Na terenie Uniwersytetu Śląskiego trwają intensywne prace przy budowie Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii. Będzie to najnowocześniejszy w Polsce budynek, w którym realizowana będzie nowoczesna dydaktyka oraz prowadzone będą kompleksowe badania rozwijające krajową i światową naukę. Znajdą się tu m.in. nowoczesne laboratoria, przestrzenie dla studentów, ogród na dachu, sale seminaryjne, wykładowe i konferencyjne, aule czy pracownie komputerowe i pierwsza z pracowni Sieciowego Centrum Nauki, która będzie jednym z trwałych efektów obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.
• Inwestycja umożliwi podniesienie jakości i warunków kształcenia wyższego, a zarazem pozwoli na rozwój społeczeństwa o wysokich kwalifikacjach zawodowych poszukiwanych na rynku pracy
• Przyczyni się także do rozwoju badań naukowych i wzmocnienia rangi Katowic jako ośrodka akademickiego
• Nowe Centrum Chemii pozwoli lepiej dopasować kierunki studiów do potrzeb rynku pracy
• 26 maja 2025 roku oficjalnie rozpoczęła się budowa centrum, a jej zakończenie zaplanowane jest na koniec 2027 roku
• Inwestycja warta jest blisko 318,5 mln zł, z czego ok. 239,5 mln zł stanowi dofinansowanie z Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021–2027
Co dzieje się na budowie?
Zakończono już roboty wyburzeniowe, a obecnie wykonywana jest ponad 20-metrowa obudowa wykopu w formie przesłony przeciwfiltracyjnej. Równocześnie prowadzone są roboty ziemne oraz przebudowa kilkunastu sieci podziemnych.
W najbliższych miesiącach planowane jest kontynuowanie przesłony, odwodnienie wykopu, wykonanie wykopu do poziomu platformy pod palowanie, wzmocnienie podłoża betonowymi paliami oraz przygotowanie wykopu pod fundamenty. Inwestycja będzie niezwykle zaawansowana technologicznie, co zdecydowanie podniesie jakość warunków kształcenia.
To będzie nowoczesna przestrzeń sprzyjająca innowacjom i rozwojowi nauki. W obiekcie przewidziano przestrzenie o zróżnicowanym charakterze – od dużych sal wykładowych i nowoczesnych laboratoriów, przez strefy seminaryjne i dydaktyczne, po kompleks sportowy z czterema salami gimnastycznymi. Całość uzupełni hala technologiczna oraz zaawansowane zaplecze administracyjne i techniczne. Pod budynkiem znajdzie się parking podziemny.
Generalnym Wykonawcą prac budowlanych jest Grupa NDI, a Inwestorem Uniwersytet Śląski w Katowicach. Wartość inwestycji wynosi ponad 239 mln zł netto (ok. 318,5 mln brutto).
Nowa jakość badań i kształcenia
W obliczu dynamicznych zmian gospodarczych i środowiskowych rośnie zapotrzebowanie na specjalistów z zakresu chemii, zielonych technologii i nowoczesnych materiałów. W ramach Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii osoby studiujące będą mogły kształcić się na kierunkach, które oferuje Uniwersytet Śląski. W centrum będzie można studiować chemię (studia I i II stopnia) oraz technologię chemiczną (studia I stopnia), a także w ramach nowego interdyscyplinarnego kierunku inżynierskiego związanego z zieloną transformacją – nowoczesne technologie dla zrównoważonego rozwoju (studia I stopnia). Możliwości studiowania kierunków chemicznych w Uniwersytecie Śląskim już w przyszłym roku zostaną wzbogacone o kierunek technologie środowiskowe i nowoczesne materiały (studia II stopnia), który umożliwi kształcenie magistrów inżynierów przygotowanych do wdrażania innowacyjnych rozwiązań w przemyśle, energetyce i ochronie środowiska.
W nowym budynku Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii planowane jest utworzenie ponad 20 specjalistycznych laboratoriów i pracowni, które umożliwią osobom studiującym bezpośredni kontakt z najnowszymi technologiami i aparaturą.
Laboratoria te będą skoncentrowane na ściśle określonych obszarach zastosowań chemii, takich jak:
• projektowanie leków i nanofarmakologia,
• polimery i materiały funkcjonalne,
• materiały dla fotoniki i optoelektroniki,
• analityczne techniki spektroskopowe,
• chemia kwantowa i obliczeniowa,
• synteza materiałów dla energetyki,
• bioorganika, chemia krystaliczna,
• materiały luminescencyjne i spektroskopia laserowa.
Inwestując w nowoczesne kierunki kształcenia i zaawansowane laboratoria, Uniwersytet Śląski tworzy przestrzeń, w której nauka łączy się z realnymi potrzebami gospodarki. Nasi absolwenci stanowić będą kluczowe ogniwo w procesie zielonej transformacji regionu, a ich wiedza i kompetencje przyczynią się do budowy zrównoważonej i nowoczesnej przyszłości regionu i kraju. Centrum stanowi również ważny krok w kierunku transformacji cyfrowej, gospodarczej i środowiskowej – będzie wspierać zieloną gospodarkę oraz inteligentne i technologiczne specjalizacje regionu. W ramach działalności ŚICCH planowane są realizacje wspólnych projektów z przedsiębiorstwami, działania badawczo-wdrożeniowe oraz transfer technologii.
