześnie w ubiegłym kwartale UOKiK wydał zgodę na przejęcie kontroli nad spółką przez Sportsdirect.com Poland. Decyzję o zamknięciu sklepów w Polsce podjęła również rosyjska sieć dyskontów Mere. Polski rynek opuściła także sieć Orsay.
Proekologiczne warianty
Widocznym trendem na rynku handlowym jest rozwój modelu mody cyrkularnej, który najczęściej obejmuje produkcję odzieży z przetworzonych tkanin i obieg używanych ubrań poprzez ponowną ich sprzedaż. Dotyczy to zarówno marek popularnych, jak i luksusowych, które tworzą własne platformy sprzedaży używanych ubrań i dodatków lub dołączają do typowych sprofilowanych na drugi obieg marketplace’ów. W I poł. 2022 r. na rynku pojawiła się kolejna platforma wpisująca się w ten trend – Less.store. Firma 4F zdecydowała się nastomiast na sprzedaż second-hand – ubrania z drugiej ręki można nabyć w wybranych lokalach marki, np. w warszawskim centrum handlowym Arkadia. Na ekologiczny wariant postawiła też marka Deni Cler, która otworzyła patfomę Vintage, na której można kupić archiwalne projekty firmy. Dodatkowo, firma ma w planach uruchomienie zakładki „resale”, za pośrednictwem której możliwa będzie sprzedaż ubrań z metką marki, od klientki do klientki.
– Rozwój modelu gospodarki cyrkularnej wpisuje się we wzrost znaczenia społecznej, środowiskowej i ekonomicznej (ESG) odpowiedzialności w branży handlowej, ale także proekologicznej świadomości wśród społeczeństwa. Klienci pytają, marki odpowiadają. Ostatnie lata przyniosły wzrost aktywności w tym obszarze i pewne jest, że trend ten będzie się umacniał, angażując coraz więcej przedsiębiorstw z branży handlowej. Związane to będzie także z planowanym wprowadzeniem od 2024 roku regulacji unijnych nakładających na firmy obowiązek raportowania wpływu dzialaności biznesowej m.in. na środkowisko. Ponadto o wadze i konieczności działań w zakresie zrównoważonego rozwoju świadczy poziom emisji CO2 generowany tylko z produkcji i obrotu, który obecnie szacowany jest na poziomie ok. 8-10% światowej emisji gazu – mówi Marta Machus-Burek, Senior Partner w Colliers, Dyrektor Działu Powierzchni Handlowych i Działu Startegic Advisory.
Na rynku przybywa też firm, które z mody cylkuralnej uczyniły swój główny cel biznesu – platforma online Vinted czy nowo otwarta Less.store należą do tej kategorii. Co więcej, marki second-hand coraz śmielej wchodzą do centrów handlowych, czego przykładem może być chociażby Butik Cyrkularny, który swoje sklepy otworzył już w kilku centrach handlowch na terenie Polski, w tym warszawskich Galerii Mokotów i Wars Sawa Junior czy Avenidzie w Poznaniu. Z kolei Vive Profit, działający od wielu lat lider w sektorze mody używanej, stworzył sieć obejmującą już ponad 50 sklepów stacjonarnych w wielu parkach i galeriach handlowych.
– Obecne działania wprowadzane przez firmy są jak najbardziej pozytwynym zjawiskiem, jednak realna zmiana w zakresie odpowiedzialnego dla środowiska biznesu mody będzie możliwa, jeżeli strategia ESG obejmie cały łańcuch dostaw, szczególnie produkcję odzieży, pozyskiwanie surowców i poprawę efektywności energetycznej firmy i jej dostawców – dodaje Marta Machus-Burek.
Dynamiczny rozwój q-commerce
Zaledwie 4 latach od uruchomienia pierwszych sklepów q-commerce w Polsce (sklepy oferujące sprzedaż online i szybkie dostawy), obserwujemy znaczący rozwój tego segmentu handlowego. W I kwartale roku działalność rozpoczął supermarket online Delio, a w drugim Barbora Express. Na ekspansję zdecydował się poznański serwis dostaw lokalnych Fyrtel, który uruchomił swoje usługi w wybranych dzielnicach Warszawy. Jednocześnie w I półroczu z polskiego rynku wycofał się operator q-commerce JOKR.
– Trend szybkich dostaw dostrzegają także duże marki spożywcze, które, aby dostosować się do oczekiwań konsumentów, wchodzą we współpracę z firmami logistycznymi. Na partnerstwo zdecydowały się InPost i Carrefour w ramach usługi InPost Fresh, oferując swoje usługi w Warszawie, Krakowie oraz Łodzi – mówi Katarzyna Michnikowska, Dyrektor w Dziale Doradztwa i Badań Rynku w Colliers.
Bardzo aktywna w I półroczu była Grupa Allegro, która w kwietniu dokonała przejęcia platform e commerce Mall Group oraz oferującej usługi kuriersko-logistyczne WE|DO. Uruchomiła także serwis w języku ukraińskim. W ostatnich miesiącach na rynek polski powrócił e-Bay, który funkcjonował tu w latach 2005-2011.
180 tys. mkw. jeszcze w tym roku
Na koniec czerwca 2022 r. w budowie znajdowało się ok. 325 tys. mkw. GLA, z czego ok. 200 tys. mkw. GLA planowane jest do oddania do końca tego roku. Większość projektów w budowie stanowią parki handlowe, głównie w miejscowościach poniżej 100 tys. mieszkańców. Wśród największych obiektów planowanych do oddania w ciągu najbliższych 18 miesięcy są m.in. Bawełnianka w Bełchatowie, Galeria Goplana w Lesznie, Pasaż Kępiński oraz M Park w Koszalinie. Trwają również prace związane z kolejnymi przebudowami dawnych hipermarketów i supermarketów Tesco: do otwartego w I półroczu projektu Karuzela Puławy dołączyć mają również m.in. Dor Częstochowa, S1 w Gorzowie Wielkopolskim czy Cuprum Park w Lubinie.
Rośnie również rola inwestycji typu mixed-use. W myśl tego trendu trwa przebudowa obiektów Renoma oraz Supersam. Realizowane są także m.in. kolejne fazy kompleksów Fuzji oraz Widzewska Manufaktura w Łodzi, Quorum we Wrocławiu, Waterfront w Gdyni oraz inwestycji na terenie Młodego Miasta w Gdańsku.
– Deweloperzy planują kolejne projekty wielofunkcyjne, zarówno w dużych miastach, np. Drucianka w Warszawie, jak i mniejszych ośrodkach, jak np. Kielce, gdzie Trust Investment zamierza wybudować projekt mieszkalno-biurowo-usługowy – wymienia Wojciech Wojtowicz.