Spółka Centralny Port Komunikacyjny kupi ponad 100 pociągów. Zielone światło dla uchwały taborowej

Prędkość eksploatacyjna do 250 km/h, dwa systemy zasilania, system informacji pasażerskiej uwzględniający dane lotniskowe, energooszczędność i komfort – m.in. takie wymagania będą musiały spełnić pociągi dla linii Kolei Dużych Prędkości. Spółka taborowa CPK zakupi ponad 100 elektrycznych składów zespolonych, które będą następnie wynajmowane przewoźnikom w ramach tzw. poolu taborowego. Uchwała taborowa CPK została przyjęta przez rząd.

Zatwierdzona Koncepcja zapewnienia taboru pasażerskiego w związku z realizacją programu CPK przewiduje powołanie przez CPK spółki zależnej, której głównym zadaniem będzie zakup i zarządzanie taborem, niezbędnym do obsługi projektowanych linii Kolei Dużych Prędkości (KDP).

Według przyjętej uchwały nowy tabor będzie zgodny z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności (TSI) i będzie spełniał szereg wymogów technicznych i jakościowych zapewniając komfort i bezpieczeństwo podróżnym:

- prędkość max do 250 km/h,

- zasilanie 3 kV DC i 25 kV AC,

- spełniający wymagania osób ze szczególnymi potrzebami,

- energooszczędność, systemy odzyskiwania energii,

- kompatybilność systemów bezpieczeństwa,

- system sterowania i kierowania ruchem ETCS według najnowszych wymagań interoperacyjności,

- system informacji pasażerskiej (SIP) z uwzględnieniem informacji lotniskowej i pokładową technologią digital signage,

- wyposażenie w udogodnienia dla pasażerów, np. strefy wielofunkcyjne, indywidualne oświetlenie i ładowarki USB.

– Nawet najlepsza infrastruktura kolejowa nie sprawdzi się bez nowoczesnych pociągów. Dlatego zakupy taborowe na potrzeby projektowanych linii kolejowych CPK powinny być przeprowadzone w sposób przemyślany i kompleksowy. Jesteśmy przekonani, że w produkcję pociągów będą zaangażowane polskie firmy i że ten zakup będzie impulsem także dla naszej gospodarki – mówi wiceminister funduszy i polityki regionalnej Marcin Horała, pełnomocnik rządu ds. CPK.

Projekt taborowy to element inwestycji kolejowych CPK, których celem jest budowa linii KDP, uzupełnienie sieci kolejowej, skrócenie czasów przejazdu i zwiększenie udziału kolei w transporcie pasażerów i towarów.

Zgodnie z harmonogramem, priorytetem będzie zakup taboru przeznaczonego do przewozu pasażerów na pierwszej linii KDP w Polsce Warszawa – CPK – Łódź, która zostanie uruchomiana wraz z rozpoczęciem działalności komercyjnej lotniska CPK.

Pool taborowy

Na podstawie uchwały spółka CPK będzie mogła powołać tzw. pool taborowy. Jest to rozwiązanie, które sprawdza się na wielu rynkach kolejowych Europy Zachodniej. Operatorzy działający w tym modelu wykorzystują pociągi zakupione od producentów w dużej liczbie, które następnie wynajmują przewoźnikom w trybie przetargowym w ramach wieloletnich umów. Np. w Wielkiej Brytanii w 2019 r. 87 proc. taboru wykorzystywanego przez przewoźników należało do trzech tego typu firm.

– Realizacja kolejowej części programu CPK wygeneruje zapotrzebowanie na nowoczesny tabor kolejowy niedostępny aktualnie na rynku polskim. CPK to pierwszy program, który podchodzi do transportu kolejowego kompleksowo, stwarzając szanse dla przewoźników kolejowych do oszczędności w nakładach inwestycyjnych i jednoczesnego rozwoju. Uważamy, że podobnie jak w przypadku podejścia do liberalizacji rynku kolejowego warto wykorzystać międzynarodowe doświadczenie i know-how. Koncepcja poolu taborowego to atrakcyjna dla przewoźników oferta najmu nowoczesnego taboru kolejowego dostosowanego do infrastruktury CPK – mówi Mikołaj Wild, prezes CPK.

