Jak wyglądał w ostatnich latach rozwój rynku powierzchni biurowych we Wrocławiu i czy nadążał za nim...

Na rynku wrocławskim wśród najemców obserwujemy już symptomy zmieniającego się podejścia do wyboru l...

Jak będą wyglądać biura, gdy skończy się pandemia? Na warszawskim rynku biur, po pięciu kwartałach k...

W ostatnich latach daje się zaobserwować wyraźną zmianę preferencji wśród przedstawicieli młodego pokolenia, którzy decydują się na zakup swojego pierwszego mieszkania. Jeszcze do niedawna przeważającymi czynnikami była lokalizacja, metraż i atrakcyjna cena. Obecnie coraz częściej na pierwszy plan wysuwają się dostępne w budynkach technologie, ekologia oraz oferta funkcji dodatkowych.

Wysokie stopy procentowe, zmiany legislacyjne, niska dostępność gruntów oraz stagnacja i spadek cen najmu są jednymi z najczęściej wymienianych wyzwań wskazywanych przez kluczowych uczestników rynku, które mogą istotnie wpłynąć na dopiero raczkujący sektor najmu instytucjonalnego. W pierwszej połowie 2023 roku na rynku najmu instytucjonalnego odnotowano niewielką ilość transakcji – zaledwie dwie. Obie transakcje dotyczyły zakupu nowo wybudowanych budynków. W porównaniu z końcem 2022 roku liczba mieszkań w budowie spadła o 23%. Liczba mieszkań planowanych do wybudowania wzrosła o 30%, co pokazuje, że inwestorzy chcą dalej rozwijać swoje portfele najmu instytucjonalnego a ekonomiczne podstawy rynku pozostają niezachwiane – wynika z raportu "Najem instytucjonalny – po chwili oddechu czas na ambitne plany".

Według raportu firmy doradczej Newmark Polska „Office Occupier – Rynek biurowy w Warszawie” najemcy na warszawskim rynku biurowym nadal dokładnie analizują swoje potrzeby, w tym lokalizacje przyszłych biur, a wynajmujący aktywnie dostosowują standard powierzchni biurowej do zgłaszanego popytu. Nowe umowy, w tym przednajmu, stanowiły w trzecim kwartale ponad połowę zawartych transakcji, renegocjacje jednak wciąż mają duży udział w strukturze popytu. Jednocześnie obserwujemy niezmiennie wysokie zainteresowanie rozwiązaniami z zakresu ESG oraz działaniami mającymi na celu ich wdrażanie.

– Żegnając rok 2022, witamy jednocześnie czwarty rok z rzędu pod znakiem niepewności. Dwa lata pandemii, wojna w Ukrainie, historycznie wysoka inflacja i nadchodzące widmo recesji zmusiły polski rynek inwestycyjny nieruchomości komercyjnych do radzenia sobie w trudnych czasach. Mimo to, 2022 rok zamknął się wynikiem porównywalnym do wyniku z 2021 roku, co zdecydowanie wskazuje na odporność i solidne fundamenty polskiego rynku – zaznacza Paulina Brzeszkiewicz-Kuczyńska, Research and Data Manager w Avison Young.

Ostatnie dwa lata minęły pod znakiem pandemii, wojny i galopującej inflacji, które znacząco wpłynęły na polską gospodarkę – w tym na polski rynek mieszkaniowy. Związane z tymi czynnikami podwyżki stóp procentowych, bardzo wysokie ceny materiałów budowlanych i wszechobecna niepewność, co do losów światowej gospodarki, to tylko niektóre wyzwania, z jakimi mierzą się deweloperzy, firmy budowlane, inwestorzy, a także osoby prywatne poszukujące mieszkań.

Rekordowe pod względem nowej podaży pierwsze półrocze na katowickim rynku biurowym wyhamowało. W III kwartale nie ukończono żadnego projektu, ale w budowie znajduje się wciąż blisko 80 000 mkw. powierzchni biurowej, która sukcesywnie ma być oddawana w bieżącym i kolejnym roku.

Polska Izba Nieruchomości Komercyjnych (PINK) opublikowała zagregowane dane dotyczące warszawskiego rynku najmu powierzchni biurowych w IV kwartale 2022 roku. Źródłem danych są firmy doradcze działające na rynku nieruchomości komercyjnych (BNP Paribas Real Estate, CBRE, Colliers, Cushman&Wakefield, JLL, Knight Frank, Newmark, Savills). Informacje dotyczą zasobów nowoczesnej powierzchni biurowej, w tym także nowych projektów oddanych do użytku, wielkości transakcji wynajmu oraz ilości powierzchni niewynajętej.

Po 16 miesiącach rynek pracy wreszcie zaczął się regenerować. Październik był pierwszym miesiącem od niespełna półtora roku, w którym liczba ofert pracy w ujęciu rok do roku zaczęła rosnąć. O ile wzrost wyniósł optymistyczne 7 proc., o tyle aktywność pracodawców nadal pozostaje niższa względem jesieni 2021 roku (-4 proc.).

