Według danych CBRE, opublikowanych przed rozpoczęciem 17. Międzynarodowych Targów Nieruchomości EXPO REAL w Monachium, widoczne są pierwsze skutki zmiany sytuacji politycznej związanej z rynkiem rosyjskim i ukraińskim. W pierwszej połowie 2014 r. wartość transakcji na rynku nieruchomości komercyjnych w Rosji spadła o 58% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r., rzutując na wyniki (-26%) całego regionu Europy Środkowo-Wschodniej (CEE). Obecnie wartość transakcji na rynku rosyjskim jest porównywalna z danymi dotyczącymi Polski. W kontekście aktywności inwestorów Polska pozostaje liderem w regionie CEE – w pierwszym półroczu 2014 r. wolumen transakcji inwestycyjnych w nieruchomości komercyjne wyniósł 1,1 miliarda euro (wzrost o 3% w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r.). Największa dynamika wzrostu skumulowanej wartości transakcji widoczna jest jednakże w Rumunii (+295%), Czechach (+36%) oraz na Węgrzech (+35%).
– W kontekście działalności polskiego oddziału CBRE dostrzegamy znaczący rozwój naszych linii biznesowych. Skutki europejskich i amerykańskich sankcji nałożonych na rynek rosyjski, w połączeniu z brakiem stabilizacji na Ukrainie, nie odbijają się na ogólnej sytuacji biznesowej. Jesteśmy optymistami jeśli chodzi o koniec tego roku i początek 2015, jednak jeśli sytuacja na Wschodzie dalej się pogorszy, wówczas nie będzie bezpodstawne, aby założyć, że może pojawić się negatywny nastrój rzutujący nie tylko na rynek polski, ale na całą Europę Środkowo-Wschodnią. Rynek nieruchomości komercyjnych obejmuje duże transakcje pod względem wartościowym, w których zawieraniu uczestniczą międzynarodowe firmy i banki, co z kolei otwiera rynki na oddziaływanie innych, niepowiązanych bezpośrednio sytuacji i czynników. CBRE zamierza kontynuować świadczenie takiego poziomu usług, dzięki któremu odnosimy sukces, mając nadzieję na powrót stabilnej sytuacji w regionie – powiedział Colin Waddell, dyrektor zarządzający CBRE Polska.
Ograniczenie możliwości nabywania najlepszych produktów inwestycyjnych w stolicach europejskich, coraz bardziej przesuwa zainteresowanie inwestorów w kierunku pierwszorzędnych nieruchomości zlokalizowanych poza stolicami pod warunkiem, że istnieją tam stabilne rynki najemców, a nieruchomości są wyjmowane w oparciu o długoterminowe, międzynarodowe umowy najmu. To przesunięcie jest także widoczne w Polsce, gdzie popyt na warszawskim rynku nieruchomości komercyjnych, z uwagi na takie czynniki jak nadwyżki kapitału własnego, w szczególności z Europy Zachodniej, Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz USA, przewyższa podaż ciekawych ofert inwestycyjnych.
Jednocześnie na wielu rynkach można zaobserwować, że popyt ze strony najemców nieproporcjonalnie koncentruje się na wysokiej jakości budynkach zlokalizowanych w centrum miasta (lub jego pobliżu), które są atrakcyjne dla pracowników i w lepszy sposób umożliwiają dostosowanie nowych strategii środowiska pracy. Wzrost liczby kontraktowanych na zewnątrz centrów usług wspólnych i samego sektora BPO w Polsce jest znaczący, w którym to coraz więcej produktów inwestycyjnych pojawia się na rynku, w szczególności w miastach takich jak: Wrocław, Kraków i Poznań.
– Interesujące będzie oczywiście otwarcie drugiej linii metra w Warszawie i już obecnie widzimy, że większość nowych projektów w Śródmieściu koncentrowanych jest wzdłuż powstającej linii metra. Dzięki dalszym inwestycjom w infrastrukturę transportową w całej Polsce, jak np. ukończenie pełnego przebiegu autostrady A2 do Berlina w 2012 r., jak i ostatnio autostrady A1 do Gdańska, będziemy obserwować dalszy wzrost na peryferiach miast i rynkach lokalnych. Wszystkie te czynniki będą tematem dyskusji podczas panelu Investor Locations Forum – Poland, który odbędzie się na targach EXPO REAL we wtorek 7 października – powiedział Mike Atwell, starszy dyrektor działu rynków kapitałowych CEE CBRE.