Zgodnie z przyjętą uchwałą spółka taborowa powołana przez CPK będzie mogła pozyskiwać inwestorów mniejszościowych – prywatnych lub publicznych. W istotnym stopniu będzie finansowana instrumentami dłużnymi, np. przez banki, fundusze inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne.

Szacunkowe nakłady inwestycyjne na nowe pojazdy szynowe, w latach 2024-2030 mają wynieść 8,7 mld zł (według cen z I półrocza 2023 r.), a w perspektywie do 2035 r. sumarycznie 16-20 mld zł. Założenia są takie, że duża ich część zasili polską gospodarkę, np. rynek producentów taboru i poddostawców systemów.

Realizując postanowienia uchwały taborowej, CPK planuje przed powołaniem spółki taborowej, przeprowadzenie dalszych analiz dotyczących cech funkcjonalnych taboru. Przeprowadzi też konsultacje m.in. z organizacjami reprezentującymi osoby ze szczególnymi potrzebami oraz przewoźnikami kolejowymi, w celu maksymalnego uwzględnienia ich potrzeb.

„Efekt CPK”

Od 2015 roku w Polsce notuje się wzrost liczby przewożonych koleją pasażerów (oprócz tymczasowego załamaniu rynku wywołanego przez COVID-19). Od 2021 r. statystyki Urzędu Transportu Kolejowego pokazują rosnącą liczbę podróżnych. W 2022 r. osiągnęła ona poziom 342 mln, tym samym przekraczając najlepsze dotychczas wyniki z 2019 r.

Przewidywania są takie, że po uruchomieniu w Polsce pierwszych połączeń KDP nastąpi „efekt CPK”, czyli kolejny dynamiczny wzrost liczby pasażerów. Analizy przeprowadzone w Pasażerskim Modelu Transportowym (PMT), czyli modelu CPK do prognozowania ruchu wskazują, że nowe linie CPK przyczynią się do dwukrotnego wzrostu liczby pasażerów w pociągach dalekobieżnych w Polsce do 2050 r.

To oznacza duże zapotrzebowanie na tabor, które zwiększy dodatkowo konieczność wymiany części użytkowanych składów. Z danych opublikowanych przez UTK wynika, że w ciągu najbliższych 10 lat około 90 proc. wagonów pasażerskich i 70 proc. elektrycznych zespołów trakcyjnych przekroczy wiek 40 lat, co kwalifikuje je do wyłączenia z użytkowania.

Biała Księga Rozwoju Kolei

Zakup taboru to kolejny element działań CPK związany z całościowym podejściem do rozwoju kolei. Celem nie jest tylko budowa infrastruktury, lecz zwiększenie przewozów pasażerów i ładunków.

O tym mówi Biała Księga Rozwoju Kolei zaprezentowana przez spółkę CPK. Jest to pierwsze w Polsce, kompleksowe opracowanie opisujące stosowane przez CPK podejście oparte na wiedzy i liczbach. Zawiera ono m.in. metody prac planistycznych oraz służące im koncepcje i narzędzia.

Dokument wskazuje na kluczowe czynniki, które będą kształtowały rozwój kolei w perspektywie nadchodzących lat. Są to: budowa nowych linii kolejowych, liberalizacja przewozów dalekobieżnych, umieszczenie pasażera i nadawcy ładunków w centrum uwagi oraz spójna wizja infrastruktury i rozkładu jazdy. Każdy z tych czynników istotnie zmienia funkcjonowanie przewozów, natomiast razem tworzą „nowe otwarcie” dla kolei w Polsce.

Źródło: CPK