Polski rynek przemysłowo-logistyczny znajduje się w fazie przejściowej, pomiędzy zmianami koniunkturalnymi. Zapotrzebowanie na powierzchnię magazynową spadało przede wszystkim w pierwszej połowie 2023 r., w III kw. odnotowano ponowny wzrost, w rezultacie czego sumaryczny popyt za pierwsze trzy kwartały br. wyniósł 3,75 mln mkw. (-25% r/r, I-III kw. 2022 r.). Wyższe koszty finansowania inwestycji wpływają na wolumen powierzchni w budowie, na koniec września 2023 r. deweloperzy realizowali inwestycje o powierzchni 2,5 mln mkw. (-36% r/r). Ma to również wpływ na ilość powierzchni oddanej do użytku, która w okresie od stycznia do końca września wyniosła 3,12 mln mkw. (-13% r/r I-III kw. 2022 r.) Największa polska firma doradcza AXI IMMO prezentuje najnowszą analizę rynku magazynowego w Polsce w publikacji „Rynek magazynowy w Polsce w okresie I-III kw. 2023 r.”.

Fundamenty polskiego rynku nieruchomości pozostają silne, mimo że 2023 rok był kolejnym, w którym każdy z segmentów mierzył się z różnymi wyzwaniami. Niższa aktywność gospodarcza, wciąż wysokie koszty finansowania inwestycji oraz indeksacja czynszów mogły budzić niepokój, ale końcówka roku niesie ze sobą oznaki stabilizacji. Umiarkowanie pozytywne nastroje powinny utrzymać się również w 2024 roku, kiedy prognozowana jest poprawa sytuacji makroekonomicznej. W dłuższej perspektywie cały rynek będzie modelowany przez megatrendy, wśród których na pierwszy plan coraz mocniej wysuwają się ESG i nowe technologie. Takie wnioski płyną z piątej edycji raportu „Trends Radar” międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield, który podsumowuje prognozy i możliwe kierunki rozwoju rynku nieruchomości w Polsce.

Na koniec września 2023 roku zasoby rynku magazynowego wyniosły 31,1 mln mkw., powiększając się w ciągu roku o 13,4%. Mimo to, zarówno deweloperzy w przypadku nowej podaży, jak i najemcy w ramach popytu odnotowali gorsze wyniki względem poprzednich badanych okresów.

Międzynarodowa agencja doradcza Cushman & Wakefield podsumowała sytuację na rynku nieruchomości handlowych. Na koniec II kwartału w budowie pozostawało prawie 500 000 mkw. powierzchni, w okresie od kwietnia do czerwca zadebiutowało w Polsce siedem zagranicznych marek, a swoją ofensywę kontynuowały parki handlowe. Z drugiej strony, najemcy i właściciele obiektów handlowych cały czas mierzą się z wysoką inflacją, która wpływa na wysokość ich realnych obrotów.

W pierwszej połowie 2023 roku łódzki rynek biurowy powiększył się o jeden niewielki obiekt. Deweloperzy pozostają jednak stosunkowo aktywni, co przełoży się na zdecydowanie większą podaż nowoczesnej powierzchni biurowej w 2024 roku.

Całkowite zasoby rynku najmu instytucjonalnego w Polsce na koniec maja 2023 r. wynoszą ok. 12 000 jednostek mieszkalnych. Sektor powoli, acz stabilnie rozwija się m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Poznaniu, Krakowie, Łodzi, Trójmieście i Katowicach. Według zapowiedzi deweloperów do 2027 roku oferta sektora powinna zostać wzbogacona o kolejne 21 000 mieszkań. W ostatnich kilku miesiącach również w inwestycjach PRS – analogicznie do najmu prywatnego – średnie czynsze wzrosły o około 20-30%. AXI IMMO prezentuje specjalną publikację "Sektor PRS w Polsce – na ścieżce wzrostu".

W pierwszym kwartale 2023 r. w Warszawie nie oddano do użytku żadnego nowego projektu biurowego. Odnotowano również 40-procentowy spadek popytu na powierzchnię biurową. Jak prognozuje firma doradcza Savills, jednym z najistotniejszych wyzwań, z którymi zmagać się będą najemcy, w oczekiwaniu na odwrócenie koniunktury, będzie znaczący wzrost kosztów eksploatacyjnych, który wyniesie od 30 do 60 procent w zależności od rodzaju i specyfiki obiektu.

W 2023 r. Cavatina Holding z powodzeniem kontynuowała budowę i komercjalizację wysokiej klasy powierzchni biurowych, jednocześnie rozszerzając swoją działalność o projekty mieszkaniowe – Grupa rozpoczęła realizację i przedsprzedaż trzech projektów. Ubiegły rok Grupa zakończyła z portfolio ukończonych projektów o łącznej powierzchni ponad 300 tys. mkw. GLA, w tym blisko 150 tys. mkw. GLA sprzedanych, wynajęła niemal 40 tys. mkw. w ramach nowego najmu oraz rozpoczęła budowę portfela mieszkaniowego z ponad 650 lokalami w sprzedaży w projektach WIMA Widzewska Manufaktura budynki B i C w Łodzi oraz Belg w Katowicach.