WIZUALIZACJE:
Atrakcyjne przestrzenie dla społeczności akademickiej i wszystkich pasjonatów nauki
W powstającym budynku centrum zaplanowane są także liczne przestrzenie zapewniające komfort studiowania. W nowocześnie wyposażonych, funkcjonalnych laboratoriach studenci i doktoranci będą mogli prowadzić badania w dogodnych warunkach i pod okiem ekspertów. Projekt zakłada również stworzenie pokojów studenckich, które będą cichymi, odosobnionymi miejscami do samodzielnej nauki.
Kompleks dydaktyczno-badawczy ŚICCH to bezpośrednia odpowiedź na rosnące potrzeby prowadzenia badań oraz umacniania współpracy między sferą nauki i gospodarki – szczególnie wspomagającej tworzenie nowoczesnych materiałów funkcjonalnych. Ponadto centrum, jako część uniwersytetu, będzie stanowić przestrzeń, w której można uczyć się przystosowania do życia we współczesnym, dynamicznie zmieniającym się świecie, odporności na wyzwania codzienności, walki z ignorancją oraz przeciwstawiania się trudnościom konfliktów i katastrof. W obiekcie znajdą się specjalistyczne laboratoria obejmujące dyscypliny nauk chemicznych, fizycznych oraz biologicznych – infrastruktura ta umożliwi szybkie przeprowadzanie testów oraz projektowanie substancji bioaktywnych (takich jak szczepionki) będących kluczowym wsparciem w sytuacjach nagłych zagrożeń zdrowotnych.
W budynku powstanie też demonstracyjna przestrzeń Sieciowego Centrum Nauki, w której naukowcy i naukowczynie będą objaśniać zjawiska naukowe w kontekście prowadzonych badań. Odbiorcy – uczniowie, pasjonaci, mieszkańcy regionu – będą mieli okazję prowadzić rozmowy ze specjalistami, zgłaszać problemy badawcze, a także obserwować z bliska naukę „dziejącą się”. Będzie tam również można zapoznać się z kluczowymi projektami badawczymi i ekspozycjami naukowymi oraz korzystać z aktywności popularnonaukowych z zakresu nauk ścisłych i technicznych.
Sprawiedliwa transformacja
Inwestycja będzie stanowić także istotną część Zielonej Strefy Nauki (ZSN), która wychodzi naprzeciw potrzebom wynikającym z przeprowadzanej sprawiedliwej transformacji. Projekt związany z Europejskim Miastem Nauki Katowice 2024 to kompleksowa inicjatywa, która zakłada stworzenie zielonej przestrzeni wspierającej zarówno dobrostan mieszkańców Katowic, jak i społeczne aspekty życia w regionie. Jednym z nadrzędnych celów ZSN jest rewitalizacja i przywrócenie do stanu naturalnego rzeki Rawy. Z inicjatywą wiąże się również utworzenie Sieciowego Centrum Nauki, w ramach którego uczelnie publiczne Katowic zapewniają szerokiej grupie odbiorców kontakt z bieżącymi efektami pracy śląskich naukowców.
Koncepcja Zielonej Strefy Nauki, której częścią będzie ŚICCH, wiąże się z planowanymi działaniami w ramach określonych w projekcie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego 2030 Inteligentnych Specjalizacji w województwie śląskim: energetyka, przemysły wschodzące, zielona gospodarka.
Cele projektu mają także wspólną płaszczyznę z celami zawartymi w „Krajowym Planie na Rzecz Energii i Klimatu na lata 2021–2030” oraz „Polityce Gospodarki Niskoemisyjnej dla Województwa Śląskiego. Regionalnej Polityce Energetycznej do roku 2030”. Jego efekty wpłyną docelowo na: redukcję emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału OZE w zużyciu energii, wzrost efektywności energetycznej oraz redukcję udziału węgla w produkcji energii elektrycznej.
Charakterystyka Śląskiego Interdyscyplinarnego Centrum Chemii:
• 8 kondygnacji (7 naziemnych + garaż);
• zagospodarowanie terenu przyległego;
• zakup wyposażenia niezbędnego do funkcjonowania obiektu jako jednostki edukacyjnej;
• zastosowanie elementów i rozwiązań zgodnych z założeniami Gospodarki Obiegu Zamkniętego;
• montaż instalacji OZE (panele fotowoltaiczne oraz pompy ciepła – powietrzne);
• wykorzystywanie chłodu z powietrza atmosferycznego (free-cooling);
• zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej, w tym realizacja dodatkowych nasadzeń (rabaty, zieleńce, ogrody deszczowe oraz zielony dach na części nietechnicznej);
• retencjonowanie i wykorzystanie wody deszczowej m.in. do podlewania zieleni czy spłukiwania toalet;
• pełne dostosowanie budynku do potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami: wszelkie konieczne oznaczenia i udogodnienia dla osób słabowidzących i słabosłyszących (m.in. pętle indukcyjne, oznaczenia alfabetem Braille’a, pasy ostrzegawcze, identyfikacja wizualna), pokoje wyciszeń, pomieszczenia dla osób poruszających się na wózkach, pochylnie, odpowiednio przystosowane windy i sanitariaty, odpowiednio wyposażone pomieszczenia dla opiekuna z dzieckiem oraz karmiących matek;
• zintegrowany system BMS umożliwiający zdalne zarządzanie i kontrolę funkcjami technicznymi.