Budzący kontrowersje modernistyczny budynek Zakładu Elektronicznej Techniki Obliczeniowej ZETO położony w samym centrum wrocławskiego Starego Miasta, przy ul. Ofiar Oświęcimskich 7-13, pozostanie w rejestrze zabytków.
Decyzją Generalnego Konserwatora Zbytków z dnia 25.10.2022 r., utrzymano w mocy decyzję Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 7.03.2022 r, wpisującą do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego budynek Zakładu Elektronicznej Techniki Obliczeniowej ZETO w granicach murów obwodowych, z aneksem w narożniku południowo-zachodnim, zjazdem do garażu z murem oporowym, murami oporowymi w elewacji zachodniej oraz zadaszeniem strefy wejściowej, położony przy ul. Ofiar Oświęcimskich 7-13 we Wrocławiu, na dz. Nr 10 i 8/40 AM-37, obręb Stare Miasto.
Decyzja ta jest ostateczna w toku postępowania administracyjnego. Organem, który mógłby ją jeszcze uchylić jest już tylko Sąd Administracyjny w Warszawie.
Przypomnijmy, w marcu tego roku Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków uznał, że budynek ZETO ten jest „przykładem powojennego modernizmu” i podjął decyzję o umieszczeniu obiektu w rejestrze zabytków. Takiej decyzji sprzeciwił się jego właściciel, który złożył odwołanie do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Przekonywał ministerstwo, że decyzja ta zapadła niezgodnie z przepisami Kodeksu prawa administracyjnego oraz bez ustalenia wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności.
Wrocławskie ZETO jest w stanie likwidacji i firma szuka chętnego do kupienia budynku przy ul. Ofiar Oświęcimskich. Dlatego też właściciel nie chciał, żeby budynek został wpisany do rejestru zabytków. Powód jest prosty, obiekt wpisany do takowego rejestru będzie znacznie trudniej sprzedać. Nie można też go wyburzyć, a sama działka na której się znajduje jest bardzo cenna i znacznie łatwiej można ją sprzedać, kiedy będzie pusta. Nowy właściciel musiałby zainwestować m.in. w gruntowny remont obiektu przy ul. Ofiar Oświęcimskich, który od lat nie był odnawiany. Przystosowanie go do obecnych czasów i wyższych standardów (pomieszczenia), może być mało opłacalne dla potencjalnych inwestorów.
Ministerstwo Kultur i Dziedzictwa Narodowego ostatecznie podtrzymało wydaną w marcu tego roku decyzję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i nie zgodziło się na wykreślenie budynku ZETO z rejestru zabytków.
– Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego stwierdził, że zarzuty podniesione w odwołaniu nie znalazły potwierdzenia w materiale dowodowym i stanie faktycznym sprawy, zatem nie mogą stanowić przesłanki do uchylenia zaskarżonej decyzji z 7 marca 2022 r. Podzielając stanowisko Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Minister uznał za zasadną i potrzebną ochronę prawną budynku Zakładu Elektronicznej Techniki Obliczeniowej ZETO w granicach murów obwodowych z aneksem w narożniku południowo-zachodnim, zjazdem do garażu z murem oporowym, murami oporowymi w elewacji zachodniej oraz zadaszeniem strefy wejściowej – poinformował Jarosław Sellin, Generalny Konserwator Zabytków.
Jaka będzie dalsza przyszłość tego obiektu?
Budynek ZETO został wpisany do rejestru zabytków, a to nakłada obowiązki na jego aktualnego właściciela. Powinien on zapewnić jego utrzymanie w jak najlepszym stanie. Nie ma możliwości przebudowy, która zmieniłaby charakter budynku.
Jeżeli już budynek ma nadal pozostać na wrocławskim Starym Mieście, choć budzi duże kontrowersje ze względu na brak poszanowania dawnego, historycznego układu urbanistycznego tej zabytkowej części stolicy Dolnego Śląska, to może warto byłoby, żeby ZETO stało się ekskluzywnym biurowcem, z odnowionymi, oryginalnymi elewacjami.
A może w budynku mogłoby powstać coś, co upamiętni bogatą, ale coraz bardziej zapomnianą historię informatycznego i komputerowego Wrocławia? Budynek mógłby także pełnić np. rolę ośrodka naukowego lub/i kulturalnego. Problemem jednak mogą być pieniądze, (a raczej ich brak na tego typu inwestycje), zwłaszcza w obecnych, niepewnych czasach, inflacji i oszczędzaniu na wszystkim.