Rekordowy popyt w Warszawie w 2013 r., poza stolicą Kraków, Wrocław, Katowice i Trójmiasto utrzymują pozycję liderów pod kątem popytu i powierzchni w budowie.
Eksperci Jones Lang LaSalle podsumowali dane i trendy na rynku nieruchomości biurowych w Warszawie i największych miastach Polski na koniec IV kw. 2013 r.
Anna Młyniec, Dyrektor Działu Wynajmu Powierzchni Biurowych i Reprezentacji Najemcy, Jones Lang LaSalle, komentuje: „2013 był rekordowym rokiem w segmencie powierzchni biurowych w Warszawie. Popyt brutto w minionych 12 miesiącach zamknął się wartością 633 000 mkw. i był najwyższym w historii stołecznego rynku. Z kolei skala nowych umów, podpisanych w 2013 r. na 451 000 mkw., potwierdza, że najemcy są w większym stopniu niż wcześniej otwarci na relokację i zmianę adresu na biuro odpowiadające im pod względem standardu, wielkości oraz oczywiście ceny. 2013 był również wyjątkowy pod kątem nowej podaży. Na rynek trafiło 300 000 mkw. nowych biur w takich projektach jak m.in. Plac Unii, Konstruktorska Business Center, Miasteczko Orange, T-Mobile Office Park czy Wola Center, co jest najwyższym wynikiem od 2000 r. Szacujemy, że w 2014 r. warszawski rynek wzbogaci się o kolejne 320 000 mkw. powierzchni, z której już ponad 35% zostało zabezpieczone umowami przednajmu”.
Popyt
Popyt brutto wyniósł w IV kw. 115 000 mkw., z czego 86 000 mkw. stanowiły nowe umowy. Największe kontrakty w IV kw. to umowy przednajmu zawarte przez: firmę z branży FMCG (10 100 mkw., Pacific), KPMG (8 300 mkw., Gdański Business Centre) oraz IBM (5 500 mkw., The Park A2), który dodatkowo przedłużył swoją umowę na 5 300 mkw. w Wiśniowy Business Park. Znaczące renegocjacje przeprowadziły m.in. firmy Budimex (6 200 mkw., Stawki 40) czy Mondelez (3 600 mkw., Trinity Park III).
W 2013 r. popyt brutto w głównych miastach w Polsce[1], poza Warszawą wyniósł 370 000 mkw. i był porównywalny do zarejestrowanego w 2012 r. 88,000 mkw. przypadło na IV kw. Największą aktywność najemców w ubiegłym roku zaobserwowano w Krakowie, Wrocławiu i Katowicach, natomiast w IV kw. pod tym względem prym wiodły Trójmiasto, Kraków i Wrocław. Największe umowy najmu w ostatnim kwartale zawarły: Thomson Reuters (odnowienie, 9 000 mkw., Baltic Business Center, Trójmiasto), poufny najemca z branży konsultingowej (przednajem 6 770 mkw., Silesia Business Park A, Katowice), RWE (przednajem 3 150 mkw., Bonarka4Business bud. E, Kraków) czy DHL (odnowienie, 3 050 mkw., Targowa 35, Łódź).
Podaż
W 2013 r. warszawski rynek wzbogacił się o 300 000 mkw., a całkowite stołeczne zasoby biurowe wyniosły na koniec roku 4 113 000 mkw. W budowie pozostaje dalsze 591 000 mkw.
W 2013 r. zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w głównych miastach w Polsce zwiększyły się o ok. 280 200 mkw., z czego ok. 75 000 mkw. przypadło na IV kw. Nowych biur w IV kw. przybyło przede wszystkim we Wrocławiu (Aquarius Business House faza II oraz Millenium Tower IV); Krakowie (głównie Bonarka 4 Business bud. D i Nautilius); Trójmieście (Alchemia faza I) i Lublinie (m.in.: Nord Office Park B&C i JPBC Business Center). Innym oddanym w IV kw. projektem jest Euro-Centrum VIII w Katowicach. Warto też odnotować, że Lublin przekroczył poziom 100 000 mkw. nowoczesnej powierzchni biurowej.
Obecnie w głównych miastach Polski poza Warszawą w aktywnej budowie pozostaje ok. 493 200 mkw. powierzchni biurowej, z czego ok. 340 000 mkw. jest wstępnie planowane na ten rok. Najwięcej biur powstaje w Krakowie, Wrocławiu i Trójmieście.
Na koniec IV kw. 2013 r. całkowite zasoby biurowe w Polsce wyniosły łącznie ok. 6 800 000 mkw. W tym roku rynek może wzbogacić się łącznie o ponad 600 000 mkw.
Wskaźnik powierzchni niewynajętej
Wysoka aktywność budowlana deweloperów, pomimo bardzo dobrych poziomów popytu, wpływa na lekki wzrost współczynnika powierzchni niewynajętej. Z analiz Jones Lang LaSalle wynika, że trend ten utrzyma się w 2014 r. Pod koniec 2013 r. pustostany w Warszawie wynosiły 11,7% (0,8 pp więcej niż w III kw.), co oznacza, że w stolicy na najemców czeka około 481 000 mkw. wolnej powierzchni biurowej.
Na koniec IV kw. 2013 r. współczynnik pustostanów utrzymywał się na stabilnym poziomie na sześciu z ośmiu głównych rynków biurowych w Polsce (z wyłączeniem Warszawy). Zwyżkowe presje na wskaźnik w odniesieniu do ubiegłego kwartału odnotowano w Lublinie i Szczecinie. W 2014 r. na niektórych rynkach, z wysoką aktywnością deweloperów, możliwy jest wzrost wskaźnika pustostanów.
Czynsze
W IV kw. 2013 r. najwyższe czynsze transakcyjne za mkw. miesięcznie pozostały na poziomie porównywalnym z III kw. i wyniosły 22-24 euro w Centrum oraz 14,50-14,75 euro poza nim (np. na Mokotowie).
IV kw.2013 |
Warszawa |
Kraków |
Wrocław |
Trójmiasto |
Poznań |
Katowice |
Łódź |
Szczecin |
Lublin |
| |
Podaż (mkw.) |
4 113 100 |
577 900 |
535 000 |
447 800 |
314 500 |
308 550 |
267 100 |
120 300 |
110 400 |
| |
Nowa podaż (mkw.) |
52 000/ |
17 300/ |
17 800/ |
16 300/ |
4 300/ |
4 330/ |
0/ 18 300 |
0/ |
15 200/ |
| |
W budowie (mkw.) |
591 000 |
109 400 |
107 600 |
78 400 |
53 800 |
78 250 |
37 300 |
13 900 |
14 550 |
| |
Wskaźnik powierzchni niewynajętej (%)* |
11,7% |
5,0% |
10,8% |
12,5% |
14,6% |
9,0% |
13,5% |
24,5% |
15,9% |
| |
|
* strzałki wskazują na zmianę kw-d-kw wskaźnika powierzchni niewynajętej |
|
|
[1] Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Poznań, Katowice, Łódź, Szczecin i Lublin; z wyłączeniem Warszawy