Nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw przede wszystkim służy wdrożeniu do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych („dyrektywa RED II”). Rozwiązania zawarte w nowelizacji wspierają dalszy rozwój sektora odnawialnych źródeł energii (OZE) w perspektywie długoterminowej, a co za tym idzie zwiększenia ich udziału w krajowym zużyciu energii. Wpłynie to na poprawę bezpieczeństwa energetycznego kraju. 31 sierpnia 2023 r. ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw RP (Dz. U. 2023 r. poz. 1762).
Ustawa wprowadza szerokie zmiany m.in. w zakresie instalacji hybrydowych OZE, klastrów energii, wsparcia modernizacyjnego i operacyjnego dla instalacji OZE. Zawiera także przepisy aktualizujące ambicje w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Ustawa uwzględnia ponadto nowe rozwiązania zwiększające potencjał przyłączeniowy dla nowych źródeł wytwórczych OZE. Polegają one na umożliwieniu przyłączania więcej niż jednej instalacji odnawialnego źródła energii w jednym miejscu przyłączenia - tzw. cable pooling.
Szczegółowy zakres nowych rozwiązań :
- zaktualizowane regulacje dot. ciepłownictwa i chłodnictwa
Doprecyzowano przepisy dotyczące pierwszeństwa zakupu ciepła ze źródeł odnawialnych i instalacji termicznego przekształcania odpadów oraz tzw. ciepła odpadowego.
- rozszerzenie gwarancji pochodzenia
-Rozszerzono możliwości wydania gwarancji pochodzenia na takie rodzaje i nośniki energii jak: biometan, ciepło i chłód oraz wodór odnawialny. Przewidziano również możliwość przystąpienia polskiego organu wydającego gwarancje pochodzenia, do międzynarodowego stowarzyszenia Association of Issuing Bodies („AiB”).
- utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego ds. odnawialnych źródeł energii
Utworzenie Krajowego Punktu Kontaktowego (KPK) zapewnieni pełne wsparcie informacyjne dla przyszłego wytwórcy energii ze źródeł odnawialnych.
- ułatwienia w zakresie procedur administracyjnych
Zgodnie z przepisami prawa budowlanego, roboty budowlane polegające na instalowaniu urządzeń fotowoltaicznych, pomp ciepła oraz wolno stojących kolektorów słonecznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę. Próg ten został podniesiony do 150 kW mocy.
- uregulowania dot. umowy sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
Uregulowano kwestie sprzedaży energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii bezpośrednio od wytwórcy, czyli umowy Power Purchase Agreement („PPA”).
- wsparcie rozwoju wykorzystywania biometanu
Wprowadzono ustawową definicję biometanu oraz ustanowiono zasady i warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biogazu wytworzonego na potrzeby wytwarzania biometanu lub wytwarzania biometanu z biogazu. Ustanowiono nowy system wsparcia dla wytwórców biometanu oparty o dopłatę do ceny gwarantowanej – tzw. feed-in premium (FiP).
- wprowadzenie „prosumenta lokatorskiego”
Wprowadzono nowe możliwości rozliczeń dla prosumentów energii odnawialnej wytwarzających energię na potrzeby części wspólnej budynku wielolokalowego (np. wspólnotom mieszkaniowym, spółdzielniom mieszkaniowym). Opracowane rozwiązanie umożliwi obniżenie kosztów utrzymania nieruchomości.
- ułatwienia dla funkcjonowania klastrów energii
Uchwalone przepisy doprecyzowują m.in. definicję klastra energii, zasady współpracy biznesowej w ramach klastrów energii, zakres podmiotowy i przedmiotowy klastra energii oraz obszar działania klastra energii. Przewidują również szczególne usprawnienia administracyjno-prawne oraz dedykowany system wsparcia, z którego będą mogły skorzystać podmioty wpisane do nowego rejestru klastrów energii prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Regulacja zakłada również ścisłą współpracę klastrów energii z Operatorami Sieci Dystrybucyjnych (OSD), której celem jest odciążenie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE).
- ułatwienia dla funkcjonowania spółdzielni energetycznych
Nowe rozwiązania doprecyzowują definicję i przedmiot działalności spółdzielni energetycznych, warunki współpracy spółdzielni energetycznej ze sprzedawcami energii oraz operatorami systemów dystrybucyjnych. Ponadto uproszczają warunki sprawozdawczości i zasady rozliczeń.
- wsparcie operacyjne (kontynuacyjne) dla instalacji OZE
Nowy system wsparcia przeznaczony jest dla wytwórców energii z instalacji będących w stanie technicznym, który umożliwia ich dalsze użytkowanie. Przepisy kierowane są przede wszystkim do wytwórców energii korzystających z instalacji biogazowych, biomasowych oraz małych elektrowni wodnych, które wychodzą z systemu świadectw pochodzenia i ponoszą koszty operacyjne przewyższające przychody ze sprzedaży energii po cenie rynkowej. Rozpoczęcie działania systemu jest zawieszone do połowy 2025 r. ze względu na utrzymujące się wysokie ceny energii.
- wsparcie dla modernizacji instalacji OZE
Nowe przepisy mają na celu utrzymanie w systemie funkcjonujących jednostek, szczególnie tych, którym kończy się prawo do korzystania z systemów wsparcia po 15-letnim okresie wsparcia, a które wymagają poniesienia znaczących nakładów modernizacyjnych przy jednoczesnej racjonalizacji wydatków.
- nowa definicja hybrydowych instalacji OZE
Wprowadzona zostaje nowa definicja hybrydowej instalacji odnawialnego źródła energii oraz mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji odnawialnego źródła energii, m.in. uwzględniająca funkcjonujące rozwiązania technologiczne.
- wsparcie dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej
Zmiany związane z morską energetyką wiatrową, przede wszystkim mają na celu efektywniejsze planowanie rozwoju infrastruktury. Dotyczą m.in. zwiększenia wolumenów aukcyjnych z 5 do 12 GW w latach 2025-2031, czy doprecyzowania przepisów dotyczących wniosku obejmującego wyprowadzenie mocy z morskiej farmy wiatrowej.
- współdzielenie infrastruktury przyłączeniowej – tzw. cable pooling
Dzięki wprowadzanym regulacjom polegającym na współdzieleniu infrastruktury przyłączeniowej zwiększa się potencjał mocy wytwórczych. To duże wsparcie dla wytwórców OZE, którzy aktualnie muszą zmierzyć się z dużą ilością odmów przyłączenia.
Ustawa wchodzi w życie 1 października 2023 r. - z wyjątkiem przepisów wymagających odpowiednio dłuższego vacatio legis.
Źródło: Ministerstwo Klimatu i Środowiska