Drugi etap tramwaju na Naramowice – najpierw projekt

Na najbliższą sesję Rady Miasta Poznania został skierowany wniosek o przyznanie środków na wykonanie pełnej dokumentacji projektowej dla II etapu trasy tramwajowej na Naramowice (od pętli Wilczak do Małych Garbar). Dzięki temu jest szansa na ogłoszenie przetargu jeszcze tym roku, czyli szybciej niż pierwotnie planowano. Miasto jest zdeterminowane żeby jak najszybciej rozpocząć prace projektowe. Sprawa zaawansowania tej kluczowej dla Poznania inwestycji i trybu jej realizacji została przedstawiona radnym z Komisji Transportu Rady Miasta Poznania.

Trasa tramwajowa na Naramowice jest strategiczną inwestycją w Poznaniu. Od kwietnia 2022 roku mieszkańcy z powodzeniem korzystają z jej I etapu, czyli odcinka pomiędzy pętlą Wilczak a przystankiem Błażeja. Niezwykle ważny jest II etap przedsięwzięcia, czyli połączenie już istniejącego odcinka z centrum miasta. Inwestycja obejmie budowę 3-kilometrowej trasy od pętli Wilczak przez ulicę Szelągowską i Garbary do skrzyżowania z ulicą Estkowskiego i Małe Garbary. Realizacja II etapu pozwoli uzyskać maksymalny efekt wygodnego, pewnego i szybkiego dojazdu tramwajem z rejonu Naramowic do centrum Poznania.

Inwestycja w trybie klasycznym

Budowa II etapu trasy na Naramowice będzie realizowana w trybie klasycznym. To oznacza, że najpierw powstanie dokumentacja projektowa, a następnie zostanie wybrany wykonawca mający za zadanie uzyskanie wszelkich niezbędnych zgód i pozwoleń, koniecznych decyzji administracyjnych oraz zbudowanie trasy zgodnie z dokumentacją projektową.

Zaproponowany tryb realizacji – biorąc pod uwagę obecne warunki – jest dla miasta korzystniejszy i bezpieczniejszy. Oznacza też, że jest szansa na rozpoczęcie prac projektowych już pod koniec bieżącego roku, czyli o kilka miesięcy wcześniej niż w przypadku formuły "zaprojektuj i wybuduj". Nie ma możliwości, aby zacząć prace projektowe w trybie "zaprojektuj i wybuduj" szybciej niż zostaną podjęte w trybie klasycznym.

Warto podkreślić, że realizacja inwestycji w formule "zaprojektuj i wybuduj" byłaby obarczona bardzo poważnymi zagrożeniami dotyczącymi dochowania terminu budowy. Brak możliwości zakończenia robót budowlanych do połowy lub do końca 2029 r. skutkowałby utratą części lub całości dofinansowania. Innym poważnym zagrożeniem korzystania z trybu "zaprojektuj i wybuduj" byłoby potencjalne zwiększenie wartości projektu z uwagi na krótki i ograniczony czas realizacji inwestycji oraz nierozpoznane ryzyka projektowe, a także ewentualne odwołania od wyników przetargu.

Klasyczny sposób realizacji inwestycji pozwoli uniknąć licznych ryzyk. Bardzo ważnym powodem decyzji o zmianie trybu realizacji z "zaprojektuj i wybuduj" na tryb klasyczny jest brak możliwości zabezpieczenia środków finansowych na wkład własny. Szacunkowe koszty inwestycji ocenione zostały na 770 mln zł, przy planowanym dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej w wysokości ok. 228,4 mln zł. Miasto musiałoby zagwarantować około 500 mln zł wkładu własnego, a takiej możliwości obecnie nie ma. W odniesieniu do ok. 600 mln zł, które rocznie Poznań przeznacza na wszystkie inwestycje oznaczałoby to konieczność wstrzymania lub rezygnacji z realizacji praktycznie wszystkich innych przedsięwzięć, np. niezwykle istotnej z uwagi na bezpieczeństwo przebudowy mostu Chrobrego.

Dzięki dotacji z programu FEnIKS Poznań zyska nowoczesne tramwaje

W 2023 roku podpisano porozumienie, dzięki któremu Poznań otrzyma 450 mln zł. Ponad połowa tej kwoty miała być przeznaczona na II etap tramwaju na Naramowice. Dotacja dla Poznania z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko na lata 2021-2027 (FEnIKS) zostanie jednak przeznaczona na wsparcie planowanych zakupów taboru tramwajowego. Obecnie trwa finalizacja zmian, które to umożliwią.

W przestrzeni medialnej pojawił się pomysł, żeby tę dotację przeznaczyć na dofinansowanie III etapu budowy trasy na Naramowice (od końcówki Błażeja do Umultowa), ale nie ma takiej możliwości. Wynika to z faktu, że projekty przewidziane do dofinansowania z programu FEnIKS w momencie złożenia wniosków o dofinansowanie (co musi nastąpić do końca czerwca 2024 r.) powinny mieć już wydaną decyzję środowiskową. Decyzji takiej dla III etapu trasy na Naramowice Miasto Poznań nie posiada, co jednoznacznie wyklucza taką ewentualność.

Nie można – a takie sugestie także krążyły w przestrzeni medialnej – odchudzić koncepcji budowy II etapu trasy na Naramowice, tak żeby dzięki uzyskanym oszczędnościom przyspieszyć realizację. Sugerowane zmiany są całkowicie oderwane od uwarunkowań, a także – w niektórych przypadkach – mogłyby powodować konieczność zmiany posiadanej już decyzji środowiskowej, co bez wątpienia oznaczałoby nie tyle przyspieszenie realizacji projektu, ile jego opóźnienie.

Tramwaj na Naramowice – etap II: zakres prac i stan przygotowań

Inwestycja obejmuje budowę trasy tramwajowej o długości ok. 3 km na odcinku od pętli Wilczak przez ulice Szelągowską i Garbary do węzła Małe Garbary wraz z przebudową istniejącego układu drogowego (m.in. ciągów pieszych i rowerowych), a także skrzyżowania ulic Estkowskiego i Małe Garbary oraz przylegających do niego fragmentów ulic Solnej (do placu Wielkopolskiego) i Estkowskiego (do ul. Piaskowej). Prace obejmą również korektę przebiegu torowiska na odcinku Małe Garbary – Wolnica.

Jest już opracowana koncepcja techniczna dla inwestycji, a od lutego 2022 r. etap II trasy na Naramowice posiada decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia, co jest warunkiem niezbędnym do zabiegania o wsparcie finansowe. Obecnie trwają formalności zmierzające do odebrania Projektu Funkcjonalno-Użytkowego, który po zmianie trybu realizacji inwestycji będzie istotnym elementem Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia w przetargu na opracowanie pełnej dokumentacji projektowej.

Tramwaj na Naramowice – etap II: plan realizacji

- ogłoszenie przetargu na opracowanie dokumentacji projektowej – III kw. 2024 r.

- wybór wykonawcy dokumentacji projektowej – IV kw. 2024 r.

- opracowywanie dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem niezbędnych decyzji administracyjnych – połowa 2027 r.

- możliwość rozpoczęcia prac budowlanych (również w scenariuszu ew. etapowania) po potwierdzeniu dostępności środków UE – 2028 r.

Źródło: UM Poznań