W opinii wielu najemców oraz partycypantów, największym mankamentem systemu TBS jest fakt, iż nie prowadzi on, nawet w długim okresie, do uzyskania pełnej własności zajmowanego lokalu. To się może zmienić dzięki ciekawym inicjatywom zaproponowanym przez wybrane towarzystwa budownictwa społecznego.
Prawdą jest, że zeszłoroczna nowelizacja ustawy regulującej funkcjonowanie towarzystw budownictwa społecznego wprowadziła możliwość wykupu mieszkań na własność, ale w praktyce to rozwiązanie nie funkcjonuje. Po pierwsze jest ono obwarowane licznymi warunkami, wśród których uzyskanie zgody danego TBS-u ma pierwszorzędne znaczenie. Tymczasem TBS-y mogą nie być zainteresowane sprzedażą swojego majątku. Poza tym wykupem mogą być objęte jedynie lokale wybudowane co najmniej pięć lat wcześniej.
Drugim czynnikiem, który sprawia, że wykup mieszkań z zasobu TBS nie funkcjonuje w praktyce, jest mechanizm ustalania warunków wykupu. Cena sprzedaży mieszkań TBS nie może być niższa od ceny rynkowej z daty wykupu ustalonej przez rzeczoznawcę majątkowego i musi pokryć wszystkie zobowiązania w tym przede wszystkim spłatę kredytu z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Ostateczną kwotę wykupu ustala się pomniejszając cenę rynkową o zwaloryzowaną kwotę wniesionej partycypacji.
Taki mechanizm oznacza konieczność poniesienia dużych nakładów finansowych przez partycypanta podczas gdy w praktyce niewiele on zyskuje – staje się prawnym właścicielem mieszkania, w którym i tak od co najmniej kilku lat mieszkał.
Nie ulega jednak wątpliwości, że partycypanci TBS-ów byliby zainteresowani posiadaniem prawa własności do zajmowanych mieszkań, gdyby wykup odbywał się na bardziej preferencyjnych dla nich warunkach. Świadczy o tym chociażby najnowsza inicjatywa portalu tbs24.pl – ogólnopolska akcja pod nazwą Wykup TBS. Celem inicjatywy jest zwrócenie uwagi polityków na problem i doprowadzenie do nowelizacji ustawy, która umożliwi realny wykup mieszkań TBS na własność.
Naprzeciw potrzebie powolnego dochodzenia do własności zajmowanego mieszkania z zasobu TBS wychodzą niektóre towarzystwa oferując interesujące na tle dotychczasowych rozwiązania. Jednym z nich jest Opolskie TBS, które proponuje lokatorom program „Moje Mieszkanie”. W ramach tego programu partycypant wpłaca partycypację sięgającą 47% kosztu budowy mieszkania a potem przez piętnaście lat spłaca podwyższony czynsz sięgający 17,50 zł/mkw. Dzięki temu po piętnastu latach uzyskuje możliwość wykupu prawa własności mieszkania jedynie za 3% jego początkowego kosztu czyli około 6 – 7 tys. zł w przypadku mieszkania dwupokojowego.
Emmerson S.A.