14 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni użytkowej, około 400 pomieszczeń, blisko 100 interaktywnych eksponatów, 6 laboratoriów i pracowni edukacyjnych, ale także tereny zielone otaczającego parku i ogród na dachu – tak prezentuje się nowa siedziba Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon, instytucji kultury Województwa Małopolskiego, która została otwarta w piątek 21 czerwca w Krakowie.
Za projekt architektoniczny odpowiedzialne jest biuro Heinle, Wischer und Partner Architekci z Wrocławia, które wygrało w międzynarodowym konkursie na projekt architektoniczno-urbanistyczny tego obiektu. Autorami projektu są Edzard Schultz i Anna Stryszewska-Słońska, którzy współpracowali z Dominiką Niewczas, Joanną Pittner, Katarzyną Woszczyną, Tomaszem Padło i Małgorzatą Oleśkowską.
Inwestorem jest Województwo Małopolskie. Generalnym wykonawcą inwestycji była firma Hochtief Polska z Warszawy.
Całkowity koszt powstania kompleksu Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon, jego wyposażenia i urządzenia to ponad 283 miliony złotych, z czego ponad 195 milionów to wsparcie z Funduszy Europejskich, a niemal 88 milionów to wkład z budżetu Województwa Małopolskiego.
GALERIA ZDJĘĆ:
Człowiek i jego marzenia
Główną przestrzeń ekspozycyjną Cogiteonu zajmuje wystawa stała „Człowiek i jego marzenia”. Obejmuje 2,2 tys. mkw. powierzchni, podzielonej na 5 sal, w której znajduje się około 100 eksponatów interaktywnych. Urządzenia zostały zaprojektowane specjalnie dla instytucji przez naukowców, ekspertów i artystów. Oznacza to, że Cogiteon nie powiela narracji istniejących już centrów nauki.
Ekspozycja „Człowiek i jego marzenia” podzielona jest na 5 obszarów tematycznych zatytułowanych kolejno: Jak się czujesz?, Co nas łączy?, Jak działa świat?, Jak zmieniamy Ziemię? oraz Jak to sobie wyobrażasz?
Dzięki poszczególnym instalacjom można m.in. poznać wnętrze układu pokarmowego człowieka, wkręcić się w kolejne warstwy Ziemi czy wyprawić w kosmos. Łączny koszt wyposażenia przestrzeni wystawienniczych i edukacyjnych wyniósł prawie 27 mln zł.
Sześć laboratoriów i pracowni edukacyjnych
Cogiteon dysponuje również szerokim zapleczem do prowadzenia warsztatów edukacyjnych. Małopolskie Centrum Nauki uruchomi: Laboratorium Smaków (z dostępem do zaplecza kuchennego), Laboratorium Cząstek (fizyka), Laboratorium Reakcji (chemia), Laboratorium Przyrody, Pracownię Techniki i Pracownię Innowacji.
Przestrzenie te są wyposażone w profesjonalne instalacje i urządzenia. Dygestoria pokazowe pozwalają w bezpieczny sposób prześledzić przebieg reakcji chemicznych. Spektakularna makieta doliny rzecznej oraz tor wodny z miniaturowymi stawami rybnymi, urządzeniami hydrotechnicznymi oraz nadrzecznym miastem wprowadza narrację o zasobach wody, jej obiegu w przyrodzie oraz zagrożeniach powodziowych. W Laboratorium Przyrody zainstalowane są wiwaria i akwaria. Wkrótce też zacznie działać szklarnia. Przestrzenie w Cogiteonie są zróżnicowane i dostosowane do potrzeb nowoczesnej edukacji. Ich specjalistyczne wyposażenie kosztowało 8,7 mln zł.
Park i ogród na dachu
Cała inwestycja mieści się na 4 hektarach terenu. 2/3 tej powierzchni zajmuje zieleń w różnej postaci. W parku rośnie 296 nowych drzew. 12 z nich znalazło się również na zielonym dachu. Są byliny, trawy, kwiaty, łąki, plac zabaw oraz eksponaty plenerowe. Unikalnym rozwiązaniem w skali Krakowa jest ścieżka spacerowa z ogrodami poprowadzona po dachu, z którego rozciąga się panorama na miasto, a przy sprzyjających warunkach pogodowych widoczne będą również pasma gór.
Co ważne – zewnętrzny teren rekreacyjny jest dostępny dla mieszkańców i stanowi uzupełnienie oferty edukacyjnej Cogiteonu.
Rozwiązania ekologiczne
Cogiteon jest zagłębiony w ziemi, a w jego podziemiach znajdują się nowoczesne instalacje, które pozwalają na minimalizowanie zasobów potrzebnych do utrzymania obiektu. Zastosowanie pompy ciepła, która współpracuje ze zbiornikiem lodu, pomaga w utrzymaniu odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach. Kolejny zbiornik gromadzi wody opadowe, które wykorzystywane są do podlewania roślin na dachu. Ponadto budynek wyposażony jest w inteligentny system sterowania BMS, a ledowe oświetlenie pracuje w systemie DALI. Na parkingu znalazła się również nowoczesna ładowarka samochodów elektrycznych.
Budynek wielofunkcyjny
Cogiteon to budynek wielofunkcyjny. W jego najwyższej części, od strony al. Bora-Komorowskiego, znajduje się główne wejście do obiektu, zejście do podziemnego holu oraz strefa konferencyjna. Na pierwszym piętrze znajdują się dwie sale: Idea i Logika, a na drugim aula Eon mogąca pomieścić 280 osób.
Podziemny hol główny to strefa obsługi zwiedzających. W jednym miejscu znalazły się: kasy biletowe, punkt informacji oraz naukowy sklep Cekwadrat. Na tym poziomie można znaleźć również samoobsługową szatnię, przestrzenie wystaw czasowych, salę dla grup ze sceną oraz Strefę Emocji – wyjątkową immersyjną enklawę. W jej wnętrzu będą prezentowane audiowizualne spektakle 360 stopni.
Z poziomu chodnika można wejść do Restauracji oraz Akademii Dzieci – osobnej przestrzeni dedykowanej dzieciom w wieku 3-6 lat. Do dyspozycji przedszkolaków jest osobna wystawa o rodzimej przyrodzie – w zależności od aranżacji w stylistyce łąki lub lasu. Cogiteon dysponuje też zapleczem warsztatowo-technicznym, w którym znajdują się m.in. wycinarki laserowe, maszyny CNC czy waterjet, wykorzystujący do czyszczenia i wycinania materiałów wodę pod wysokim ciśnieniem.
Nazwa Cogiteon
We wrześniu 2018 roku do dotychczasowego szyldu: Małopolskie Centrum Nauki dołączył człon „Cogiteon”. Nowa nazwa została wykreowana, aby podkreślić unikalność przedsięwzięcia. Cogiteon zawiera łacińskie „myślę” oraz nawiązuje do kartezjańskiego „Cogito ergo sum”. Czerpie z łaciny, greki i języka angielskiego, podkreślając humanistyczne wątki, jakie będą eksplorowane w działalności centrum. Łączy ze sobą naukę i sztukę (m.in. poprzez odniesienie do odeonu i poezji Zbigniewa Herberta).
W artykule wykorzystano materiały Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.