Muzeum Polaków Ratujących Żydów na Podkarpaciu im. Rodziny Ulmów w Markowej koło Łańcuta

8 października rozpoczęła się budowa Muzeum Polaków Ratujących Żydów na Podkarpaciu im. Rodziny Ulmów w Markowej koło Łańcuta. Budynek zostanie wzniesiony według projektu opracowanego przez pracownię Nizio Design International.

Muzeum w Markowej będzie pierwszą w Polsce instytucją upamiętniającą Polaków, którzy podczas II wojny światowej nieśli pomoc Żydom. W 2010 roku spośród 25 projektów nadesłanych na konkurs do realizacji wybrano propozycję warszawskiej pracowni architektonicznej Nizio Design International zaangażowanej m.in. w stworzenie koncepcji wystawienniczej Muzeum Powstania Warszawskiego czy ekspozycji głównej Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie.

Projekt Nizio Design International zakłada realizację budynku o kształcie prostokąta, który zakończony będzie ostrym trójkątnym dachem. Nowoczesna bryła będzie się wcinać w głąb ziemi. Budynek powstanie na placu przy głównej drodze przebiegającej przez Markową, na osi pomnika upamiętniającego wydarzenia z 24 marca 1944 roku. Podczas II wojny światowej w Markowej hitlerowscy żandarmi rozstrzelali Wiktorię i Józefa Ulmów, szóstkę ich dzieci oraz ukrywane przez nich dwie żydowskie rodziny Goldmanów i Szalów. W 1995 roku izraelski instytut Jad Waszem przyznał Ulmom tytuł Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

Bryła budynku muzeum opiera się na konstrukcji żelbetowej wykończonej stalową okładziną. Umieszczona we wnętrzu multimedialna ekspozycja oddawać będzie klimat przedwojennego miasteczka. Na ścianach będą wyświetlane filmy, mapy i stare fotografie, a pod sufitem zostaną umieszczone szyby holograficzne z rycinami przedwojennych domów. Serce podkarpackiego muzeum stanowić będzie umieszczony centralnie szklany kubik. Wewnątrz niego zwiedzający odkryją replikę domu Ulmów wraz z kryjówką, w której przebywali Żydzi. Precyzyjne odtworzenie tego miejsca będzie możliwe dzięki zachowanej kolekcji fotografii wykonanych przez Józefa Ulmę. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku muzeum powstanie zaś „sad pamięci” upamiętniający pomordowanych w czasie II wojny światowej Polaków i Żydów z Markowej.

Budowa placówki potrwa 18 miesięcy. Zakończenie prac budowlanych zaplanowane jest na marzec 2015 roku, natomiast wykończenie wnętrza i ekspozycji muzeum na IV kwartał 2015 roku.