Które polskie gminy i miasta są najbogatsze? Oto Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego

"Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego w Polsce 2022" pokazuje, że choć kondycja naszych miast i gmin jest słabsza niż w ubiegłych latach, są miejsca, gdzie samorządy uzyskiwały dobre dochody.

"Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego" to analiza kondycji finansowej wszystkich Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) w Polsce. Od 2017 roku jest cyklicznie przygotowywany przez Fundację "Instytut Studiów Wschodnich". Najnowszą edycję przedstawiono podczas specjalnej konferencji, zorganizowanej w Centrum Prasowym PAP.

Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego w Polsce w 2022 r. został przygotowany przez Fundację Instytut Studiów Wschodnich (organizatora Forum Ekonomicznego w Karpaczu) we współpracy z Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu.

Prof. Bartłomiej Nita z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, który przedstawił wyniki tegorocznego rankingu przypomniał, że przedstawia on obiektywnie sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego w Polsce.

– To dokument, który pokazuje wyniki analiz rok po roku na podstawie danych składanych przez samorządy do RIO. W przypadku tego rankingu mówimy o informacji raportowanej na koniec IV kwartału 2022 r. – powiedział prof. Nita.

Ekspert wyjaśnił, że w analizie wykorzystano ten sam zestaw siedmiu wskaźników oceny kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego, na bazie których powstał Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego w Polsce w latach poprzednich.

Są to: udział dochodów własnych w dochodach ogółem (stymulanta), relacja nadwyżki operacyjnej do dochodów ogółem (stymulanta), udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem (stymulanta), obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń (destymulanta), udział środków europejskich w wydatkach ogółem – bez poręczeń (stymulanta), relacja zobowiązań do dochodów ogółem (destymulanta) oraz udział podatku dochodowego od osób fizycznych w dochodach bieżących (stymulanta).

Wskaźniki te zostały wyliczone dla każdej jednostki samorządu terytorialnego objętej badaniem. Zaproponowany zestaw zmiennych na wstępie poddano weryfikacji pod kątem nośności informacji (poziom zróżnicowania zmiennej), nadmiarowości (korelacje wzajemne) oraz normalności rozkładów. Kryterium informacyjne zostało spełnione przez poszczególne zmienne, przy czym jako cezurę przyjęto zmienność cechy mierzoną współczynnikiem zmienności na poziomie co najmniej 10%. Badane zmienne posiadają rozkłady odpowiadające rozkładowi normalnemu lub zbliżonemu do normalnego.

Szczegółowe wyniki Rankingu Finansowego Samorządu Terytorialnego w Polsce w 2022 r.

W grupie 1513 gmin wiejskich w 2022 roku najlepsze wyniki uzyskały:

1. Michałowice (woj. mazowieckie)

2. Dobra Szczecińska (woj. zachodniopomorskie)

3. Baranów ( woj. wielkopolskie)

4. Kozielice (woj. zachodniopomorskie)

5. Bełchatów (woj. łódzkie)

6. Radwanice (woj. dolnośląskie)

7. Szumowo (woj. podlaskie)

8. Krzyżanów (woj. łódzkie)

9. Stawiguda (woj. warmińsko-mazurskie)

10. Stare Bogaczowice (woj. dolnośląskie)

W grupie 662 gmin miejsko-wiejskich w 2022 roku najlepsze wyniki uzyskały:

1. Konstancin-Jeziorna (woj. mazowieckie)

2. Mielno (woj. zachodniopomorskie)

3. Kamieńsk (woj. łódzkie)

4. Ścinawa (woj. dolnośląskie)

5. Dziwnów (woj. zachodniopomorskie)

6. Łomianki (woj. mazowieckie)

7. Jelcz-Laskowice (woj. dolnośląskie)

8. Nowogród (woj. podlaskie)

9. Nowe Warpno (woj. zachodniopomorskie)

10. Piaseczno (woj. mazowieckie)

W grupie 236 gmin miejskich w 2022 roku najlepsze wyniki uzyskały:

1. Józefów (woj. mazowieckie)

2. Krynica Morska (woj. pomorskie)

3. Wojcieszów (woj. dolnośląskie)

4. Łeba (woj. pomorskie)

5. Polanica Zdrój (woj. dolnośląskie)

6. Puck (woj. pomorskie)

7. Podkowa Leśna (woj. mazowieckie)

8. Chodzież (woj. wielkopolskie)

9. Puszczykowo (woj. wielkopolskie)

10. Zakopane (woj. małopolskie)

W grupie 66 miast na prawach powiatów w 2022 roku najlepsze wyniki uzyskały:

1. Warszawa

2. Tychy

3. Poznań

4. Sopot

5. Świnoujście

6. Gdańsk

7. Gliwice

8. Katowice

9. Wrocław

10. Dąbrowa Górnicza

W grupie 314 powiatów ziemskich w 2022 roku najlepsze wyniki uzyskały:

1. powiat wrocławski (woj. dolnośląskie)

2. powiat skierniewicki (woj. łódzkie)

3. powiat kaliski (woj. wielkopolskie)

4. powiat grudziądzki (woj. kujawsko-pomorskie)

5. powiat pruszkowski (woj. mazowieckie)

6. powiat leszczyński (woj. wielkopolskie)

7. powiat łomżyński (woj. podlaskie)

8. powiat bydgoski (woj. kujawsko-pomorskie)

9. powiat bielski (woj. śląskie)

10. powiat gdański (woj. pomorskie)

Jak zauważył prof. Jacek Sierak ze Szkoły Głównej Handlowej, prowadzący dyskusję "kondycja finansowa samorządów w 2022 roku była słabsza niż rok wcześniej".

– Nastąpił szybszy wzrost wydatków, niż przychodów, a to ze względu na rosnące koszty, szczególnie energetyczne. Jest zauważalne więcej Jednostek Samorządu Terytorialnego, które miały kłopoty ze zrównoważeniem budżetu – powiedział prof. Sierak.

– Zmiany podatkowe bezpośrednio wpłynęły na obniżenie dochodów samorządów. Powinniśmy koncentrować się na sposobach osiągania samodzielności finansowej JST – oświadczył prof. Bartłomiej Nita, prorektor ds. finansów i rozwoju Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Dodał, że na gorszą sytuację finansową samorządów wpłynęło również "niedopasowanie się środków do zadań", jakie realizują samorządy.

Jednak, jak zauważył Sebastian Skuza, Sekretarz Stanu i Generalny Inspektor Informacji Finansowej w Ministerstwie Finansów "zmniejszenie dochodów z podatku PIT nie tylko obniżyło budżety samorządów, ale również budżet państwa".

– Samorządy mogą jednak liczyć na wsparcie. Olbrzymim wyzwaniem są wydatki, ale strona rządowa prowadzi działania zaradcze, a środki przekazywane są zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju – dodał Sebastian Skuza, komentując wyniki "Rankingu Finansowego Samorządu Terytorialnego".

W 2022 roku budżety samorządów były rekordowe – sięgnęły 65 mld zł. Jak przekazał Sebastian Skuza, na bieżący rok plany inwestycyjne są jeszcze większe.

– Samorządy zaplanowały wydać ok. 115 mld zł w 2023 roku. Słyszmy, że jest źle, ale wydatki są ogromne. Strona rządowa planuje jednak zasilanie samorządów środkami finansowymi – oświadczył min. Skuza.

Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego został opracowany na podstawie sprawozdań finansowych składanych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) przy współpracy z niezależnymi, renomowanymi instytucjami: Krajową Radą Regionalnych Izb Obrachunkowych oraz Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu.

Źródło informacji: PAP MediaRoom / Serwis Samorządowy PAP