Zahamowanie dynamiki rozwoju rynku biurowego w CEE
Rynek biurowy w Europie odnotował ponad 12% wzrost w II kwartale 2014 r. wobec analogicznego okresu w 2013 r. Biorąc jednakże pod uwagę wynik za całe półrocze, jest on nadal o 2% gorszy niż w I półroczu ubiegłego roku. Wskutek napięć politycznych sytuacja na moskiewskim rynku biurowym pogorszyła się na tyle, że wpłynęło to negatywnie na ogólny wynik regionu Europy Środkowo-Wschodniej (CEE). Mając na względzie potencjał rynku, skumulowana wartość transakcji w CEE wzrosła zaledwie o 3%.
W regionie CEE największy wzrost odnotował rynek powierzchni biurowych w Budapeszcie – +40% w pierwszym półroczu 2014 r. w porównaniu do I półrocza ubiegłego roku. W Polsce najbardziej dynamicznym rynkiem biurowym pozostaje Warszawa, gdzie w I połowie 2014 r. w budowie znajdowały się 43 obiekty biurowe o łącznej powierzchni 633 tys. mkw.
Potencjał rynku powierzchni przemysłowych i logistycznych
W I półroczu 2014 r. rynek powierzchni przemysłowych i logistycznych odnotował ponad 30% wzrost wobec analogicznego okresu ubiegłego roku. Najbardziej rozwinęły się główne rynki, w tym takie miasta jak: Paryż, Mediolan, Budapeszt, Dublin i Amsterdam. Przyczyniło się do tego zakończenie transakcji zawieszonych w 2013 r. oraz ekspansywna aktywność firm 3PL (Third Party Logistic Provider) i sieci handlowych poszukujących obiektów logistycznych i centrów dystrybucyjnych w miastach oraz dużych magazynów w strategicznych lokalizacjach. Również dla Polski 2014 rok jest rekordowy na tle ostatnich lat jeśli chodzi o liczbę realizowanej powierzchni logistycznej. W I połowie roku znajdowało się w budowie aż 853 tys. mkw., co stanowiło najwyższą wartość od 2008 r.
Eksperci CBRE przewidują, że w 2014 r. popyt na powierzchnię przemysłowo-logistyczną w całym regionie EMEA będzie wyższy niż w roku 2013. Mimo to ten segment rynku wykazuje cały czas pewne niedopasowanie pomiędzy podażą i popytem. Ograniczona podaż nowoczesnej powierzchni magazynowej w wielu ważnych lokalizacjach skutkuje potrzebą budowy nowych obiektów w systemie BTS (Build-to-suit). W Polsce takim przykładem częściowej rozbieżności w strukturze podaży i popytu zgłaszanego przez najemców jest Wrocław.
Dominacja regionu CEE w segmencie powierzchni handlowych
W Europie w budowie jest aktualnie ponad 13 milionów mkw. powierzchni handlowej, z czego ponad 70% w Europie Środkowo-Wschodniej – najwięcej w Rosji: 5,4 mln i Turcji: 2,7 mln mkw. Polska zajmuje piątą pozycję w Europie z realizacją ok. 560 tys. mkw. nowej powierzchni handlowej. Średnie nasycenie powierzchnią handlową w warszawskiej aglomeracji wynosi obecnie 430 mkw. na 1000 mieszkańców, plasując Warszawę, pod tym względem, na pierwszym miejscu wśród stolic państw regionu CEE.
W państwach Europy Zachodniej, spośród których najwięcej nowych obiektów handlowych buduje się we Francji, w Niemczech i Włoszech, właściciele koncentrują się na rozbudowie istniejących oraz modernizacji starszych obiektów. Trend przystosowywania do rosnących oczekiwań najemców oraz klientów i odświeżania obiektów handlowych kontynuowany jest od poprzedniego roku.
EXPO REAL to największe w Europie targi branży nieruchomości komercyjnych organizowane od 1998 r. W ubiegłym roku w wydarzeniu uczestniczyło ponad 36 tys. osób z 68 krajów. Wystawcy z Polski w liczbie 42 stanowili drugą najliczniejszą reprezentację po Austriakach (72 wystawców).
W tym roku w targach weźmie udział ponad 200 specjalistów CBRE z 23 krajów, w tym siedem osób z polskiego oddziału firmy.